گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین): علائم و درمان

دکتر لیلا عسگرپور

بیماری " گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)" به معنای تجمع پلاک‌ها در داخل شریان‌های خون است. این شریان‌ها سرخرگ‌های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را به قلب و سایر قسمت‌های بدن شما منتقل می‌سازند. پلاک‌ها، از چربی، کلسترول، کلسیم، و سایر مواد موجود در خون تشکیل شده‌اند. با گذشت زمان، این پلاک‌ها سفت شده و باعث تنگ شدن شریان‌ها می‌شود. در نتیجه جریان خون غنی از اکسیژن، به اندام‌ها و سایر قسمت‌های بدن شما محدود می‌گردد. گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) می‌تواند به مشکلات جدی از جمله حمله قلبی، سکته، یا حتی مرگ منجر شود.

بیماری‌های مرتبط با تصلب شرایین

گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) می‌تواند هرسرخرگ بدن از جمله قلب، مغز، بازوها، پاها، لگن و کلیه‌ها را درگیر سازد،در نتیجه،بر اساس اینکه آن سرخرگ مربوط به کدام بخش از بدن باشد، بیماری‌های مختلف بروز می‌کند:

چه عواملی باعث گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)  می‌شود؟

 علت دقیق گرفتگی رگ‌های قلب ناشناخته است. با این حال، مطالعات نشان می‌دهد که گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، یک بیماری تدریجی و پیچیده است که احتمالا" از دوران کودکی آغاز شده و روند آن با رشد فرد، سریع‌تر می‌شود. گرفتگی رگ‌های قلب ممکن است زمانی شروع شود که عوامل خاصی موجب آسیب لایه‌های درونی رگ‌ها شود. این عوامل عبارتند از:

  • سیگار کشیدن
  • وجود مقدارزیاد چربی‌های خاص وکلسترول در خون
  • فشار خون بالا
  • وجود مقدار زیادقند در خونبه علتمقاومت به انسولینیا دیابت

عوامل خطرساز عمده در ابتلا به بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) عبارتند از:

ظهور عوامل خطرساز

 سطح بالایی از یک پروتئین به نام پروتئین واکنشگر با C(CRP) در خون ممکن است خطر ابتلا به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) و حمله قلبی را افزایش دهد. سطح بالایی از CRP نشانه‌ای از وجود التهاب در بدن است. التهاب، پاسخ بدن به صدمه یا عفونت است. به نظر می‌رسد آسیب به دیواره داخلی سرخرگ‌ها، سرآغاز التهاب و نیز عامل کمک به رشد پلاک‌ است.

گرفتگی رگ‌های قلب در افرادی که سطح CRP بدن آن‌ها پایین است، احتمالا با سرعت کند‌تری نسبت به افراد دارای سطح CRP بالا بروز می‌کند. تحقیقات برای پاسخ به این پرسش که آیا کاهش التهاب و کاهش سطح CRP نیز می‌تواند خطر ابتلا به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) را کاهش دهد، در حال انجام است.

سطح بالایی ازتری گلیسیرید در خوننیز ممکن است خطر ابتلا به گرفتگی رگ‌های قلب را. به‌خصوص در زنان افزایش دهد.

 سایر عوامل موثر بر گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) عبارتند از:

  • آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب).
  • استرس.
  • مصرف الکل.

علائم و نشانه‌های گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) معمولا" علائم و نشانه‌های خاصی ندارد، مگر تا زمانی که یکی از عروق به شدت تنگ شده یا کاملا" مسدود شود. بسیاری از افراد نمی‌دانند که مبتلا به این بیماری هستند تا زمانی که دچار یک عارضه اورژانسی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی شوند. البته برخی افراد ممکن است علائم و نشانه‌های این بیماری را داشته باشند. این علائم بستگی دارد به اینکه کدام سرخرگ مسدود شده است.

عروق کرونر قلب

در بیماری گرفتگی عروق کرونر قلب (CHD)، پلاک‌ها باعث تنگی و یا انسداد این عروق می‌شوند. علامت شایع آن آنژین صدری است. آنژین صدری شامل درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی سینه است و هنگامی رخ می‌دهد که عضله قلب به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن را دریافت نمی‌کند.

تشخیص بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

پزشک بر اساس سابقه پزشکی و خانوادگی شما، همچنین معاینه فیزیکی و نتایج آزمایشات، گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) را تشخیص می‌دهد.

 معاینه فیزیکی

معاینه فیزیکی برای شنیدن صدای غیر طبیعی سوت مانند، به نام "برویی" ازشریان‌ها انجام می‌شود. پزشک می‌تواند صدای برویی را هنگام قرار دادن گوشی پزشکی بر رگ آسیب دیده بشنود. صدای برویی ممکن است نشان دهنده جریان خون ضعیف به دلیل تجمع پلاک دررگ باشد.

تست‌های تشخیصی

پزشک ممکن است برای تشخیص گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، یک یا چند آزمایش را توصیه کند. این آزمایشات همچنین می‌تواند به تعیین شدت بیماری شما و تهیه برنامه درمانی مناسب، به پزشک کمک کند.

 

راه و روش‌های درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

 درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) شامل تغییر سبک زندگی برای قلب سالم، داروها، روش‌های پزشکی یا جراحی است. اهداف درمان عبارتند از:

  • کاهش خطر تشکیل لخته خون
  • جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)
  • کاهش عوامل خطرسازبه منظورکند کردن یا توقف روند تشکیل پلاک
  • برطرف کردن علائم
  • بازکردن و یا عمل بای‌پس عروقمسدود شده با پلاک

تغییر سبک زندگی برای سلامتی قلب

اگر شما مبتلا به بیماری تصلب شرایین هستید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند برای داشتن قلب سالم تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. تغییر در شیوه زندگی برای قلب سالم شامل تغذیه مناسب قلب سالم، حفظ وزن مناسب، مدیریت استرس، فعالیت بدنی و ترک سیگار است.

داروها

گاهی اوقات تغییر در شیوه زندگی خود، به تنهایی برای کنترل سطح کلسترول کافی نیست. شما ممکن است به داروهای استاتین نیز برای کنترل و یا کاهش کلسترول خود نیاز داشته باشید. با کاهش سطح کلسترول خون خود می‌توانید خطر بروز حمله قلبی یا سکته را کاهش دهید. پزشکان معمولا" استاتین را برای افرادی تجویز می‌کنند که:

  • گرفتگی عروق کرونر قلب، انسداد عروق محیطی و یا یک سکته مغزی قبلی داشته‌اند.
  • مبتلا به بیماری دیابت هستند.
  • سطح کلسترول LDLدر بدن آن‌ها بالا است.

پزشکان ممکن است درمان با استاتین را برای افرادی در نظر بگیرند که احتمال خطر بیماری‌های قلبی یا سکته برای آنها بالاست.

پزشک ممکن است داروهای دیگری نیز تجویزکند برای:

  • کاهش فشار خون
  • کاهش سطح قند خون
  • جلوگیری از لخته شدن خون (که می‌تواند منجربهحمله قلبیو سکته شود.)
  • جلوگیری از التهاب

تمام داروها را به طور منظم و طبق تجویزپزشک مصرف کنید. هرگز مقدار داروی خود را تغییر و یا دوز آن را کاهش ندهید، مگر اینکه پزشک صلاح بداند. شما با وجود مصرف دارو برای درمان گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، همچنان باید یک  سبک زندگی سالم را ادامه دهید.

روش‌های پزشکی و جراحی

درصورت ابتلاء شما به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)، پزشک ممکن است یک روش پزشکی یا عمل جراحی را به شما توصیه کند.

 دستکاری عروق کرونر از راه پوست (PCI) (آنژیوپلاستی عروق کرونر)، روشی برای باز کردن عروق کرونرمسدود یا تنگ شده قلب است. PCI می‌تواند جریان خون به قلب را بهبود بخشد و درد قفسه سینه را برطرف سازد. گاهی اوقات یک لوله فلزی توری کوچک به نام "استنت" در رگ قرار داده می‌شود تا آن را پس از عمل باز نگه دارد.

پیوند عروق کرونر (عمل جراحی بای‌پس قلب)، در CABG، شریان یا رگ‌های سایر مناطق بدن برای بای‌پس و یا باز کردن عروق کرونر تنگ شده، استفاده می‌شود.

 اندآرترکتومی شریان کاروتید، یک نوع عمل جراحی برای برطرف کردن پلاک‌های تجمع یافته در عروق کاروتید در گردن است. این روش از طریق بازیابی جریان خون به مغز، به جلوگیری از سکته مغزی کمک می‌کند.

راه‌های پیشگیری یا به تاخیر انداختن بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

کنترل عوامل خطر ساز می‌تواند به پیشگیری یا تاخیر گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) و بیماری‌های مرتبط با آن کمک کند. هرچه عوامل خطرساز بیشتر باشد، خطر ابتلاء شما به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) افزایش می‌یابد.

اقدامی که می‌توانید در این راستا انجام دهید، اتخاذ یک شیوه زندگی سالم است که می‌تواند شامل این موارد باشد:

  • تغذیه مناسب برای سلامتی قلب
  • فعالیت بدنی
  •  ترک سیگار
  •  کنترل وزن

اقدام دیگری که می‌تواند در پیشگیری یا تاخیر بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) موثر باشد، آگاهی در خصوص سابقه خانوادگی برای گرفتگی رگ‌های قلب است. اگر شما یا یکی از اعضاء خانواده شما مبتلا به بیماری‌های مرتبط با گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) باشد، حتما" به پزشک خود اطلاع دهید.

زندگی با بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین)

 با پیشرفت روش‌های درمان، تعداد مرگ و میر ناشی از بیماری‌های مربوط به تصلب شرایین کاهش یافته است. این درمان‌ها کیفیت زندگی را برای افراد مبتلا به این بیماری‌ها، بهبود بخشیده است.

 اتخاذ یک شیوه زندگی سالم می‌تواند در پیشگیری یا تاخیر گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) و مشکلات ناشی از آن به شما کمک کند. این اقدام، همراه با مراقبت‌های پزشکی، می‌تواند به شما کمک کند از مشکلات گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) در امان بمانید و از یک زندگی سالم و طولانی بهره‌مند شوید.

محققان هنوز به دنبال راه‌هایی برای بهبود سلامت افراد مبتلا به بیماری گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) هستند.

تداوم مراقبت

اگر شما دچار گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) هستید، با همکاری نزدیک با پزشک خود و سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، از بروز مشکلات جدی مانند سکته قلبی و سکته مغزی جلوگیری کنید.

مسائل عاطفی و حمایت

ابتلا به یک بیماری مربوط به گرفتگی رگ‌های قلب (تصلب شرایین) ممکن است باعث ترس، اضطراب، افسردگی و استرس شما شود. در مورد احساسات خود با پزشک صحبت کنید. گفتگو با یک مشاور حرفه‌ای نیز برای شما مفید است. اگر بسیار افسرده هستید، پزشک ممکن است دارو یا درمان‌های دیگری که می‌تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد، تجویز نماید.



telegram-drgalb2