آنژیوگرافی بهتر است یا سی تی آنژیو تفاوت آنژیو و سی تی آنژیو

آماده سازی برای CTA یا آنژیوگرافی

برای انجام آزمایش باید لباس‌های راحت و آزاد بپوشید. ممکن است نیاز باشد تا حین عمل یک گان بپوشید.

اشیا فلزی مانند جواهرات، عینک، دندان مصنوعی و سنجاق سر ممکن است تصاویر CT را تحت تأثیر قرار دهند. آن‌ها را در خانه بگذارید یا قبل از انجام آزمایشتان آنها را دربیاورید. به علاوه ممکن است از شما خواسته شود تا ابزارهای کمکی شنوایی و وسایل دندانپزشکی قابل برداشتن را بردارید. از خانم‌ها خواسته می‌شود تا لباس زیرهایی که حاوی اجسام فلزی هستند را دربیاورند. ممکن است از شما خواسته شود تا اگر پیرسینگ دارید، در صورت امکان آنها را باز کنید.

درصورتی که در آزمایشتان از ماده حاجب استفاده شود، از شما خواسته می‌شود تا چند ساعت قبل از آزمایش، چیزی نخورید و ننوشید. باید پزشک خود را از هرگونه دارویی که استفاده می‌کنید و اگر حساسیت دارید، مطلع سازید. اگر به مواد حاجب حساسیت شناخته دارید، پزشک شما داروهایی (معمولاً آستروئید) برای کاهش خطر واکنش حساسیتی شما تجویز خواهد کرد. برای اینکه از تاخیرهای غیرضروری خودداری کنید، با پزشک خود قبل از زمان دقیق آزمایش در تماس باشید.

به علاوه پزشکتان را از هرگونه بیماری اخیر یا وضعیت‌های پزشکی و اینکه آیا سابقه بیماری قلبی، آسم، دیابت، بیماری کلیوی یا مشکلات تیروئیدی، آگاه سازید. هر بیماری‌ای می‌تواند خطر اثرات نامطلوب را در پی داشته باشد.

سی تی آنژیوگرافی یا CTA چیست؟

آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) از تزریق ماده حاجب به عروق خونی و اسکن سی تی برای کمک به تشخیص و ارزیابی بیماری عروق خونی و بیماری‌های مرتبط مانند آنوریسم یا بلوک‌ها استفاده می‌کند. این آزمایش معمولاً در بخش رادیولوژی یا در مراکز عکس برداری سرپایی انجام می‌شود.

در صورتی که احتمال بارداری وجود دارد، به پزشک خود اطلاع دهید و درباره هر گونه بیماری اخیر، وضعیت‌های پزشکی، داروهای در حال استفاده و حساسیت‌ها با او گفت و گو کنید. به شما توصیه می‌شود تا به مدت چند ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید و ننوشید. اگر حساسیت شما به مواد حاجب شناخته شده باشد، ممکن است پزشک شما قبل از آزمایش CTA برای کاهش خطر واکنش حساسیتی داروهایی تجویز کند. همچنین، در طول این آزمایش، جواهراتتان را در خانه بگذارید و لباس‌هایی راحت و آزاد بپوشید. احتمالاً از شما خواسته می‌شود تا یک گان بپوشید. اگر در حال شیردهی هستید، با پزشک خود درباره نحوه اقدام آن صحبت کنید.

آزمایش چگونه انجام می‌شود؟

قبل یا روز انجام آزمایش، از شما خواسته می‌شود تا یک پرسشنامه را برای تضمین امنیتتان حین عمل پر کنید.

• یک پرستار یا تکنسین کتتر وریدی را به یک ورید وارد خواهد کرد که معمولاً در بازو یا دست شماست. به ندرت مقداری بساری کمی خون از طریق کتتر یا سوزن انگشتی برای ارزیابی عملکری کلیه گرفته می‌شود.
• تکنسین کار را با درست کردن وضعیت شما روی میز سی تی شروع می‌کند که معمولاً به صورت دراز کشیده به پشت است. برای کمک به حفظ وضعیت صحیح و ثابت ماندن شما حین آزمایش، ممکن است از بند و بالش استفاده شود.
• یک پمپ تزریق خودکار به داخل رگ ماده حاجب را با سرعت خاصی تزریق خواهد کرد. در برخی موارد، بخصوص در کودکان و بیمارانی که عروق شکننده و کوچمی دارند، ماده حاجب بصورت دستی و با استفاده از یک سرنگ تزریق می‌شود.
• در حین اسکن کردن، میز در نقطه شروع عکس برداری قرار داده خواهد شد و سپس در راستای قسمت باز دستگاه، که همان قسمتی است که اسکن در آن انجام می‌شود، حرکت می‌کند.
• یک اسکن به تنهایی حدود یک تا دو دقیقه زمان می‌برد؛ اما ممکن است نیاز به انجام اسکن‌های چندگانه باشد.
• حین سی تی آنژیوگرافی قلب، لیدهای الکتروکاردیوگرام جهت انطباق سی تی اسکن با ضربان قلب، روی قفسه سینه قرار داده خواهند شد. اگر ضربان قلب شما خیلی سریع باشد، ممکن است با داروهایی آهسته‌تر شود تا تصاویر واضح‌تری از قلب بدست آید. اگر داروهای کنترل کننده ضربان قلب را دریاف کرده‌اید، پس از انجام آزمایش تحت نظارت دقیق خواهید بود.
• ممکن است از شما خواسته شود تا نفستان را حین آزمایش حبس کنید. هرگونه حرکتی شامل نفس کشیدن و حرکات بدن می‌تواند منجر به ایجاد موارد غیرواقعی روی تصاویر شود. این کاهش کیفیت عکس‌های می‌تواند شبیه تاری که در عکس‌هایی که از یکشی متحرک گرفته می‌شود، دیده شود.
• گاهی برای آرام نگه داشتن کودکان حین اسکن، نیاز به داروهای آرام بخش است. پزشک شما به تعیین اینکه آیا نیازی به آرام بخش وجود دارد یا خیر، کمک می‌کند و در صورت نیاز آنرا فراهم می‌کند. آماده سازی برای آرام بخشی ممکن است شامل چیزی نخوردن و ننوشیدن به مدت چند ساعت قبل آزمایش برای جلوگیری از بروز عوارض باشد.
• همچینین به دنبال اسکن ممکن سان نیاز باشد تا زمانی که اثرات آرام بخش از بین می‌رود، مشاهدات دقیق انجام شود.
• زمانی که آزمایش کاملاً انجام شد، از شما خواسته می‌شود تا زمانی که تکنسین تشخیص می‌دهد که عکس‌ها از کیفین بالایی برای تفسیر برخوردارد باشند، صبر کنید.
• پس از آزمایش، تکنسین کتتر داخل وریدی را برمی دارد و یک باند روی محل سوزن قرار می‌دهد.

کل آزمایش آنژیوگرافی ممکن است حدود چند ثانیه طول بکشد. گرچه زمان واقعی که در اتاق اسکن به سر برده می‌شود، ممکن است طولانی‌تر باشد؛ چرا که تکنسین باید شما را به وضعیت مناسب روی میز درآورد و تأیید قرارگیری خط داخل وریدی، تصویربرداری‌های اولیه و تنظیمات اسکنر و پمپ تزریق ماده حاجب بر اساس قسمتی از بدن که از آن تصویربرداری می‌شود را انجام دهد.

سی تی آنژیوگرافی به ندرت در کودکان انجام می‌شود؛ چرا که کودکان نسبت به بزرگسالان نسبت به اشعه حساس‌ترند. رادیولوژیست‌ها، برای کودکان و برای بزرگسالانی که در سن باروری قرار دارند، سی تی اسکن با دوز پایین تابش، همراه با کاهش اندازه دوز، انجام می‌دهند.

آنژیوگرافی کرونری‌

بلوک‌ها مانع می‌شوند تا قلب شما اکسیژن کافی و موادمغذی مهم دریافت کند. از این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های ایسکمی قلبی پس از درد قفسه سینه، ایست ناگهانی قلبی یا نتایج غیرعادی تست‌هایی مانند الکتروکاردیوگرام قلب و تست استرس ورزش انجام می‌شود. پیدا کردن بلوک‌ها مهم است؛ چرا که آنها با گذر می‌توانند سبب ایجاد درد قفسه سینه، بخصوص در هنگام فعالیت فیزیکی یا استرس یا یک حمله قلبی شوند. اگر دچار حمله قلبی شدید، آنژیرگرافی کرونری  می‌تواند به پزشک شما برای برنامه ریزی درمانتان کمک کند.

• کاردیولوژیست(متخخص قلب) یا پزشکی که در زمینه قلب تخصص دارد، آنژیوگرافی کرونری را در یک بیمارستان یا آزمایشگاه‌های مخصوص انجام می‌دهد.
• شما بیدار خواهید بود تا بتوانید به راهنمای‌های پزشک گوش دهید؛ اما برای آرام بودن حین آزمایش دارو دریافت خواهید کرد.
• شما روی میز و به پشت دراز خواهید کشید. اغلب آنژیوگرافی کرونری همراه با عمل کتترگذاری قلب انجام می‌شود. برای انجام این پزشک شما بازو، کشاله ران یا قسمت بالایی ران یا گردنتان را قبل از ایجاد سوراخی کوچک در یک رگ خونی، بی حس و تمیز می‌کند.
• پزشک شما یک لوله کتتر به رگ خونی شما وارد خواهد کرد. پزشک برای کمک کردن به قرار دادن کتتر در شریان کرونری شما عکس‌های اشعه ایکس می‌گیرد. پس از قرار دادن کتتر در محل، پزشک ماده حاجب رنگی را از طریق کتتر تزریق خواهد کرد تا بلوک‌ها را نمایان سازد و سپس از قلب شما به روش اشعه ایکس تصویربرداری خواهد کرد. درصورتی که بلوک پیدا شود، ممکن است پزشک شما مداخله کرونری از طریق پوست انجام دهد تا جریان خون به قلب شما را بهبود بخشد؛ که تحت عنوان آنژیوپلاستی نیز شناخته می‌شود.
• پس از آنژیوگرافی کرونری. پزشک شما کتتر را برخواهد داشت و احتمالاً از یک دستگاه دریچه‌ای برای بستن رگ خونی استفاده خواهد کرد و قسمت باز شده در بازو، کشاله ران یا گردن شما را باند پیچی می‌کند و می‌بندد. ممکن است در زمانی که کتتر وارد می‌شود، دچار کبود یا درد شوید.
• شما به مدت چند ساعت یا طی شب در بیمارستان خواهید ماند. طی این زمان ضربان قلب و فشار خون شما تحت نظر خواهد بود. برای جلوگیری از خونریزی از طریق سوراخی که کتتر از طریق آن وارد شده است، حرکات شما محدود خواهد بود. لازم است تا فردی شما را پس از انجام آزمایش به خانه برساند؛ که علت آن داروها یا بی حسی‌هایی است که دریافت کرده‌اید.

مزایای این دو آزمایش غربالگری چیست؟

آنژیوگرافی کرونری، که شایع‌ترین روش برای کشف تنگی شریان کرونری یا تنگ شدن یک شریان است، ممکن است نیاز به استنت یا جراحی بعدی داشته باشد. این روش هم به عنوان درمان و هم به عنوان تشخیص در یک جلسه مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا تصاویر دقیق و جزئیات کاملی را نشان می‌دهند. این روش به عنوان روش توصیه شده برای بیمارانی است که ریسک بالایی برای بیماری عروق دارند و علائم تیپیک و معمول را نشان می‌دهند.

آنژیوگرافی کرونری با استفاده از CCTA، دقیق، نسبتاً بی درد و نتایجی با جزئیات کافی برای تصمیم گیری پزشک ارائه می‌دهد. در بیمارانی که بیماری شدید ندارند، این روش تقریباً ۹۵ تا ۹۹ درصد دقیق است. این روش می‌تواند با اطمینان بالا بیماری‌های شریان کرونری را در بیمارانی که علائم غیرمعمول و ریسک پایین تا متوسط بیماری را دارند، رد کند. این باعث می‌شود نیاز به آنژیوگرافی تهاجمی کاهش یابد و این روش به عنوان یک ابزار مؤثر و بی خطر در زمان نیاز به حساب بیاید. همچنین، این روش نیاز به کمی آماده سازی دارد و زمان ریکاوری ندارد.

بهتر است کدام آزمایش را انتخاب کنم؟

بحثی بر سر استفاده از CCTA و در مقابل آن استفاده از آنژیوگرافی کرونری برای هرکدام از انواع بیماران وجود دارد. برخی از مطالعات اخیر نشان داده‌اند که توانایی‌های تشخیصی هردوی این آزمایش‌ها برابر هستند؛ اما با توجه به قیمت کمتر و امنیت بیشتر، به نظر می‌رسد که CCTA گزینه مناسب‌تری و خط اول برای تریاژ و تعیین نیاز برای درمان پزشکی و ارزیابی تهاجهمی است. به علاوه دستگاه‌های سی تی اسکن کنونی در مقایسه با مدل‌های قدیمی‌تر، دوز پایین‌تری از تابش و دقت بهتری دارند و از آنجایی که این روش کمتر تهاجمی است، بیماران اغلب CCTA را برای بیماری‌های کرونری ترجیح می‌دهند.

ریسک‌های این دو آزمایش غربالگری چیست؟

آنژیوگرافی کرونری یک روش تهاجمی است که در موارد نادر منجر به ایجاد مشکلاتی جدی مانند حمله قلبی یا سکته می‌شود. به علاوه خطر پارگی یا بسته شدن ناگهانی در شریان، واکنش حساسیتی به ماده حاجب و خونریزی  یا کبودی در محل ورود کتتر وجود دارد. به علاوه قبل از آزمایش نیاز به ناشتایی و بهبودی در بیمارستان پس از آزمایش دارد. علاوه بر این، احتمال استفاده مفرط در زمانی که بیمار با علائم غیرمعمولی و ریسک پایین تا متوسط بیماری تشخیص داده می‌شود، وجود دارد.

CCTA همچنین احتمال واکنش حساسیتی به ماده حاجب را دارد. همچنین ممکن است بیماران مشخصی کاندید مناسبی برای انجام این آزمایش نباشند. برای مثال:

• بیمارانی با وزن بیشتر از ۴۵۰ پوند که ممکن است در دستگاه جا نشوند.
• بیمارانی که ریتم‌های غیرعادی یا سریع قلبی دارند که نمی‌توانند برای آرام کردن ضربان قلبشان، دارو دریافت کنند؛ چرا که CCTA برای ایجاد عکس‌های دقیق، نیاز به ضربان قلب پایین و عادی دارد.
• بیمارانی که نمی‌توانند صاف دراز بکشند، دستورالعمل‌های صوتی را اجرا کنند، یا نفسشان را به مدت ۲۰ ثانیه حبس کنند.
• بیمارانی که نواحی زیادی با پلاک‌های طولانی مدت و سخت شده دارند که بیشتر در موارد بیماران مسن دیده می‌شود.