ضربان‌ساز، پیس میکر یا باتری قلب

چه کسانی به ضربان‌ساز (پیس میکر) نیاز دارند؟

پزشکان در موارد زیر هم استفاده از ضربان‌ساز (باتری قلب) را توصیه می‌کنند:

• پیری یا بیماری قلبی، توانایی گره سینوسی برای تصحیح ریتم ضربان قلب را از بین برده باشد.
• بیمار قبلاً برای درمان نوعی آریتمی به نام فیبریلاسیون دهلیزی تحت درمان قرار گرفته باشد.
• بیمار نیازمند مصرف برخی داروهای قلب مثل مسدودکننده‌های بتا باشد؛ زیرا این داروها می‌توانند ضربان قلب را بیش‌ازاندازه کند کنند.
• بیمار غش کند یا سایر علائم کندی ضربان قلب را داشته باشد.
• بیمار دارای برخی مشکلات عضله قلب باشد که باعث شوند سیگنال الکتریکی خیلی کند از میان عضله قلب عبور کند.
• بیمار سندرم کیوتی طولانی داشته باشد که او را در خطر ابتلا به آریتمی‌های خطرناکی قرار می‌دهد.

پزشکان استفاده از ضربان‌ساز (باتری قلب) را برای افراد مبتلا به برخی از انواع بیماری‌های قلبی ارثی- مادرزادی یا افرادی که عمل جراحی پیوند قلب داشته‌اند نیز توصیه می‌کنند. کودکان، نوجوانان و بزرگسالان همگی می‌توانند از ضربان‌سازها (پیس میکرها) استفاده کنند.

تست‌های تشخیصی

تست‌های زیادی برای تشخیص آریتمی‌ها وجود دارد که ممکن است پزشک یک یا چند مورد از آن‌ها را تجویز کند. این تست‌ها عبارت‌اند از:

• نوار قلب
• هولتر مانیتورینگ
• اکوکاردیوگرافی
• مطالعه الکتروفیزیولوژي
• تست ورزش

ضربان‌ساز (پیس میکر) چگونه کار می‌کند؟

یک پیس میکر، با استفاده از یک باتری، یک ژنراتور رایانه‌ای و حسگرهایی که به عنوان الکترود شناخته می‌شوند، تشکیل شده است. باتری برق مورد نیاز ژنراتور را تأمین می‌کند و هر دو در یک محفظه فلزی قرار دارند. حسگرها به فعالیت الکتریکی قلب بیمار حساسیت دارند و اطلاعات مربوطه را از طریق سیم‌ها به ژنراتور ارسال می‌کنند.

با توجه به ریتم قلب بیمار، رایانه در ژنراتور می‌تواند پالس‌های الکتریکی مناسب را به قلب ارسال کند. همچنین، رایانه قادر است فعالیت الکتریکی قلب و ریتم قلب را ثبت کند. پزشک با استفاده از اطلاعات ثبت شده، می‌تواند پیس میکر را تنظیم کند تا به نیازهای بیمار بپاسخد. در حالی که بیمار نیازی به سوزن و تماس مستقیم با پیس میکر ندارد، پزشک با استفاده از یک وسیله خاص، می‌تواند باتری قلب را تنظیم کند.

در طول عمل چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟

نصب ضربان‌ساز (پیس میکر) نیازمند انجام یک جراحی جزئی است. معمولاً این جراحی در یک بیمارستان یا یک آزمایشگاه مخصوص درمان بیماری‌های قلبی انجام می‌شود.

پیش از جراحی، از طریق یک راه وریدی به شما داروی آرام‌بخش تزریق می‌کند که می‌تواند باعث خواب‌آلودگی هم بشود.

پزشک برای جلوگیری از احساس درد، محل نصب ضربان‌ساز (باتری قلب) را بی‌حس می‌کند. او همچنین ممکن است برای جلوگیری از عفونت به شما آنتی‌بیوتیک بدهد.

در مرحله بعد، پزشک سوزنی را به یک سیاهرگ بزرگِ نزدیک شانه سمت مخالف دست غالبتان وارد می‌کند. او با استفاده از این سوزن سیم‌های ضربان‌ساز (پیس میکر) را از طریق سیاهرگ به‌جای مناسبی در قلب می‌فرستد؛ این کار با استفاده از هدایت فلوروسکوپی (دیدن تصاویر اشعه ایکس به‌صورت زنده) انجام می‌شود. پس از آنکه سیم‌ها در محل مناسب خود قرار گرفتند، پزشک در پوست سینه یا شکمتان یک برش کوچک ایجاد می‌کند.

او محفظه فلزی کوچک ضربان‌ساز (باتری قلب) را از طریق برش ایجادشده به زیر پوست فرستاده و سر آزاد سیم‌های منتهی به قلب را به آن وصل می‌کند. باتری و ژنراتور ضربان‌ساز (پیس میکر) در این محفظه قرار دارند.

بعدازآنکه ضربان‌ساز (پیس میکر) در جای خود قرار گرفت، پزشک آن را تست می‌کند تا از درست کار کردن آن مطمئن شود. سپس او برش را بخیه می‌زند. در کل، جراحی چند ساعت طول می‌کشد.

بعد از عمل چه خواهد شد؟

عموما شما باید یک شب را در بیمارستان بگذرانید تا تیم پزشکی بتواند ضربان قلبتان را بررسی کند و اطمینان حاصل کند که ضربان ساز (پیس میکر) به درستی کار می کند. همچنین، اکثرا پزشکان اجازه نمی دهند که خود بیماران بعد از عمل رانندگی کنند، بنابراین باید از کسی کمک بخواهید که شما را همراهی کند.

در مدت چند روز تا چند هفته بعد از جراحی، محل نصب ضربان ساز (پیس میکر) ممکن است دردناک، متورم یا حساس به لمس باشد. معمولا درد کمی دارد و اغلب از داروهای بدون نسخه برای تسکین استفاده می شود. قبل از استفاده از داروها باید با پزشک خود مشورت کنید.

پزشک ممکن است تا حدود یک ماه بعد از جراحی از انجام فعالیت های شدید و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. اکثر افراد چند روز بعد از جراحی به فعالیت های عادی خود باز می گردند.

ریسک‌ و خطرهای جراحی برای نصب ضربان‌ساز (پیس میکر)

جراحی برای نصب ضربان‌ساز (پیس میکر)، در کل بی‌خطر است. بااین‌حال، ممکن است مشکلاتی نیز رخ بدهد که عبارت‌اند از:

• تورم، خونریزی، کبودی یا عفونت در محل نصب ضربان‌ساز (باتری قلب)
• آسیب‌دیدگی عروق خونی یا اعصاب
• کلاپس ریه
• نشان دادن واکنش منفی به داروی مورد استفاده در طول عمل

در مورد مزایا و ریسک‌های جراحی برای نصب ضربان‌ساز (پیس میکر) با پزشکتان صحبت کنید.

ضربان‌ساز (پیس میکر) چه تأثیری بر سبک زندگی بیمار خواهد داشت؟

بعضی فعالیت‌های درمانی می‌توانند عملکرد ضربان‌ساز (باتری قلب) را متوقف کنند. این فعالیت‌ها عبارت‌اند از:

• ام‌آرآی
• سنگ‌شکنی با امواج شوک دهنده، که برای از بین بردن سنگ‌های کلیه استفاده می‌شود.
• الکتروکوتریزاسیون، که برای بند آوردن خونریزی در طول جراحی استفاده می‌شود.

به تمامی تکنسین‌های درمانی، پزشکان و دندان‌پزشکانی که از آن‌ها خدمات درمانی دریافت می‌کنید بگویید که از ضربان‌ساز (پیس میکر) استفاده می‌کنید. پزشک می‌تواند به شما کارتی بدهد که در آن نوع ضربان‌سازتان مشخص شده باشد. این کارت را همیشه همراهتان داشته باشید. بهتر است از یک گردنبند یا دستنبد شناسایی بیماران استفاده کنید که روی آن ذکر شده باشد شما یک ضربان‌ساز (پیس میکر) دارید.

فعالیت فیزیکی

در اکثر موارد، داشتن یک ضربان‌ساز (باتری قلب) در توانایی شخص برای انجام فعالیت‌های ورزشی و بدنی، حتی فعالیت‌های شدید، محدودیتی ایجاد نمی‌کند. البته، باید از انجام ورزش‌های پربرخورد مثل فوتبال خودداری کنید.

مراقب دائمی

پزشک به‌طور مرتب (حدوداً سه ماه یک‌بار) ضربان‌سازتان را چک خواهد کرد.

تعویض باتری

باتری ضربان‌ساز (پیس میکر)، بسته به میزان فعالیت ضربان‌ساز (باتری قلب)، بین 5 تا 15 سال (به‌طور متوسط 6 تا 7 سال) دوام دارد. پزشک، پیش از اتمام عمر باتری آن را به همراه ژنراتور تعویض می‌کند.

جراحی مورد نیاز برای تعویض باتری و ژنراتور از جراحی برای نصب ضربان‌ساز (پیس میکر) سبک‌تر است. دیر یا زود سیم‌ها هم نیاز به تعویض پیدا می‌کنند.