بیماری‌ها و نقص‌های مادرزادی قلب، مشکلات ساختاری ناشی از تشکیل ناقص قلب یا عروق خونی اصلی هستند. تا کنون حداقل 18 نوع نقص متمایز مادرزادی قلب با تغییرات مختلف آناتومی شناخته شده است. پیشرفت‌های امروزی در تشخیص و درمان (عمل راحی و کاتتراسیون قلب) امکان اصلاح این نقایص را حتی در افرادی که از درمان ناامید شده‌اند فراهم کرده است.
عملکرد قلب سالم
یک قلب سالم شامل دریچه‌ها، عروق و حفره‌هایی است که خون را با الگوی بدن – قلب – ریه‌ها – قلب – بدن به گردش درمی‌آورند. زمانی که همه حفره‌ها و دریچه‌ها به درستی کار کنند، خون از قلب برای دریافت اکسیژن به سمت ریه‌ها پمپ می‌شود و دوباره به قلب بازگشته و خون حاوی اکسیژن به قسمت‌های مختلف بدن ارسال می‌شود. زمانی که دریچه‌ها، حفره‌ها، شریان‌ها و سیاهرگ‌ها دچار ناهنجاری باشند، الگوی ذکرشده مختل می‌شود. نقص‌های مادرزادی قلب ناهنجاری‌هایی هستند که از زمان تولد وجود دارند و ممکن است اثر منفی در سیستم گردش خون فرد داشته باشند یا نداشته باشند.
انواع نقص‌های مادرزادی
تنگی دریچه آئورت
دریچه آئورت یک دریچه از قلب به سمت بدن است که اگر به درستی باز و بسته نشود ممکن است باعث نشست خون شود که به آن تنگی دریچه آئورت گفته می‌شود. زمانی که خون از قلب خارج می‌شود ممکن است در دریچه‌ای که به درستی کار نمی‌کند گیر کند و باعث افزایش فشار درون قلب و آسیب‌دیدگی آن می‌شود.
سوراخ دیواره بین دهلیزی
این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که یک سوراخ در دیواره‌ای که دو دهلیز را از هم جدا می‌کند ایجاد شود. این نقص باعث می‌شود که خون حاوی اکسیژن با خون بدون اکسیژن در دهلیزهای قلب مخلوط شود. سوراخ دیواره بین دهلیزی یک نقص در تیغه بین دو حفره بالایی قلب است. این تیغه در واقع دیواره‌ای است که دو طرف چپ و راست قلب را از هم جدا می‌کند.
تنگی آئورت
این بیماری به تنگی شریان اصلی خون (آئورت) که خون را به سمت بدن ارسال می‌کند اشاره دارد. این تنگی شریان از قسمتی که شریان‌ها به عروق خونی تقسیم شده و هر کدام از عروق به طور جداگانه خون را به سمت قسمت‌های بالا و پایین بدن می‌برند ایجاد می‌شود. تنگی آئورت باعث افزایش فشار خون یا آسیب‌دیدگی قلب می‌شود.
نقص کامل کانال دهلیزی بطنی
این نقص زمانی ایجاد می‌شود که یک سوراخ بزرگ در مرکز قلب بر هر چهار حفره قلب که به طور طبیعی از هم جدا شده‌اند تأثیر می‌گذارد. زمانی که قلب به درستی تقسیم‌بندی شود، خون حاوی اکسیژن از ریه‌ها با خون بدون اکسیژن بازگشتی از بدن مخلوط نمی‌شوند. نقص کامل کانال دهلیزی بطنی باعث می‌شود که خون مخلوط شده و حفره‌ها و دریچه‌ها، خون را به درستی در بدن به گردش درنمی‌آورند.
جابجایی عروق بزرگ
این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که عروق اصلی که خون را از قلب خارج می‌کنند معکوس می‌شوند. در یک الگوی گردش خون درست، خون در سیکل بدن – قلب – ریه‌ها – بدن گردش پیدا می‌کند. زمانی که جابجایی عروق اتفاق میافتد، مسیر خون مختل می‌شود زیرا دو شریان به صورت اشتباه به دهلیزهای قلب وصل می‌شوند.
این بدان معنی است که گردش جریان خون در یکی از سیکل‌های زیر بسته می‌شود:
- بدن – قلب – بدن (بدون این که خون به ریه‌ها رفته و اکسیژن‌دار شود)
- ریه‌ها – قلب – ریه‌ها (بدون این که خون حاوی اکسیژن به سمت بدن برود)
تنها روش برای زنده ماندن موقتی بدون نیاز به انجام عمل جراحی، ایجاد یک سوراخ است که امکان مخلوط شدن اکسیژن بدون اکسیژن و خون حاوی اکسیژن را فراهم کرده و آن را به قسمت‌های مختلف بدن ارسال می‌کند. برای کاتترایز کردن بیمار تا زمانی که عمل جراحی ترمیمی انجام می‌شود به امکانات بیمارستانی نیاز است.
آنومالی ابشتاین
آنومالی ابشتاین یک بیماری است که در آن ناهنجاری دریچه قلب باعث می‌شود که این دریچه به درستی بسته نشود و در نتیجه جریان خون در جهت درست خود گردش نمی‌یابد. خون ممکن است از قسمت پایین به بالا در سمت راست قلب جریان برگشتی پیدا کند. این سندرم معمولاً در افراد مبتلا به سوراخ دیواره بین دهلیزی (یا افرادی که در دیواره جداکننده دو حفره بالایی قلب آنها سوراخ است) دیده می‌شود.
جابجایی عروق بزرگ (جابجایی بطنی)
این عارضه در قلبی اتفاق میافتد که قسمت پایین آن به طور کامل معکوس شده باشد. این ناهنجاری قلب باعث جریان معکوس خون می‌شود زیرا حفره‌های چپ و راست قسمت پایین قلب معکوس می‌شوند. جابجایی بطنی خطر کمتری نسبت به جابجایی عروق بزرگ دارد زیرا شریان‌های بزرگ نیز در آن معکوس می‌شوند. این معکوس شدن دوگانه باعث می‌شود که بدن خون حاوی اکسیژن را دریافت کرده و خون بدون اکسیژن نیز وارد ریه‌ها شود.
مجرای شریانی باز
در صورت ابتلا به این بیماری، یک سوراخ باز در آئورت وجود دارد. قبل از تولد نوزاد، خون جنین برای دریافت اکسیژن نیاز به رفتن به ریه‌ها ندارد. مجرای شریانی یک سوراخ است که باعث می‌شود که خون از ریه‌ها عبور نکند. زمانی که نوزاد متولد می‌شود، خون باید در ریه‌ها، اکسیژن دریافت کند و این سوراخ نیز باید بسته شود. اگر مجرای شریانی هنوز بازمانده باشد، خون ممکن است وارد ریه‌ها نشود و نتواند اکسیژن دریافت کند. به این بیماری، مجرای شریانی باز گفته می‌شود.
تنگی دریچه ریه‌ها
دریچه‌های ضخیم یا جوش‌خورده قلب به طور کامل باز نمی‌شوند. دریچه ریه، امکان عبور خون از قلب به عروق ریوی و سپس به ریه‌ها را فراهم می‌کند.
- نقص‌های بطنی تنها: اختلالات نادر برای یکی از حفره‌های پایین قلب تأثیر می‌گذارند. این حفره‌ها ممکن است کوچک‌تر، رشدنیافته یا بدون دریچه باشند.
- سندرم قلب چپ هایپوپلاستیک: عدم رشد سمت چپ قلب است. آئورت و بطن چپ بسیار کوچک بوده و سوراخ‌ها در آئورت و دیواره به درستی تشکیل نشده و بسته نشده‌اند.
- آترزی شریان ریوی / دیواره بطنی دست‌نخورده: دریچه ریوی وجود ندارد و فقط خونی که از طریق حفره‌ای که به طور طبیعی در دوران رشد بسته می‌شود، اکسیژن‌دار می‌شود.
- آرترزی ترکوسپید: در صورت ابتلا به این بیماری، دریچه تریکوسپید در قلب وجود ندارد بنابراین خون نمی‌تواند در مسیر صحیح از بدن به سمت قلب جریان یابد. خون به درستی با اکسیژن غنی نمی‌شود و سیکل طبیعی بدن – قلب – ریه‌ها – بدن شکل نمی‌گیرد.
اتصال غیرعادی وریدی ریوی کل (TAPVC)
این بیماری یک نقص در وریدهایی است که از ریه به سمت قلب می‌آیند. در بیماری TAPVC، عروق خون از مسیر عادی بین ریه و قلب عبور نکرده و به سمت بدن می‌روند. به جای آن، وریدهای خروجی از ریه در موقعیتی نامناسب به قلب وصل شده و این مشکل بدان معنی است که خون حاوی اکسیژن وارد حفره‌ای اشتباه می‌شود یا در آن نشت می‌کند.
ترانکوس آرتریوسوس
زمانی که یک فرد به جای داشتن دو شریان جداگانه برای حمل خون به ریه‌ها و بدن یک شریان بزرگ دارد این بیماری به وجود می‌آید. در یک قلب سالم، خون در سیکل بدن – قلب – ریه‌ها – قلب – بدن جریان می‌یابد. زمانی که یک نفر به ترانکوس آرتریوسوس مبتلا می‌شود، خونی که از قلب خارج می‌شود وارد چرخه ذکر شده نمی‌شود زیرا به جای دو شریان جداگانه برای بدن و ریه‌ها فقط یک شریان وجود دارد. با وجود تنها یک شریان، مسیری به سمت ریه‌ها برای دریافت اکسیژن قبل از پمپاژ خون به سمت بدن وجود ندارد.
نقص سپتال ونتیکولار
نقص سپتال ونتیکولار زمانی ایجاد می‌شود که یک سوراخ در دیواره جداکننده دو حفره پایینی قلب وجود داشته باشد. زمانی که رشد به طور کامل انجام شده باشد، دیواره بین حفره‌ها قبل از تولد نوزاد بسته می‌شود بنابراین، در هنگام تولد، خون حاوی اکسیژن با خون بدون اکسیژن مخلوط نمی‌شود. زمانی که این حفره به درستی بسته نشده باشد ممکن است باعث افزایش فشار در قلب یا کاهش اکسیژن در بدن شود.
چشم‌انداز
اگر امروز کودک شما با نقص‌های مادرزادی در قلب متولد شود، احتمال غلبه بر این مشکلات و ادامه دادن زندگی به صورت عادی بیش از هر زمان دیگری است. با ادامه پیشرفت در روند تشخیص و درمان، دانشمندان برای این نقص‌ها و عیوب دیگر روش‌های درمانی پیشرفته‌تری یافته‌اند. متخصص قلب در مورد مشکلات قلبی، روش‌های درمان و نتایج مورد انتظار پس از درمان با شما صحبت خواهد کرد.
توصیف و تجسم مشکلات قلبی شایع به شما در درک مشکلات قلبی که شما یا فرزندتان باید با آنها مبارزه کنید کمک خواهد کرد. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و عمیق‌تر به این لینک که توضیحات دقیق‌تری از علم به شما ارائه می‌دهد و به برخی سؤالات رایج شما مانند روش‌های درمان، نیازهای مراقبتی و محدودیت‌ها مورد انتظار یا سطح فعالیت‌ها پاسخ می‌دهد مراجعه کنید.
