انواع تست‌های قلب و عروق با دکتر لیلا عسگرپور متخصص قلب طالقان

پزشکان متخصص قلب و عروق، برای اطمینان از تجویز بهترین و مناسب‌ترین مراقبت‌ها و درمان‌ها به بیماران ، ممکن است انجام آزمایشاتی برای اندازه گیری عملکرد قلب را توصیه کنند. قبل از انجام هر یک از آزمایش‌های زیر، مسئولین آزمایشگاه با بیمار درباره آزمایشی که قرار است انجام شود و این که آزمایش چه چیزی را اندازه‌ گیری می‌کند صحبت خواهند کرد. پس از آزمایش ، متخصص قلب و عروق نتایج را بررسی کرده توضیح می دهد که آیا نیاز به مراقبت‌های بیشتری هست یا خیر.

آزمایشات متداول برای برای عملکرد قلب

الکتروکاردیوگرافی  یا نوار قلب (ECG یا EKG)

نوار قلب (ECG یا EKG) آزمایشی است که فعالیت الکتریکی ضربان قلب را اندازه گیری می‌کند. ECG دو نوع اطلاعات مهم به دست می‌دهد. اولا ، با اندازه گیری فواصل زمانی روی نوار قلب ، پزشک می‌تواند مدت زمانی که طول می‌کشد تا امواج الکتریکی از قلب عبور کنند را تعیین کند. مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک موج از یک قسمت از قلب به قسمت دیگر برسد نشان می‌دهد که آیا فعالیت الکتریکی قلب طبیعی، کند، سریع یا نامنظم هست یا خیر. ثانیا، متخصصین قلب، با اندازه گیری میزان فعالیت الکتریکی عبوری از عضله قلب، می‌توانند بخش‌هایی از قلب که خیلی بزرگ هستند یا بیش از حد کار می‌کنند را تشخیص دهند.

برای این آزمایش که اغلب توسط یک تکنسین انجام می‌شود، برچسب‌هایی را روی بازوها، پاها و قسمت بالای جلوی قفسه سینه قرار می‌دهند. سپس برچسب‌ها به سیم‌های جداگانه یا سیم‌هایی که به دستگاه ECG وصل هستند متصل می‌شوند. پس از اتصال  سیم‌ها، آزمایش در عرض چند ثانیه ضبط می‌شود.

تصویربرداری با اشعه X  از قفسه سینه

تصاویر اشعه ایکس قفسه سینه اطلاعات لازم درباره ریه‌ها و اندازه و شکل قلب بیمار را در اختیار متخصص قلب قرار می‌دهد. در این تصویربرداری میزان تابش اشعه ایکس به قفسه سینه بسیار ناچیز بوده و هیچ عارضه جانبی طولانی مدت ایجاد نمی‌کند.

اکوی قلب 

اکوکاردیوگرام یا اکوی قلب در واقع یک فیلم سونوگرافی از داخل قلب است. به کمک این ازمایش تقریباً هر نوع نقص مادرزادی یا مشکلی که در عملکرد عضله قلب وجود داشته باشد قابل تشخیص است.

این آزمایش اغلب توسط یک تکنسین متخصص سونوگرافی یا یک پزشک انجام می‌شود. برای انجام آزمایش چند برچسب ، شبیه برچسب‌هایی که برای نوار قلب استفاده می‌شوند ، روی سینه بیمار قرار می‌دهند. سپس دستگاه سونوگرافی مخصوصی به نام کاوشگر را روی قفسه سینه ، ناحیه فوقانی شکم و انتهای گردن حرکت می‎دهند تا تصاویری از  قلب به دست آمده و ضبط شود. در طول آزمایش، متخصص سونوگرافی تنظیمات مختلفی در دستگاه سونوگرافی انجام می‌دهد تا واضح‌ترین تصاویر ممکن به دست بیایند. انجام آزمایش اکوی قلب معمولاً ۴۰-۶۰ دقیقه طول می‌کشد.

کاتتریزاسیون قلبی و آنژیوگرافی قلب 

کاتتریزاسیون قلبی، اطلاعات مستقیمی در مورد فشار خون و الگوهای جریان خون در قلب بیمار را در اختیار متخصص قلب قرار می‌دهد. آنژیوگرافی در واقع  فیلمبرداری با اشعه ایکس، همراه با ماده حاجب (کنتراست) است. ماده حاجب مایع خاصی است که توسط اشعه X قابل رویت است ، و برای این آزمایش به یکی از بطن‌ها یا دهلیزها و یا رگ‌های اصلی قلب تزریق می‌شود.

ممکن است بیماران در روزی که قرار است کاتتریزاسیون انجام شود و یا یک روز قبل از آن در بیمارستان بستری شوند. از چند ساعت قبل از کاتتریزاسیون، بیماران نباید چیزی بخورند یا بنوشند. قبل از انجام آزمایش، ممکن است داروی خواب‌ آوری به صورت خوراکی یا  تزریق زیر پوستی به بیماران بدهند. گاهی اوقات یک خط وریدی (IV) در یکی از رگ‌ها قرار می‌دهند. طی کاتتریزاسیون، تیمی شامل چند پرستار، پزشک و تکنسین از بیمار مراقبت خواهد کرد. آزمایش کاتتریزاسیون معمولاً کمی ناراحتی ایجاد می‌کند.

متخصصین قلب و عروق معمولاً آنژیوگرافی را در طول کاتتریزاسیون انجام می‌دهند. این کار با تزریق مایع مخصوصی به نام ماده حاجب یا رنگ کنتراست از طریق کاتتر به یکی از رگ‌ها یا بطن یا دهلیزهای قلب انجام می‌شود. از آنجا که ماده حاجب توسط اشعه X قابل رویت است ، در این ازمایش می‌توان یک فیلم اشعه ایکس از گردش خون ضبط کرد. میزان اشعه ایکسی که در آنژیوگرافی استفاده می‌شود نسبت به پرتونگاری ساده قفسه سینه بیشتر است. به همین دلیل این آزمایش فقط در موارد ضروری انجام می‌شود. البته نیازی به نگرانی نیست، تحقیقات بسیاری انجام شده که نشان می‌دهند هیچ تاثیر طولانی مدتی برای افرادی که کاتتریزاسیون و آنژیوگرافی قلبی انجام داده‌اند، ایجاد نمی‌شود.

بعد از انجام کاتتریزاسیون و آنژیوگرافی قلبی ، تیم پزشکی لوله‌های کوچک کاتتر و خط IV را از پا یا بازوی بیمار خارج کرده و بانداژ محکمی در محل خروج آن قرار می‌دهند. بعد از اتمام آزمایش بیمار را به اتاق ریکاوری منتقل می‌کنند و قبل از ترخیص یا ارسال بیمار به بیمارستان برای انجام آزمایش‌های بیشتر چند ساعتی او را تحت نظر خواهند گرفت. بعد از کاتتریزاسیون ، متخصص قلب و عروق نتایج آزمایش را با بیمار در میان خواهد گذاشت.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر ای)

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا ام ار آی روش دیگری برای تصویربرداری واضح و اندازه گیری عملکرد قلب است. در روش ام آر آی، که کاملا بدن درد است، از امواج مغناطیسی برای ارزیابی قلب و رگ‌های خونی متصل به قلب و ریه ها استفاده می‌کنند. برای ام ار ای اغلب یک IV کوچک در دست بیمار قرار می‌دهند.

انجام این آزمایش معمولاً ۳۰-۶۰ دقیقه طول می‌کشد ، و در طول آن بیمار باید کاملاً بی حرکت باشد. در طول ام آر آی بیمار روی تختی در فضای خالی داخل یک آهنربای بزرگ قرار می‌گیرد. بیشتر بدن بیمار درون یک تونل کوچک در مرکز آهنربا قرار خواهد گرفت. انجام این آزمایش حتی برای بزرگسالان ممکن است نگران کننده باشد ، اما در بسیاری از مراکز ام آر آی هدفون و ماسک‌های مخصوص نمایش فیلمی وجود دارند که به حفظ آرامش بیمار در طول آزمایش کمک می‌کند. در صورت نیاز ، متخصص قلب و عروق داروی آرامبخشی به بیمار می‌دهد تا اضطراب را در طول آزمایش به حداقل برسانند.

سی تی اسکن قلب 

در سی تی اسکن قلب از چندین تصویر اشعه X برای ساخت یک فیلم اشعه ایکس از قلب و ریه‌ها استفاده می‌شود، بدون اینکه کاتتری در سیستم گردش خون وارد کنند. تصاویر حاصل از سی تی اسکن نیز مثل ام آر آی، بعضی اوقات از تصاویر آنژیوگرافی واضح‌تر است. برای انجام این آزمایش فقط یک خط وریدی معمولی( IV) در دست قرار گرفته و انجام آن سریع‌تر از ام آر آی ای ​​است. بر خلاف ام آر آی، در سی تی اسکن تقریباً به همان اندازه که برای آنژیوگرافی لازم است از اشعه ایکس استفاده می‌شود.

اکو مری یا اکوی قلب از راه مری (TEE)

اکو مری یا اکوی قلب از راه مری (TEE) نوع خاصی از سونوگرافی قلب است که تصاویر بسیار واضح‌تری نسبت به اکوی قلب معمولی که از روی قفسه سینه انجام می‌شود ، ایجاد می‌کند. برای انجام این آزمایش ، پزشک به شکلی که بیمار زیاد اذیت نشود لوله بلند مخصوصی را همراه با یک پروب سونوگرافی کوچک به نام کاوشگر TEE وارد مری می‌کند.

در صورتی که تصاویر حاصل از اکوی قلب معمولی به اندازه کافی واضح نباشد، برای تشخیص دقیق‌تر و یا در صورت نیاز به جراحی قلب ، ممکن است متخصص قلب و عروق، اکو مری انجام دهد تا جراح و تیم پزشکی و بیهوشی در مورد درمان پس از عمل داشته باشند. اکو مری همچنین به تیم جراحی کمک می‌کند تا موفقیت‌آمیز بودن عمل و این که آیا به درمان‌های بیشتری نیاز هست یا خیر کمک می‌کند.

الکتروکاردیوگرام دینامیک یا هولتر 

در روش الکتروکاردیوگرام دینامیک یا هولتر ضربان قلب بیمار برای مدت ۲۴ ساعت ضبط می‌شود. پزشکان متخصص قلب و عروق آزمایش هولتر را زمانی توصیه می‌کنند که بخواهند مطمئن شوند بیمار هیچگونه ریتم قلب خطرناکی که ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشد، ندارد.

مانیتور هولتر یک دستگاه ثبت ضربان قلب کوچک است که توسط برچسب‎هایی مشابه آنچه برای نوار قلب (ECG) به کار می‌رود به بدن بیمار متصل می‌شود. این ازمون به خودی خود هیچ ضرری ندارد ، اما بعضی اوقات ممکن است برچسب‌ها باعث تحریک پوست شوند. تمام ضربان‌های قلب بیمار در طول ۲۴ ساعتی که دستگاه به بیمار وصل شده ، ضبط خواهد شد. نتایج این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا ریتم قلب بیمار را در هنگام فعالیت یا خواب بررسی کرده و یا از هر علامتی که ممکن است در اثر مشکلات ریتم قلبی ایجاد شود آگاهی پیدا کنند.

پس از اتمام ضبط ، بیمار دستگاه ضبط ضربان را به مرکز قلب خود بازمی‌گرداند و یک تکنسین اطلاعات مربوطه را برای بررسی بیشتر توسط متخصص قلب و عروق پردازش می‌کند.

تست ورزش قلب 

در تست ورزش قلب ریتم و استقامت قلب بیمار در هنگام ورزش بررسی می‌شود. این تست ممکن است از بیمار، در حالی که به یک دستگاه  ECG که به طور مداوم ضربان قلب بیمار را ضبط می‌کند متصل است،  بخواهند روی یک تردمیل بدود و در حین تست سرعت و شیب آن را تغییر دهند و یا از یک دوچرخه ثابت استفاده کند که  مقاومت آن به طور مداوم افزایش پیدا می‌کند. همچنین در برخی مراکز ممکن است نیاز باشد بیمار در یک لوله تنفس کند تا میزان اکسیژن مورد استفاده نیز اندازه گیری شود. این آزمایش، اطلاعاتی در مورد چگونگی عملکرد قلب به دست می‌دهد.

تست ورزش اطلاعاتی درباره تأثیر ورزش و فعالیت بر فشار خون ، ضربان قلب ، عضله قلب و ضربان آن به دست می‌دهد. اگر کسی در حین ورزش علائمی داشته باشد ، به کمک این آزمایش می‌توانند بفهمند که این علائم ناشی از قلب هستند یا خیر.

آماده شدن برای تست ورزش حدود ۱۰-۱۵ دقیقه طول می‌کشد ، انجام خود آزمایش هم حدود ۱۰-۱۵ دقیقه طول می‌کشد و پس از آن ۱۰-۱۵ دقیقه دیگر هم زمان لازم است تا نتایج بررسی شوند. اگر قصد انجام تست ورزش را دارید، لازم است لباس و کفش ورزشی مناسب همراه خود داشته باشید.