داروی ریواروکسابان که تحت عنوان زارتلو نیز شناخته میشود یک نوع داروی ضد انعقاد خون محسوب می‌گردد. این دارو باعث میشود خون راحت تر درون شریان‌ها به حرکت دربیاید و به این ترتیب ریسک لخته شدن خون به حداقل برسد. داروی ریواروکسابان فقط با تجویز پزشک قابل تهیه است و به شکل قرص وجود دارد.
چه افرادی می‌توانند از داروی ریواروکسابان استفاده کنند؟
افرادی که دچار بیماری‌های زیر هستند بیشتر از سایرین در معرض خطر لخته شدن خون قرار دارند:
- تپش قلب غیر عادی
- انجام عمل جراحی برای تعویض مفصل زانو یا لگن
- ناپایداری آنژین
- بیماری عروق کرونری قلب
- بیماری شریان‌های محیطی
این دارو در بیمارانی که ۱۸ سال به بالا سن دارند تجویز میشود و می‌‌‌توان از آن برای درمان مشکلات ناشی از لخته شدن خون استفاده کرد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشد استفاده کرد که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- تشکیل لخته خون درون پا (ترومبوز عمیق وریدی)
- تشکیل لخته خون درون ریه (آمبولی ریوی)
چه افرادی نمی‌توانند از داروی ریواروکسابان استفاده کنند؟
مصرف داروی ریواروکسابان در همه افراد توصیه نمیشود. اگر موارد زیر در در مورد شما صدق میکند با پزشک خود مشورت کنید:
- در صورتی که به داروی ریواروکسابان یا هر گونه داروی دیگری که در گذشته مصرف کرده اید حساسیت دارید.
- در صورتی که قصد بارداری دارید یا باردار هستید مصرف داروی ریواروکسابان سلامت جنین را به خطر می‌‌‌اندازد.
- در صورتی که دچار بیماری‌های کبدی هستید.
- در صورتی که از سایر داروهای ضد انعقاد خون از قبیل وارفارین استفاده میکنید یا در بدن شما لخته خون تشکیل شده است مانند زخم معده
- در صورتی که از گل راعی برای درمان افسردگی استفاده میکنید.
- در صورتی که دچار سندروم آنتی فسفولیپید هستید. این اختلال بر روی سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد و باعث میشود خون راحت لخته شود.
- داروی ریواروکسابان معمولاً در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود.
نحوه و زمان مصرف داروی ریواروکسابان چگونه است؟
باید داروی ریواروکسابان را فقط با تجویز پزشک و طبق دستوری که داده است مصرف کنید. معمولاً پزشک شما می‌‌‌خواهد که یک واحد از دارو پس از وعده غذایی مصرف کنید زیرا در این حالت بدن می‌تواند به جز کامل آن را بپردازد. سعی کنید هر روز در یک بازه زمانی مشخص از آن استفاده کنید. افرادی که از داروی ریواروکسابان برای درمان آمبولی ریوی یا ترومبوز عمیق‌‌ق وریدی استفاده می‌کنند باید تا چند هفته روزی ۲ بار از این دارو بخورند. پزشک دستورات لازم را در خصوص دوز مورد نیاز دارو توضیح خواهد داد. در صورتی که شما برای خوردن قرص مشکل دارید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید. شما میتوانید داروی ریواروکسابان را به صورت پودر در بیاورید و آن را با آب یا آبمیوه مخلوط کنید سپس فورا مقداری غذا بخورید.
دوز مصرف داروی ریواروکسابان چقدر است؟
دوز مصرفی داروی ریواروکسابان به علت مصرف آن بستگی دارد:
- در افراد مبتلا به یک بیماری قلبی که فیبریلاسیون شریان نامیده میشود معمولاً پزشک ۲۰ میلی گرم از آن را در روز تجویز میکند. اما در صورتی که شما دچار بیماری کلیوی باشید یا ریسک خونریزی در شما بالا باشد پزشک دوز پایین تری را تجویز خواهد کرد.
- افرادی که دچار لخته خون هستند مانند آمبولی ریوی یا ترومبوز وریدی باید روزی ۲۰ میلی گرم داروی ریواروکسابان استفاده کنند. در این افراد پزشک توصیه میکند که تا چند هفته اول روزی دوبار ۱۵ میلی گرم داروی ریواروکسابان مصرف نمایند. اگر شما دچار بیماری کلیوی هستید و ریسک لخته شدن خون در بدن شما بالا است پزشک دز پایین تر دارو را تجویز خواهد کرد.
- افرادی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل زانو یا لگن قرار داده اند باید روزی ۱۰ میلی گرم از این دارو استفاده کنند.
- افرادی که دچار حمله قلبی شده اند یا دچار یک بیماری قلبی که ناپایداری آنژین نام دارد میباشند، باید ۵/۲ میلی گرم داروی ریواروکسابان در روز مصرف کنند میلی گرم داروی ریواروکسابان در روز مصرف کنند.
در صورتی که دوز مناسب داروی ریواروکسابان را متناسب با شرایط خود نمی‌دانید با پزشک تان تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کند.
در صورت فراموش کردن دارو چه باید کرد؟
در صورتی که شما فراموش کردید یک وعده از داروی خود را مصرف کنید اقداماتی که باید انجام دهید با توجه به شرایطی که دارید به شرح زیر می‌باشد:
- در صورتی که شما روزانه ۱۰ میلی گرم، ۱۵ میلی گرم یا ۲۰ میلی گرم داروی ریواروکسابان مصرف میکنید یا ۲۰ میلی گرم داروی ریواروکسابان مصرف میکنید به محض یادآوری داروی خود را مصرف کنید مگر آنکه زمان مصرف دارو بعدی فرا رسیده باشد. داروی بعدی خود را به موقع بخورید سپس مانند گذشته و در فواصل زمانی مشخص مصرف نمایید. از مصرف دارو بیش از مقدار توصیه شده خودداری کنید.
- در صورتی که شما روزانه ۱۵ میلی گرم دارو مصرف میکنید به یاد آوری داروی خود را استفاده نمایید. شما میتوانید به صورت همزمان دو عدد قرص ۱۵ میلی گرمی را مصرف کنید تا دوز روزانه شما تکمیل‌‌ل شود. از مصرف دارو بیش از مقدار توصیه شده خودداری کنید.
- در صورتی که شما روزانه در صورتی که شما در طول روز دو عدد قرص ۵/۲ میلی گرم مصرف میکنید به محض یادآوری داروی خود را استفاده نمایید مگر آنکه زمان مصرف داروی بعدی فرا رسیده باشد. از دو برابر کردن دوز داروی خود به منظور جبران دوز فراموش شده اجتناب کنید. سپس داروی خود را مانند گذشته و در فواصل زمانی معین مصرف کنید.
شما باید هر روز از داروی خود استفاده کنید اما در صورتی که مدام مصرف آن را فراموش میکنید میتوانید از یک عدد ساعت زنگ دار برای یادآوری بهتر استفاده نمایید. میتوانید با پزشک خود در این رابطه صحبت کنید تا روش‌های دیگری را برای یادآوری بهتر دارو به شما پیشنهاد دهد. در صورتی که هرگونه سوالی داشتید با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید.
در صورت مصرف بیش از حد دارو چه باید کرد؟
در صورت مصرف بیش از حد دارو باید فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا ریسک خونریزی در شما افزایش خواهد یافت.
باید تا چه مدت از داروی ریواروکسابان استفاده کرد؟
مدت زمان مصرف داروی ریواروکسابان به علت مصرف آن بستگی دارد:
- در صورتی که شما جراحی تعویض مفصل زانو یا ران را انجام داده اید احتمالاً باید به مدت ۲ تا ۵ هفته از این دارو استفاده کنید.
- در صورتی که شما مشکل لخته شدن خون ( ترومبوز عمیق‌‌ق وریدی یا آمبولی ریوی) را دارید حداقل به مدت سه ماه باید از این دارو استفاده نمایید. با توجه به علت تجویز داروی ریواروکسابان ممکن است پزشک از شما بخواهد مدت بیشتری از آن استفاده کنید.
- در صورتی که شما دچار بیماری قلبی مانند فیبریلاسیون شریان هستید یا دچار حمله قلبی شده اید باید به مدت طولانی تر و یا حتی تا آخر عمرتان از داروی ریواروکسابان استفاده نمایید.
تعویض دارو از وارفارین به داروی ریواروکسابان
در صورتی که لازم باشد پزشک داروی شما را از وارفارین به داروی ریواروکسابان تغییر دهد زمان قطع مصرف وارفارین را مشخص خواهد کرد. شما باید چند روز قبل از شروع مصرف داروی ریواروکسابان از مصرف وارفارین خودداری کنید. پزشک قبل از تعویض داروی شما درخواست انجام آزمایش خون را میدهد تا به این نتیجه برسد که سرعت لخته شدن خون شما چقدر است. این امر به او کمک میکند زمان شروع مصرف داروی ریواروکسابان را مشخص نماید.
با عوارض جانبی داروی ریواروکسابان چه باید کرد؟
در صورت بروز عوارض زیر باید اقدامات مربوطه انجام شود:
- در صورت مشاهده علائم آنمی باید با پزشک خود صحبت کنید تا درخواست آزمایش خون را بدهد.
- در صورتی که مصرف داروی ریواروکسابان باعث سرگیجه در شما شده است و شما در هنگام ایستادن سرگیجه دارید سعی کنید به آرامی از جای خود بلند شوید یا آنکه کمی در حالت نشسته بمانید تا سرگیجه شما بهبود پیدا کند. در هنگام شروع سرگیجه کمی دراز بکشید تا حال شما بهتر شود و زمین نخورید. در صورتی که سرگیجه شما بهتر نشده است یا همچنان سر گیجه دارید باید با پزشک خود مشورت کنید. در این حالت پزشک درخواست انجام آزمایش خون را میدهد زیرا ممکن است شما دچار کم خونی باشید.
- در صورت بروز راش پوستی خفیف میتوانید از آنتی‌هیستامین استفاده کنید. با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین نوع دارو را برای شما تجویز کند در صورتی که راش پوستی طی مدت چند روز بهبود پیدا نکرد باید با پزشک تان صحبت کنید.
- در صورت بروز تهوع و استفراغ باید از غذاهای سبک استفاده کنید از مصرف خوراکی‌های تند و پر ادویه اجتناب نمایید. در صورتی که استفراغ کردید سعی کنید حجم غذای مصرفی خود را کاهش دهید و به طور منظم آب بخورید تا دچار کم آبی بدن نشوید.
نکاتی در ارتباط با مصرف ریواروکسابان و سایر داروها
مصرف برخی داروها و مکمل‌ها با داروی ریواروکسابان تداخل عوارض جانبی جدی را به وجود خواهد آورد. قبل از شروع داروی ریواروکسابان در صورت استفاده از سایر داروها به پزشک خود اطلاع دهید. برخی از این داروها به شرح زیر میباشند:
- سایر داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین یا انوکساپارین
- داروهایی که برای درمان عفونت قارچی یا باکتریایی مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند مانند فلوکونازول، اریترومایسین، کلاریترومایسین
- داروهایی که برای درمان اچ آی وی استفاده می‌شوند مانند ریتوناویر
- داروهایی که برای درمان تشنج مصرف می‌شوند مانند فنی توئین یا کاربامازپین
- داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل آسپرین یا ایبوپروفن
آیا امکان مصرف داروی ریواروکسابان با داروهای مسکن وجود دارد؟
شما میتوانید در هنگام مصرف داروی ریواروکسابان از پاراسیتامول استفاده نمایید. بدون مشورت با پزشک در هنگام مصرف داروی ریواروکسابان از آسپرین یا ایبوپروفن استفاده نکنید زیرا ریسک بروز خونریزی را افزایش میدهد زیرا ریسک بروز خونریزی را افزایش میدهد.
استفاده از داروی ریواروکسابان به همراه داروهای گیاهی و مکمل‌ها
به هیچ عنوان در هنگام مصرف داروی ریواروکسابان از گیاه گل راعی که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد استفاده نکنید زیرا ریسک بروز عوارض جانبی را افزایش میدهد استفاده نکنید زیرا ریسک بروز عوارض جانبی را افزایش میدهد.
نکاتی در ارتباط با نگهداری از دارو
- دارو را دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- از مصرف داروهای تاریخ گذشته یا داروهایی که دیگر نیازی به استفاده از آنها ندارید خودداری نمایید.
- از پزشک خود درباره داروهایی که دیگر استفاده نمی‌‌کنید سوال بپرسید تا شما را راهنمایی کند.
- دارو را در دمای اتاق و درون یک محفظه بسته به دور از گرما و رطوبت و نور مستقیم و یخ زدگی قرار دهید.
- میتوانید دو روی خودرو با آب یا آب میوه مصرف کنید و طی مدت ۴ ساعت استفاده نمایید.
ارزیابی‌های بالینی
- در دوران درمان با داروی ریواروکسابان پزشک به ارزیابی موارد زیر می‌پردازد:
- از شما درباره خونریزی سوال می‌پرسد زیرا اگر شما علایم و نشانه‌های خونریزی داشته باشید پزشک به انجام برخی آزمایشات می‌پردازد تا علت آن را تشخیص دهد.
- پزشک عملکرد کلیه‌های شما را بررسی میکند تا از فعالیت صحیح آنها اطمینان حاصل نماید. در صورتی که کلیه‌های شما به طور صحیح کار نکند بدن نمی‌تواند به متابولیسم دارو دارو بپردازند این وضعیت باعث میشود داروی بیشتری درون بدن باقی بماند و ریسک خونریزی افزایش پیدا کند. در این حالت پزشک دوز دارو را کاهش میدهد یا آنکه به تجویز داروی دیگری می‌پردازد.
- پزشک عمل کرده کبد شما را بررسی میکند زیرا در صورت عدم فعالیت مناسب کبد امکان دفع دارو وجود نخواهد وسط دارو در بدن افزایش پیدا میکند و احتمال خونریزی مطرح خواهد شد که در این حالت پزشک از یک داروی دیگر استفاده خواهد کرد.
