داروی لیزینوپریل یک داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین است که برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی و بهبود وضعیت سلامتی پس از حمله قلبی استفاده می‌شود. این دارو به شکل قرص و یا محلول خوراکی موجود می‌باشد و با تاثیر بر دستگاه رنین- آنژیوتانسین- آلدوسترون عمل می‌کند.
داروی لیزینوپریل به عنوان یک داروی ژنریک و با اسامی پرینیویل و زستریل موجود می‌باشد. این دارو همچنین به شکل محلول خوراکی با نام تجاری Qbrelis نیز موجود است.
موارد استفاده داروی لیزینوپریل
بزرگسالان و کودکان شش سال به بالا می‌توانند از داروی لیزینوپریل استفاده کنند، ولی این دارو برای همه افراد مناسب نمی‌باشد. در واقع این دارو بیشتر برای عارضه‌های زیر استفاده می‌شود.
فشار خون بالا
آنژیوتانسین 2 یک هورمون پروتئینی است که سبب تنگ شدن رگ‌های خونی و بروز فشار خون بالا می‌شود. داروی لیزینوپریل با جلوگیری از تولید آنژیوتانسین 2، باعث انبساط رگ‌های خونی و کاهش فشار خون می‌شود.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی زمانی ایجاد می‌شود که قلب قادر به تامین اکسیژن کافی به بدن نمی‌باشد. متداول‌ترین آزمایش جهت ارزیابی نارسایی قلبی و کمک به تعیین علت بروز این عارضه، استفاده از اکوکاردیوگرام می‌باشد.
نارسایی قلبی به شکل‌های مختلفی بروز می‌کند. نارسایی قلبی با کاهش کسر جهشی (HfrEF) زمانی ایجاد می‌شود که کسر جهشی بطن چپ کمتر از 45 درصد باشد.
امکان دارد از لیزینوپریل برای درمان نارسایی قلبی با کاهش کسر جهشی استفاده شود. داروهای ادرارآور نیز جهت درمان نارسایی قلبی استفاده می‌شوند.
حمله قلبی
لیزینوپریل پس از حمله قلبی و در صورت کاهش کسری انقباضی یا افزایش فشار خون، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو معمولاً 24 ساعت پس از وقوع حمله قلبی، همراه با داروهای دیگر مانند آسپیرین، بتابلاکرهای آدرنرژیک بتا و داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌شود.
استفاده از داروی لیزینوپریل خارج از هدف اولیه درمانی
امکان دارد از داروی لیزینوپریل برای درمان نفروپاتی دیابتی استفاده شود (اگرچه مصرف این دارو در چنین مواردی به طور رسمی مورد تایید نمی‌باشد). نفروپاتی دیابتی در واقع آسیب‌دیدگی کلیه است که در اثر ابتلا به دیابت ایجاد می‌شود.
داروی لیزینوپریل با کاهش فشار خون و همچنین کاهش سطح آلبومین در ادرار، در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 از کلیه محافظت می‌کند. اگرچه در چنین مواردی از داروی کاپتوپریل استفاده می‌شود، بر طبق تحقیقات انجام شده داروی لیزینوپریل و دیگر مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین نیز برای درمان نفروپاتی دیابتی به همان اندازه موثر هستند.
آلبومین چیست؟
آلبومین یک پروتئین است که در کبد تولید می‌شود و در خون وجود دارد. این پروتئین حاوی مواد مغذی ضروری و هورمون‌ها می‌باشد و همچنین از نشت مایعات از رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند. در صورتی که کلیه آسیب ببیند، ممکن است آلبومین به ادرار منتقل شود و باعث بروز بیماری آلبومینوری شود. درمان با مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین می‌تواند به کاهش میزان آلبومین در ادرار در اثر بیماری کلیه کمک کند.
موارد منع مصرف داروی لیزینوپریل
داروی لیزینوپریل برای همه افراد مناسب نمی‌باشد و بایستی با احتیاط مصرف شود (و در مواردی باید از مصرف آن خودداری شود). موارد منع مصرف این دارو شامل:
- حساسیت دارویی: در صورت وجود حساسیت به داروی لیزینوپریل یا حساسیت به هر گونه ماده غیر فعال در این دارو بایستی از مصرف آن خودداری شود. در ارتباط با وجود هر گونه حساسیت بایستی به پزشک اطلاع داده شود (خصوصا در صورتی که درگذشته حساسیت به مصرف هر گونه مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین وجود داشته است)
- سابقه آنژیو ادم: آنژیو ادم نوعی واکنش آلرژیک است که سبب بروز ورم در صورت، زبان، حنجره، اندام‌های بدن و شکم می‌شود. در صورت وجود سابقه این عارضه (حتی سابقه غیر مرتبط با مصرف مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین)، امکان دارد مصرف لیزینوپریل سبب افزایش احتمال بروز آنژیو ادم شود.
- مصرف تکتورنا (آلیسکیرن): این دارو برای درمان دیابت و فشار خون بالا مصرف می‌شود. مصرف همزمان این دارو و لیزینوپریل، می‌تواند سبب کاهش شدید فشار خون، مشکلات کلیوی و افزایش سطح پتاسیم شود.
در موارد زیر داروی ایزینوپریل بایستی با احتیاط مصرف شود:
- سابقه فشار خون پایین: شامل افرادی که داروهای ادرارآور در مقادیر زیاد مصرف می‌کنند، افراد مبتلا به بیماری ایسکمی قلبی، بیماری‌های مغزی- عروقی، هیپوناترمی، بیماری کلیوی حاد و یا نارسایی قلبی با فشار خون سیستولیک زیر 100.
- اختلال در عملکرد کلیه: شامل افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه یا نارسایی احتقانی قلبی شدید. در صورت مصرف لیزینوپریل، پزشک بایستی به طور مرتب از آزمایش‌های ارزیابی عملکرد کلیه استفاده کند.
دیگر داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین
دیگر داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین شامل:
- آکوپریل (کوئینا پریل)
- آسئون (پریندوپریل)
- آلتاس (رامیپریل)
- کاپوتن (کاپتوپریل)
- لوتنسین (بنزاپریل)
- ماویک (تراندولاپریل)
- مونوپریل (فوزینوپریل)
- یونی واسک (موکسی پریل)
- وازوتک خوراکی و تزریقی (انالاپریل/ انالاپریلات)
نیمه عمر داروی لیزینوپریل 12 ساعت می‌باشد که با نیمه عمر لوتنسین و وازوتک برابر می‌باشد. البته نیمه عمر این دارو طولانی‌تر از کاپوتن (با نیمه عمر کمتر از 3 ساعت) یا آکوپریل (نیمه عمر برابر 2 ساعت) است.
میزان مصرف
میزان مصرف لیزینوپریل بسته به سن و وزن بیمار، عارضه مورد نظر و دیگر داروهای مورد استفاده متفاوت می‌باشد. درمان معمولا با مصرف مقادیر کم آغاز شده و سپس این مقدار تا زمان دسترسی به نتیجه مورد نظر افزایش پیدا می‌کند.
قرص‌های لیزینوپریل در مقادیر 2.5، 5، 10، 20، 30 و 40 میلی‌گرم موجود می‌باشد. برای کودکان، میزان مصرف بر اساس میلی‌گرم در هر کیلوگرم وزن بدن محاسبه می‌شود.
قرص‌های لیزینوپریل را می‌توان جهت مصرف برای کودکان و بزرگسالانی که قادر به خوردن قرص نیستند، در آب و شیرین‌کننده به نام OraSweet حل کرد.
در صورت همزمان مصرف لیزینوپریل با دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) برای کنترل فشار خون بالا، ممکن است نیاز باشد مصرف لیزینوپریل تا 5 میلی‌گرم کاهش یابد. همچنین، در صورت مصرف لیزینوپریل برای درمان نارسایی قلبی، ممکن است نیاز باشد مصرف دیورتیک‌ها کاهش یابد.
نحوه مراقبت و نگهداری از دارو
می‌توان لیزینوپریل را با یا بدون غذا مصرف کرد. اما توصیه می‌شود که قرص لیزینوپریل با آب مصرف شود و بهتر است که این دارو هر روز در یک زمان مشخص مصرف شود. اگر یک نوبت از دارو را فراموش کردید، مقدار مورد نظر باید به محض به یادآوری مصرف شود. اگر 24 ساعت از زمان مصرف گذشته باشد، دارو باید در نوبت تعیین‌شده بعدی مصرف شود. هیچ وقت مقدار دو برابر از دارو مصرف نشود.
در صورت نیاز به اضافه کردن لیزینوپریل به محلول خوراکی، بیمار باید از دستور تهیه 200 میلی‌لیتر از 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر سوسپانسیون استفاده کند:
- 10 میلی‌لیتر از آب تصفیه شده USP به شیشه پلی‌اتیلن ترفتالات حاوی ده قرص زستریل 20 میلی‌گرمی اضافه کرده و برای مدت حداقل یک دقیقه شیشه را تکان دهید.
- 30 میلی‌لیتر از رقیق‌کننده بیسیترا و 160 میلی‌لیتر از OraSweet را به کنستانتره در شیشه پلی‌اتیلن ترفتالات اضافه کرده و برای چند ثانیه به آرامی آن را تکان دهید.
- سوسپانسیون بایستی در دمای زیر 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود. نگهداری سوسپانسیون برای مدت چهار هفته امکان‌پذیر است.
- پیش از هر بار مصرف سوسپانسیون، آن را تکان دهید.
پیش از تهیه محلول خوراکی لیزینوپریل، بایستی در ارتباط با نحوه درست کردن محلول با پزشک مشورت شود.
این دارو بایستی در دمای اتاق (20 تا 25 درجه سانتیگراد) نگهداری شود و از قرار دادن دارو در محیط مرطوب یا بیش از حدگرم و همچنین از یخ زدن دارو بایستی خودداری شود.
عوارض جانبی مصرف لیزینوپریل
عوارض جانبی ناشی از مصرف داروی لیزینوپریل خفیف هستند و معمولا با عادت کردن بدن به دارو، عوارض رفع می‌شوند. امکان دارد در برخی از افراد هیچ علائمی ایجاد نشود. در صورت ادامه یا تشدید عوارض جانبی و همچنین بروز عوارض غیر طبیعی و غیر قابل تحمل بایستی با پزشک مشورت شود.
عوارض جانبی شایع بسته به عارضه تحت درمان، متفاوت می‌باشند.
عوارض جانبی در زمان مصرف لیزینوپریل برای درمان فشار خون بالا شامل:
- سرفه
- سرگیجه
- سردرد
عوارض جانبی در زمان مصرف لیزینوپریل برای درمان نارسایی قلبی شامل:
- کاهش فشار خون
- درد قفسه سینه
- سرگیجه
- افزایش سطح کراتینین
- افزایش سطح پتاسیم
- غش کردن
عوارض جانبی در زمان مصرف لیزینوپریل برای درمان حمله قلبی شامل:
- کاهش فشار خون
- اختلال عملکرد غدد درون‌ریز
- خستگی
- سرگیجه
- غش کردن
- یبوست، نفخ یا اسهال
- نقرس
- راش یا خارش پوستی، کهیر، حساسیت به نور
- ناتوانی جنسی
لیست کامل عوارض جانبی لیزینوپریل در بروشور دارو قابل مشاهده می‌باشد.
عوارض جانبی شدید
در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی شدید زیر بایستی فورا به پزشک مراجعه شود:
- ورم صورت، گلو، زبان یا لب‌ها
- بروز راش یا کهیر
- ورم دست‌ها، مچ پاها، مچ پا به پایین یا ساق پا
- دشواری در تنفس یا بلع غذا
- ضربان قلب نامنظم
- سرگیجه یا غش
- دشواری در ادرار کردن
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده آنافیلاکسی یا نارسایی شدید کلیه باشند و نیاز به ارزیابی فوری پزشک دارند.
