هر بیماری که قلب شما را تحت تاثیر قرار دهد بیماری قلبی نام دارد. مانند بیماری عروق کرونری و بیماری آریتمی.
پزشک برای تشخیص بیماریهای قلبی یک سری آزمایشات و ارزیابی‌هایی را انجام می‌دهد. همچنین گاهی اوقات ممکن است قبل از بروز علائم قابل توجه، برخی از این آزمایش‌ها برای غربالگری بیماریهای قلبی استفاده شوند. برخی از این آزمایشات غیرتهاجمی هستند، به این معنی که هیچ ابزاری به بدن وارد نمی‌شود. بعضی دیگر از این آزمایش‌ها ممکن است تهاجمی باشند و نیاز به وارد کردن ابزاری به داخل بدن بیمار داشته باشند. تشخیص و درمان یه موقع می‌تواند به کاهش خطر عوارضی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی کمک کند.
دکتر لیلا عسگرپور متخصص قلب و عروق، ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد، آزمایش خون برای بیمار بنویسد، یا از آزمایش‌های دیگری برای بررسی مشکلات قلب یا رگ‌های خونی استفاده کند. این آزمایشات می‌توانند در تشخیص بیماریهای قلبی و تهیه یک برنامه درمانی به پزشک کمک کنند. درمان بیماریهای قلبی به شدت آن بستگی دارد. در بسیاری از مواقع تغییر سبک زندگی مانند رژیم غذایی سالم برای قلب، ورزش منظم، ترک سیگار، و کنترل فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت می‌تواند بیماری را کنترل کند. اما بعضی از افراد ممکن است به دارو، عمل جراحی یا روش‌های دیگر نیاز پیدا کنند.
فهرست مطالب
چه کسانی بیشتر در معرض بیماری قلبی هستند؟
عواملی که شما را در معرض خطر بیشتری برای بیماریهای قلبی قرار می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- سابقه مصرف سیگار
- چاقی
- رژیم غذایی نامناسب
- سن
علائم بیماریهای قلبی
نشانه‌های یک مشکل قلبی عبارتنداز:
- غش کردن
- ضربان قلب آهسته یا سریع
- تنگی قفسه سینه
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- تورم ناگهانی در پاها، مچ پا یا شکم
در صورت بروز هر یک از این علائم، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
معاینه فیزیکی
برخی از معاینات استاندارد و ساده می‌توانند سرنخ‌هایی را در مورد اینکه بیماری قلبی دارید یا خیر، به پزشک شما ارائه دهند.
در طول این معاینات پزشک شما کارهای زیر را انجام می‌دهد:
گوش کردن به صدای قلب شما
پزشک برای شنیدن ضربان قلب شما از یک استتوسکوپ (گوشی پزشکی) استفاده خواهد کرد. باز و بسته شدن دریچه‌های قلب شما باعث ایجاد صدای “lub dub” می‌شود. پزشک از این طریق می‌تواند سلامت قلب و دریچه‌های قلب شما را بررسی کرده و با گوش دادن به آن صداها ضربان و ریتم قلب شما را بشنود.
چک کردن ضربان قلب شما
پزشک نبض شما را برای بررسی ضربان و ریتم قلب شما می‌گیرد. هر نبض منطبق بر ضربانی است که خون را در عروق شما پمپ می‌کند. همچنین، نیروی نبض به پزشک کمک می‌کند تا قدرت جریان خون به نواحی مختلف بدن شما را متوجه شود.
با گرفتن نبض می‌توانید سرعت ضربان قلب را بسنجید. نبض شما، تعداد ضربان‌های قلب در هر دقیقه است.
برای اندازه‌گیری نبض خود، تمام آنچه که نیاز دارید یک ساعت مچی و دست دیگر شما است.
- انگشت سبابه و انگشت وسط خود را روی قسمت داخلی مچ دست دیگرتان، درست پایین‌تر از انگشت شصت، قرار دهید. شما باید ضربه یا ضربان قلبتان را روی انگشتانتان احساس کنید.
- تعداد ضربان‌هایی را که در 10 ثانیه احساس می‌کنید بشمارید.
- آن را در 6 ضرب کنید تا میزان ضربان قلبتان در 1 دقیقه بدست بیاید.
این کار علاوه بر اندازه‌گیری تعداد ضربان قلب، می‌تواند به شما بگوید که آیا ضربان قلب شما منظم است یا خیر.
چک کردن فشار خون شما
فشار خون نیرو یا فشاری است که قلب شما برای پمپاژ کردن خون در بدن نیاز دارد. دو اندازه‌گیری برای فشار خون ثبت شده است:
- فشار خون سیستولیک: فشار درون شریان‌ها هنگام انقباض یا فشار قلب (عدد بالاتر)
- فشار خون دیاستولیک: فشاری درون شریان‌ها هنگام استراحت قلب در بین هر ضربان (عدد پایین‌تر)
فشار خون طبیعی برای بزرگسالان، در حالت استراحت، کم‌تر از 120 بر روی کم‌تر از 80 است. فشار خون می‌تواند به موارد زیر بستگی داشته باشد:
- سن
- وضعیت قلب
- روحیه
- فعالیت
- داروها
اگر یک بار دستگاه فشارسنج عدد بالایی را نشان داد به این معنا نیست که شما مشکل فشار خون بالا دارید. درواقع برای تشخیص فشار خون بالا باید فشار خون شما در زمان استراحت و در زمان‌های مختلف بررسی شود تا نتیجه واقعی حاصل شود.
چک کردن قلب شما با معاینات فیزیکی
پزشک شما همچنین می‌تواند با نگاه کردن به سایر قسمت‌های بدن مانند چشم، بازوها، پاها و پوست از سلامت قلب شما مطلع شود. او رنگ هریک از این اندام‌ها را بررسی می‌کند تا متوجه شود آیا خون به اندازه کافی به بدن شما می‌رسد یا نه.
او همچنین بدن شما را از نظر داشتن تورم بررسی می‌کند. اگر تورم وجود داشته باشد، به این معنی است که قلب شما به خوبی خون را پمپاژ نمی‌کند.
آزمایش خون
پزشک شما ممکن است آزمایش خون را نیز برای شما بنویسد. به عنوان مثال، آزمایش کلسترول میزان چربی و کلسترول موجود در جریان خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. پزشک می‌تواند از این آزمایشات برای تعیین خطر ابتلا به بیماری قلبی و حمله قلبی استفاده کند.
آزمایش کامل کلسترول چهار نوع چربی موجود در خون شما را بررسی می‌کند:
- کلسترول کلی مجموع تمام کلسترول‌های موجود در خون است.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) گاهی کلسترول بد نیز نامیده می‌شود. میزان بیش از حد این نوع کلسترول باعث ایجاد چربی در شریان‌های شما و در نتیجه باعث کاهش جریان خون می‌شود که می‌تواند منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی شود.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا HDL)) به عنوان کلسترول خوب نیز شناخته می‌شود. این نوع کلسترول به از بین بردن کلسترول LDL و پاکسازی شریان‌های شما کمک می‌کند.
- تری‌گلیسیریدها نوعی چربی در خون هستند که مقادیر بالای آنها اغلب با دیابت، استعمال دخانیات، مصرف بیش از اندازه الکل همراه است.
پزشک شما ممکن است آزمایشات پروتئین واکنش سی (CRP) را نیز انجام دهد تا بدن شما را از نظر علائم التهابی بررسی کند. او در نهایت می‌تواند از نتایج تست CRP و کلسترول برای ارزیابی خطر بیماری قلبی استفاده کند.
آزمایشات غیرتهاجمی برای بیماریهای قلبی
پزشک بعد از انجام معاینات فیزیکی و آزمایش خون، ممکن است بخواهد آزمایشات غیرتهاجمی را نیز انجام دهد. آزمایش‌های غیرتهاجمی یعنی آزمایشاتی که شامل ابزارهایی نیستند که پوست را می‌شکافند یا وارد بدن می‌شوند. آزمایشات غیرتهاجمی بسایری برای کمک به پزشک در بررسی بیماریهای قلبی وجود دارد.
الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب
الکتروکاردیوگرام (EKG) یک آزمایش کوتاه است که بر فعالیت الکتریکی قلب شما نظارت دارد و این فعالیت را بر روی یک نوار کاغذی ضبط می‌کند. پزشک شما ممکن است از این آزمایش برای بررسی مشکلات قلبی یا ضربان قلب نامنظم استفاده کند.
اکوکاردیوگرام یا اکوی قلبی
اکوکاردیوگرام سونوگرافی قلب شما است که برای ایجاد تصویری از قلب شما از امواج صوتی استفاده می‌کند. پزشک ممکن است از آن برای ارزیابی دریچه‌های قلبی و عضلات قلب شما استفاده کند.
تست ورزش
برای تشخیص مشکلات قلبی، پزشک معالج ممکن است شما را در حالی که فعالیت شدیدی را انجام می‌دهید معاینه کند. در طی تست ورزش، ممکن است از شما بخواهند که روی دوچرخه ثابت سوار شوید یا روی تردمیل برای چند دقیقه پیاده روی کنید. آنها با افزایش ضربان قلب، واکنش بدن شما را در برابر فشار و استرس بررسی می‌کنند.
سونوگرافی کاروتید
در اسکن دوتایی کاروتید از امواج صوتی استفاده می‌شود تا تصاویری از شریان‌های کاروتید در دو طرف گردن شما ایجاد کند. این آزمایش این امکان را به پزشک می‌دهد تا بتواند پلاک موجود در شریان‌های شما را بررسی و خطر سکته مغزی را ارزیابی کند.
مانیتور هولتر
اگر پزشک شما نیاز به نظارت بر قلب شما در طی یک دوره 24 تا 48 ساعته داشته باشد، از شما می‌خواهد دستگاهی بنام مانیتور هولتر را بپوشید. این دستگاه کوچک مانند EKG به طور مداوم کار می‌کند و پزشک می‌تواند از آن برای بررسی ناهنجاری های قلبی که در EKG معمولی قابل تشخیص نیستند، مانند آریتمی یا ضربان قلب نامنظم، استفاده کند.
اشعه X قفسه سینه
آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه برای ایجاد تصاویری از قفسه سینه،از جمله قلب شما، از مقدار کمی اشعه استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند در تعیین علت تنگی نفس یا دردهای قفسه سینه به پزشک کمک کند.
تست Tilt یا سطح شیبدار
اگر سابقه غش یا ضعف کردن داشته باشید، پزشک از تست سطح شیبدار برای شما استفاده می‌کند. در این آزمایش از شما می‌خواهند روی یک میز که از حالت افقی به یک موقعیت عمودی حرکت می‌کند، دراز بکشید. پزشک با حرکت میز ضربان قلب، فشار خون و سطح اکسیژن شما را کنترل می کند. این نتایج می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا تشخیص دهد که غش کردن شما در اثر بیماری قلبی بوده یا علت دیگری داشته است.
سی تی اسکن
در سی تی اسکن از چندین تصویر اشعه ایکس برای ایجاد یک تصویر مقطعی از قلب شما استفاده می‌شود. پزشکان ممکن است انواع مختلفی از سی تی اسکن را برای تشخیص بیماریهای قلبی بکار ببرند. به عنوان مثال، آنها ممکن است از نمره کلسیم عروق کرونر استفاده کنند تا بتوانند رسوبات کلسیم موجود در عروق کرونر شما را بررسی کنند. یا همچنین ممکن است از آنژیوگرافی CT کرونری برای بررسی چربی یا رسوب کلسیم موجود در عروق شما استفاده کنند.
MRI قلب
در تست MRI ، آهنرباهای بزرگ و امواج رادیویی تصاویری را از بدن شما ایجاد می‌کنند. در طی تست MRI یک تکنسین از عروق خونی و قلب شما که در حال تپش است عکس می‌گیرد. بعد از انجام آزمایش، پزشک شما می‌تواند از تصاویر بدست آمده برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماریهای عضله قلب و بیماری عروق کرونری استفاده کند.
آزمایش‌های تهاجمی برای تشخیص بیماریهای قلبی
گاهی اوقات آزمایش‌های غیرتهاجمی کافی و نتبجه‌بخش نیستند و ممکن است پزشک برای تشخیص بیماری قلبی نیاز به استفاده از یک روش تهاجمی داشته باشد. روش‌های تهاجمی شامل ابزارهایی هستند که وارد بدن می شوند، مانند سوزن، لوله یا اسکوپ.
آنژیوگرافی عروق کرونر و کاتتریزاسیون قلبی
در طول کاتتریزاسیون قلبی، پزشک یک لوله انعطاف پذیر و طویل را درون یک رگ خونی در کشاله ران یا در قسمت دیگری از بدن وارد می‌کند و سپس این لوله را به سمت قلب شما حرکت می‌دهد. پزشک می‌تواند از این روش برای انجام آزمایشاتی برای بررسی مشکلات رگ‌های خونی و ناهنجاری‌های قلبی استفاده کند.
به عنوان مثال، پزشک ممکن است با استفاده از کاتتریزاسیون، آنژیوگرافی عروق کرونر را انجام دهد. برای این کار رنگ خاصی را در رگ‌های خونی قلب شما تزریق می کنند و سپس با استفاده از اشعه ایکس عروق کرونر شما را نگاه می‌کنند. پزشکان همچنین می‌توانند از این آزمایش برای جستجوی شریان‌های تنگ یا مسدود شده استفاده کنند.
مطالعه الکتروفیزیولوژی
اگر ریتم قلبی شما غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است یک مطالعه الکتروفیزیولوژی برای تعیین علت و بهترین برنامه درمانی برای شما انجام دهد. پزشک در این آزمایش، یک سوند الکترود را از طریق رگ خونی وارد قلب شما می‌کند. آنها از این الکترود برای ارسال سیگنال‌های برقی به قلب شما استفاده می‌کنند و نقشه‌ای از فعالیت‌های الکتریکی آن ایجاد می‌کنند.
پزشک شما ممکن است با تجویز داروها یا سایر روش‌های درمانی، ریتم قلب شما را به حالت طبیعی خود بازگرداند.
درمان بیماری های قلبی (قلبی و عروقی) چیست؟
هدف از درمان بیماریهای قلبی عروقی به حداکثر رساندن کمیت و کیفیت زندگی بیمار است. پیشگیری عامل اصلی جلوگیری از بیماریهای قلبی عروقی و بهینه سازی درمان است. حتی پس از شروع تشکیل پلاک نیز می‌توان با حفظ سبک زندگی سالم، ورزش روزانه، رژیم غذایی سالم، و با کنترل فشار خون، کلسترول بالا و دیابت، پیشرفت آن را محدود کرد.
