اندوکاردیت باکتریایی یک نوع عفونت باکتریایی است که در لایه داخلی قلب یا دریچه‌های قلب اتفاق می‌افتد. قلب دارای چهار دریچه است که به جریان خون از قلب به ریه‌ها و بدن کمک می‌کنند. وقتی شخصی به اندوکاردیت مبتلا می‌شود، ممکن است این دریچه‌ها به درستی کار نکنند و باعث مشکلات در عملکرد قلب شود. این مشکل می‌تواند باعث ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی به بدن شود و در موارد شدید می‌تواند منجر به مرگ شود.
علاوه بر این، عفونت قلب می‌تواند باعث تشکیل توده‌های باکتریایی در سلول‌ها و دیگر مناطق خون شود که این توده‌ها به طور معمول با نام “وژتیشن” شناخته می‌شوند. این توده‌ها ممکن است به بخش‌های مختلف بدن حرکت کرده و مشکلاتی را ایجاد کنند.
در بزرگسالان، اندوکاردیت باکتریایی در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد. این بیماری در افرادی که قلب سالمی دارند و هیچ عامل خطر دیگری ندارند، بسیار نادر است. اما در افرادی که مشکلات خاصی در قلب دارند یا عوامل خطر دیگری وجود دارد، این مسئله بسیار شایع‌تر است.
در بعضی موارد، علائم به طور ناگهانی شروع می‌شود و شدید است. به این حالت اندوکاردیت حاد باکتریایی می‌گویند. در موارد دیگر، این مشکل آهسته تر و شدت آن کمتر می‌شود. به این وضعیت اندوکاردیت باکتریایی خفیف می‌گویند.
چه عواملی باعث عفونت قلب یا اندوکاردیت می‌شود؟
برخی از انواع باکتری‌ها به طور معمول در بدن زندگی می‌کنند. آنها در دهان، سیستم تنفسی، روی پوست و دستگاه گوارش زندگی می‌کنند. بعضی اوقات این باکتری‌ها می‌توانند وارد جریان خون شوند. این امر ممکن است بعد از یک فرآیند پزشکی یا دندانپزشکی رخ دهد که باعث شکستن پوست یا بافت دیگر شود. باکتری‌ها به جریان خون می‌روند و می‌توانند روی پوشش داخلی قلب یا دریچه‌های قلب قرار بگیرند.
همه انواع باکتری‌ها نمی‌توانند باعث این نوع عفونت شوند، اما بسیاری از آنها این عفونت را ایجاد می‌کنند. دو نوع باکتری بیشتر باعث موارد اندوکاردیت باکتریایی می‌شوند که استافیلوکوک (استاف) و استرپتوکوک (استرپتوکوک) هستند.
اگر دچار برخی از مشکلات دریچه قلب باشید ممکن است در معرض خطر بیشتری برای اندوکاردیت باکتریایی باشید. این امر باعث می‌شود که باکتری‌ها مکانی راحت تر برای نگهداری و رشد داشته باشند. به ندرت اتفاق می‌افتد که فردی با قلب طبیعی به اندوکاردیت مبتلا شود.
چه کسانی در معرض خطر عفونت قلبی هستند؟
موارد مختلفی احتمال ابتلا به اندوکاردیت باکتریایی را افزایش می‌دهد که عبارتند از:
- مصرف داروی IV (وریدی)
- همودیالیز برای نارسایی کلیه
- بیماری دریچه قلب، مانند سوراخ بودن یا تنگی دریچه
- بیماری روماتیسمی قلب ناشی از باکتری‌های استرپتوکوک
- تعویض دریچه قلب مصنوعی
- بیماری قلبی در بدو تولد (مادرزادی)
- دوره قبلی اندوکاردیت
- بهداشت دهان و دندان ضعیف
- دریچه‌های قلب مصنوعی یا ترمیم دریچه
- پیوند قلب با دریچه قلب سوراخ
- سیستم ایمنی ضعیف
علائم عفونت قلبی (اندوکاردیت) چیست؟
علائم ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود و شدید باشد. یا ممکن است به آرامی اتفاق بیفتند و شدت آنها کمتر باشد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب یا لرز
- عرق شبانه
- خستگی
- درد عضلات و مفاصل
- مشکل در تنفس در حین فعالیت
- تنگی نفس در حالت خوابیده
- سرفه
- حالت تهوع
- استفراغ
- سردرد
- خون در ادرار
- تورم پا، ساق پاها یا شکم
- افزایش وزن
- تغییرات پوستی غیرمعمول که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
o برجستگی‌های قرمز یا بنفش دردناک روی انگشتان دست یا پا
o لکه‌های قرمز صاف بدون درد و ریز روی پوست، زیر ناخن‌ها، روی سفیدی چشم و داخل دهان
چگونه اندوکاردیت باکتریایی تشخیص داده می‌شود؟
اگر علائم خود را به پزشک بگویید و اگر سابقه بیماری مادرزادی قلب، تب روماتیسمی یا بیماری‌های مربوط به دریچه قلب داشته باشید، بیشتر پزشکان به اندوکاردیت عفونی مشکوک می‌شوند. همچنین ممکن است به دنبال خطوط کوچک و تیره در زیر ناخن‌های شما باشند که شبیه رگه‌های چوب به نظر می‌رسد (به اصطلاح خونریزی شکافی) یا رگ‌های خونی ترکیده در شبکیه چشم را جستجو کنند (که لکه‌های روت نامیده می‌شود)
استتوسکوپ به پزشک امکان می‌دهد تا با گوش دادن به صدای قفسه سینه شما، صدای مشخص یک سوفل قلب یا تغییر در صدای سوفل قلب را تشخیص دهد. سوفل قلب به دلیل نقص در دریچه‌های قلب و یا مشکلات خاص در قلب شما ایجاد می‌شود.
نمونه‌برداری خون از مناطق مختلف بدن شما، به پزشکان کمک می‌کند تا ببینند آیا میکروارگانیسم‌هایی در خون شما وجود دارد یا خیر. این نمونه‌ها در محیط کشت قرار می‌گیرند تا میکروارگانیسم‌ها بتوانند رشد کنند و سپس تجزیه و تحلیل و شناسایی شوند.
از اکوکاردیوگرافی می‌توان برای دیدن ساختار و عملکرد دریچه، حرکت دیواره قلب و اندازه کلی قلب استفاده کرد. این روش قطعا مطمئن ترین راه برای تشخیص اندوکاردیت عفونی است.
سایر روش‌های تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرافی از راه مری (TEE)، اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) ممکن است برای تشخیص کامل تر یا تشخیص اینکه آیا عوارض دیگری دارید، استفاده شود.
عفونت قلب یا اندوکاردیت چگونه درمان می‌شود؟
آنتی بیوتیک‌ها درمان اصلی اندوکاردیت باکتریایی هستند. نوع آنتی بیوتیک به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل نوع باکتری‌ها است و اینکه آیا دریچه قلب مصنوعی دارید یا خیر. هفته‌ها باید آنتی بیوتیک مصرف کنید. در ابتدا از طریق وریدی به شما آنتی بیوتیک می‌دهند. شاید لازم باشد حداقل هفته اول درمان را در بیمارستان سپری کنید. بعد از آن، ممکن است با مراقبت‌های خانگی بتوانید آنتی بیوتیک وریدی را در خانه دریافت کنید. در مراحل بعدی درمان، ممکن است بتوانید آنتی بیوتیک خوراکی مصرف کنید.
اگر آسیب به دریچه‌های شما زیاد باشد، ممکن است به جراحی دریچه قلب نیاز داشته باشید. این کار برای ترمیم یا تعویض دریچه آسیب دیده قلب انجام می‌شود. یا ممکن است برای کمک به پاکسازی اندوکاردیت به جراحی نیاز داشته باشید. اگر آنتی بیوتیک‌ها به اندازه کافی روی عفونت کار نکنند، این عمل ممکن است انجام شود.
عوارض احتمالی اندوکاردیت باکتریایی چیست؟
عونت قلب (اندوکاردیت) باعث ایجاد انبوهی از باکتری‌ها و سلول‌ها در دریچه‌های قلب می‌شود. این توده‌ها می‌توانند در جریان خون آزاد شوند. سپس می‌توانند با انسداد رگ‌های خونی دیگر آسیب ببینند. همچنین می‌توانند عفونت را به اندام‌های دیگر منتقل کنند. به همین دلیل، عوارض احتمالی زیادی وجود دارد. بسیاری از این موارد جدی است. خطر این عوارض بستگی به سایر بیماری‌های فرد دارد. عوارض احتمالی عبارتند از:
- نارسایی قلبی
- آسیب دریچه قلب
- انسداد قلبی
- حمله قلبی
- آبسه مغز
- مننژیت
- سکته
- تشنج
- لخته شدن خون در ریه (آمبولی ریوی)
- ذات الریه
- عفونت و آسیب کلیه
- بزرگ شدن و آسیب دیدگی طحال
- عدم بهبودی عفونت
- مرگ
برای جلوگیری از عفونت قلب (اندوکاردیت) چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
همه موارد اندوکاردیت باکتریایی قابل پیشگیری نیست. اما می‌توانید برخی از این خطرات را کاهش دهید. به عنوان مثال، درمان سریع عفونت استرپتوکوکی می‌تواند به جلوگیری از بیماری روماتیسمی قلب کمک کند. عدم استفاده از داروهای وریدی می‌تواند خطر ابتلای شما را کاهش دهد. تمیز و سالم نگه داشتن دهان نیز می‌تواند این خطر را کمتر کند.
قبل از انجام برخی اقدامات پزشکی و دندانپزشکی ممکن است لازم باشد آنتی بیوتیک مصرف کنید. این مسئله برای جلوگیری از اندوکاردیت در صورت داشتن دریچه قلب مصنوعی است. یا اگر، ترمیم دریچه قلب با مواد مصنوعی انجام داده اید. در صورت ابتلا به انواع خاصی از بیماری مادرزادی قلب، سابقه اندوکاردیت یا پیوند قلب با دریچه قلب سوراخ، ممکن است لازم باشد آنتی بیوتیک مصرف کنید.
