از جراحی بای پس به منظور درمان حمله قلبی یا درد شدید قفسه سینه که تحت عنوان آنژین شناخته میشود و به علت انسداد شریان‌هایی که وظیفه تامین خون در عضله قلب را برعهده دارند به وجود می‌آید، استفاده میشود. در این روش پزشک اقدام به تهیه یکی از عروق خونی سایر نقاط بدن میکند تا آن را با شریان آسیب دیده قلب پیوند دهد و یک مسیر جدید برای گردش خون ایجاد نماید. منظور از بای پس دوگانه، سه گانه یا چهارگانه تعداد شریان‌هایی است که بای پس شده اند. از آن جایی که جراحی بای پس عروق کرونری جزو عمل‌های جراحی باز قلب در نظر گرفته میشود بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و در اکثر موارد از تپش قلب در حین جراحی پیشگیری میشود. جراحی بای پس با عوارض و مشکلات متعددی همراه است و باعث میشود دوران بهبود طولانی گردد.
برای کاهش عوارض بعد از عمل جراحی باز قلب و احتمال بروز خطر، رعایت دستورالعمل‌های متخصص قلب ضروری است. در ادامه‌ی مطلب عوارض بعد از جراحی باز قلب و مراقبت‌‌های بعد از عمل توضیح داده شده است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی عوارض بعد از عمل بای پس قلب و یا رزرو نوبت در مطب دکتر لیلا عسگر پور با شماره تلفن‌های ۰۹۳۹۹۴۵۰۲۵۰ – ۳۲۲۱۶۴۲۶-۰۲۶ تماس حاصل فرمایید.
عوارض بعد از عمل جراحی باز قلب
اگر چه امروزه عوارض جانبی حاصل از جراحی بای پس قلب نسبتاً نادر است تیم جراحی همه تلاش خود را میکند تا در صورت بروز این عوارض به موقع اقدامات درمانی لازم را انجام دهد. برخی از عوارض این عمل جراحی به شرح زیر می‌باشند:
- احتمال بروز خونریزی در محل پیوند و سایر نقاط وجود دارد و حدود ۳۰ درصد از بیماران پس از جراحی به دریافت خون نیاز خواهند داشت. در موارد بسیار نادر خونریزی آن قدر شدید است که انجام جراحی دوم ضرورت خواهد یافت.
- فیبریلاسیون شریان اختلالی است که در آن دهلیز فوقانی قلب به جای اینکه به طور منظم نبض داشته باشد دچار ارتعاش میشود. این اختلال یکی از عوارض شایع جراحی بای پس است و میتواند باعث لخته شدن خون درون قلب شود که لخته خون تشکیل شده به سایر نقاط بدن حرکت خواهد کرد. احتمال بروز سایر مشکلات مرتبط با ریتم قلب نیز وجود دارد اما معمولا شروع کمتری دارند.
- در صورتی که لخته خون درون قلب تشکیل شود باعث حمله قلبی، سکته یا مشکلات ریوی خواهد شد.
- بروز عفونت در محلی که قفسه سینه برای انجام عمل جراحی باز شده است یک اختلال نادر است و فقط در یک درصد از بیمارانی که تحت جراحی قرار گرفته اند به وجود می‌آید.
- سندروم بعد از پریکاردیوتومی پس از جراحی بای پس حدود چند روز تا ۶ ماه پس از جراحی در حدود ۳۰ درصد از بیماران به وجود می‌آید. از علائم و نشانه‌های این اختلال می‌‌توان به درد قفسه سینه و تب اشاره کرد.
- در برخی موارد جراحی بای پس باعث آسیب رساندن به عملکرد کلیه بیمار میشود که البته این مشکل در اکثر موارد یک اختلال موقت است.
- تعداد زیادی از بیماران پس از جراحی بای پس از مشکلاتی مانند از دست دادن حافظه یا اختلال در فکر کردن شکایت دارند. این مشکل معمولاً طی مدت ۶ ماه تا یک سال بهبود پیدا میکند. محققان می‌دانند که علت بروز این اختلال چیست اما یک نظریه وجود دارد که نشان میدهد استفاده از دستگاه قلبی ریوی به منظور تسهیل انجام عمل جراحی باعث جدا شدن ذرات چربی درون شریان و حرکت کردن آنها به سمت مغز میشود. تحقیقات جامعی در خصوص اینکه آیا جراحی روی قلبی که در حال تپش است و بدون استفاده از ماشین قلبی ریوی احتمال بروز این اختلال را کاهش میدهد یا خیر انجام نشده است.
- همانند هر گونه عمل جراحی که ممکن است بیمار به داروی بی حسی استفاده شده واکنش منفی داشته باشد احتمال بروز واکنش به داروی بی حسی و عوارضی از قبیل اختلالات تنفسی در این عمل جراحی نیز وجود دارد.
- احتمال مرگ و میر بیمار پس از جراحی بای پس بسیار نادر است و در صورت بروز آن معمولاً بیمار به علت حمله قلبی یا سکته فوت میکند.
- در صورتی که پزشک قصد دارد برای درمان بیماری قلبی شما انجام جراحی بای پس بپردازد می‌توانید با او در خصوص عوارض و مزایای جراحی صحبت کنید و نگرانی‌های خودتان را مطرح نمایید تا اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار دهد.
عوارض دیگر بعد از جراحی بای پس قلب
پس از جراحی تعداد زیادی از بیماران اغلب با برخی علائم مواجه می‌شوند که به تدریج و با گذر زمان بهبود پیدا می‌کنند. این علائم به شرح زیر می‌باشد:
- احساس ساییده شدن استخوان قفسه سینه در هنگام حرکت کردن یا نفس کشیدن که معمولاً این مشکل حدود سه ماه پس از جراحی به طور کامل بهبود پیدا میکند.
- تورم یا احساس یک توده گره مانند در قسمت فوقانی قفسه سینه و در محل برش ایجاد شده که معمولاً طی مدت ۶ تا ۸ هفته بهبود پیدا میکند.
- احساس درد بین هر دو کتف و روی قفسه سینه، در ناحیه پشت گردن و قفسه سینه یا محل برش در پاها که حدود چند هفته پس از جراحی از بین می‌رود.
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در ناحیه آرنج یا انگشتان دست که معمولاً به علت نحوه قرار گیری بازوی شما در هنگام جراحی به وجود می‌آید.
- تورم خفیف در پاها که معمولاً حدود چهار ماه یا مدت بیشتری طول میکشد و شما باید پای خود را در هنگام نشستن یا خوابیدن بالاتر از سطح قلب تان قرار دهید تا این اختلال به تدریج از بین برود.
- ضعف یا خش دار شدن صدا به علت قرار گرفتن لوله تنفس در طول جراحی و پس از آن که این وضعیت معمولاً طی مدت چند هفته بهبود پیدا میکند.
- یبوست یک اختلال شایع است و می‌‌توان به کمک داروهای ملین یا تغییر رژیم غذایی به اصلاح آن پرداخت.
- در روزهای اول بستری شدن در بیمارستان و برگشتن به منزل ممکن است شما برای خوابیدن دچار مشکل شود که این وضعیت نیز طی مدت کوتاهی بهبود خواهد یافت.
- بی حسی و درد در قفسه سینه و محل انجام عمل جراحی شایع است.
خطرات عمل باز قلب در چه افرادی بیشتر است؟
- خطرات عمل باز قلب، در مقایسه با جراحی انتخابی برای درمان آنژین و سایر علائم و نشانه‌ها، در مواردی که بیمار تحت جراحی بای پس اورژانسی قرار میگیرد مانند بیمارانی که دچار حمله قلبی شده اند بیشتر است. این خطرات در بیمارانی که ۷۰ سال به بالا سن دارند یا زنان یا افرادی که قبلاً جراحی قلب انجام داده اند بیشتر است. بیمارانی که دچار سایر بیماری‌های جدی از قبیل دیابت، بیماری عروق محیطی، بیماری کلیوی یا بیماری ریوی هستند بیشتر دچار عوارض پس از جراحی خواهد شد.
- پس از جراحی معمولاً بیمار اشتها ندارد اما به تدریج بهبود خواهد یافت و در این دوران میتواند از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کند که به ترمیم بدن و کاهش خستگی کمک خواهد کرد. بیمار باید هر روز انواع مختلفی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، نان، گوشت و محصولات لبنی مصرف کند. پزشک از بیمار خود میخواهد که کمتر از غذاهایی که حاوی مقدار زیادی چربی، کلسترول، قند و نمک هستند استفاده کند و توصیه‌های لازم در خصوص رژیم غذایی مناسب را ارائه خواهد داد.
کاهش عوارض بعد از عمل باز قلب
- پس از جراحی قلب و بازگشتن به منزل بیمار باید استراحت کند. از آنجایی که به علت انجام عمل جراحی، داروهای مصرفی و نداشتن فعالیت جسمانی سیستم‌های بدن کند شده اند معمولاً دوران بهبود طولانی خواهد بود و مدت زیادی طول میکشد تا بیمار بتواند به زندگی عادی خود برگردد. در این دوران بیمار روزهای خوب و بد زیادی خواهد داشت و دچار مسائلی از قبیل خستگی و عصبانیت، افسردگی، تحریک پذیری و تغییرات خلق و خو خواهد شد که تا چند هفته طول میکشد. بیمار در این دوران باید بدون هیچ گونه ترس و نگرانی به بیان احساسات و نگرانی خود بپردازد زیرا بار روانی حاصل از جراحی بسیار زیاد است و او را دستخوش مسائل مختلفی نموده است. صحبت کردن با دوستان و اعضای خانواده میتواند به بیمار برای بهبود اختلالات عاطفی پس از جراحی کمک کند.
- بیمار باید از برداشتن حمل کردن کشیدن یا هل دادن اجسام سنگین از قبیل ساک خرید، کیف مدرسه یا فرزند کوچک خود اجتناب کند. بیمار نباید به هیچ عنوان تا ۳ ماه پس از جراحی به انجام تمرینات ورزشی سنگین از قبیل شنا، دوچرخه سواری، بولینگ، تنیس و گلف بپردازد.
- بیمار باید از انجام دادن فعالیت‌های سنگین منزل یا کارهایی از قبیل دویدن، تمیز کردن کف آشپزخانه، کندن زمین و خرد کردن چوب اجتناب نماید. انجام دادن این کارها فشار زیادی را به قفسه سینه و قسمت فوقانی بازو وارد میکند و روند بهبود استخوان سینه را به تعویق خواهد انداخت.
- بیمار نباید بدون مشورت با پزشک و کسب اجازه از او به محل کار خود برگردد.
- به تدریج که بیمار بهبود پیدا میکند بخیه‌های او ظاهر بهتری خواهند داشت و درد و ناراحتی او از بین می‌رود. تغییر در آب و هوا، فعالیت جسمانی بیش از حد یا خیلی کم و خوابیدن در یک حالت به مدت طولانی میتواند باعث افزایش درد شود. ممکن است بیمار با مشکلاتی از قبیل بی حسی یا خارش یا قرمزی و تورم مواجه شود که جای نگرانی وجود ندارد و با گذر زمان بهبود خواهند یافت. متخصص قلب نکات زیر را به منظور مراقبت از بخیه‌ها توصیه خواهد کرد:
- هر روز بخیه‌های خود را با آب و صابون بشویید و سپس با یک حوله تمیز آن را خشک نمایید.
- در صورتی که روی بخیه‌های شما تکه‌های کوچکی از چسب سفید باقی مانده است باید پس از هفت روز به آرامی آنها را بردارید.
- در صورتی که بخیه‌های شما متورم و قرمز هستند یا از آنها ترشح خارج میشود یا در حال باز شدن می‌باشند باید با پزشک خود صحبت کنید.
- می‌توانید به منظور کاهش درد و ناراحتی خود از کمپرس گرم استفاده کنید و روزی ۴ یا ۵ بار آن را به مدت ۲۰ دقیقه روی ناحیه دردناک خود بگذارید و در صورت نیاز ضمن مشورت با پزشک از قرص مسکن استفاده کنید.
- پس از جراحی شما اشتهای خود را از دست خواهید داد که به تدریج بهبود می‌یابد. میتواند از یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنید تا بدن تان بهبود پیدا کند و از میزان خستگی شما کاسته شود. باید هر روز از مقدار زیادی میوه، سبزی، غلات کامل، نان، گوشت و محصولات لبنی استفاده کنید. پزشک از شما میخواهد که از مصرف مواد غذایی حاوی چربی و کلسترول، قند و نمک خودداری کنید. در صورتی که به یک رژیم غذایی خاص نیاز داشته باشید پزشک نکات لازم را به شما گوشزد خواهد کرد.
- سیگار کشیدن سلامت قلب، ریه و عروق پیوند شده را به خطر می‌‌اندازد و ریسک افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، تنگ شدن عروق خونی و اسپاسم عروق قلب را افزایش میدهد. احتمال تشکیل لخته خون درون و عروقی که تازه پیوند شده اند در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است به همین دلیل شما باید هرچه سریع تر به فکر ترک کردن سیگار خود باشید.
- مصرف چای، قهوه و نوشابه که حاوی مقدار زیادی کافئین هستند برای سلامت قلب شما ضرر دارند. سعی کنید فقط روزی یک یا دو بار از این نوشیدنی‌ها استفاده کنید و به جای آنها از محصولاتی که حاوی کافئین نیستند استفاده نمایید.
- اکثر بیماران در دوران بهبود به دارو نیاز دارند. قبل از اینکه بیمار از بیمارستان مرخص شود پزشک به تجویز داروهای مورد نیاز خواهد پرداخت. بیمار نباید بدون مشورت با پزشک خود به ادامه مصرف داروهای قبلی خود بپردازد مگر آن که پزشک دستور دیگری داده باشد.
