نقش رادیولوژی در تشخیص بیماری کرونا: انجام سی تی اسکن و کوید ۱۹

ویروس‌های کرونا خانواده‌ای از ویروس‌ها هستند که می‌توانند باعث عفونت تنفسی شوند. بیماری‌های ناشی از ویروس کرونا در انسان از یک سرماخوردگی خفیف تا بیماری‌های شدیدی مانند سندرم‌های تنفسی، که ممکن است باعث مرگ شوند، متغیر است. اخیراً، یک ویروس کرونای جدید که منجر به بیماری‌ شبیه به بیماری سارس می‌شود در شهر ووهان، استان هوبئی، چین پیدا شده و از آنجا به سایر نقاط جهان گسترش یافت که در حال حاضر تلاش‌های فراوانی برای محدود کردن شیوع این ویروس در سراسر جهان در حال انجام است. پزشکان از چندین روش برای تشخیص و معالجه ویروس کرونا استفاده می‌کنند که از جمله این روش‌های تشخیصی تصویربرداری رادیولوژی است. گزارش‌های اخیر حاکی از اهمیت سی تی اسکن در تشخیص و پایش و نظارت بر روند عفونت ویروس کرونا هستند.

چه عواملی باعث ابتلا به عفونت ویروس کورونا می‌شوند؟ 

ویروس‌های کرونای انسانی معمولی، مسری هستند و به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. این ویروس‌ به واسطه تماس نزدیک با شخصی که دچار عفونت این ویروس شده و از طریق ترشحات موجود در سرفه و عطسه او، و یا لمس اشیائی که ویروس روی آن‌ها قرار دارد منتقل می‌شود. معمولا احتمال شیوع و گسترش ویروس‌های کرونا در فصول پاییز و زمستان بیشتر است.

درباره ویروس کرونای جدید یا همان کووید-۱۹

بیماری ناشی از ویروس کرونای جدید (کووید -۱۹)، که با عنوان ویروس کرونای ووهان نیز  شناخته می‌شود، یک بیماری تنفسی است که بر توانایی نفس کشیدن فرد تأثیر می گذارد. عفونت ناشی از ویروس کرونا شبیه به ذات الریه ویروسی است، که با علائمی مانند تب، سرفه و تنگی نفس بروز پیدا می‌کند.

ویروس کرونا مثل سینه پهلو، ممکن است ریه‌ها را درگیر کرده و مانع از آن شود که ریه‌ها هوا را به درون خود بکشند. این بیماری تنفسی همچنین ممکن است میزان اکسیژنی که از ریه‌ها به رگ‌های خونی منتقل می‌شود را کاهش دهد. موارد ابتلای جزئی به ویروس کرونا، ذات الریه و سایر بیماری‌های تنفسی ممکن است تنها یک یا دو بخش از ریه‌ها ( که به آن‌ها لوب گفته می‌شود) را درگیر کنند. اما در موارد شدیدتر، این بیماری‌ها ممکن است دو یا چند لوب از یک ریه یا هر دو ریه را درگیر نمایند.

ویروس کرونا انواع مختلفی دارد. انواع دیگر ویروس کرونا شامل: سندرم شدید تنفسی حاد یا  ویروس کرونای سارس است که محققان آن را برای اولین بار در سال ۲۰۰۲ شناسایی کردند و سندرم تنفسی خاورمیانه یا ویروس کرونای مرس است که در سال ۲۰۱۲ آن را شناسایی شده است. متخصصان پزشکی جدیدترین نوع شناخته شده ویروس کرونا ویروس کووید-۱۹ نامیده‌اند؛ محققان هنوز در تلاشند تا دقیقا نحوه سرایت ویروس از یک شخص به شخص دیگر و اثرات ویروس وقتی وارد بدن انسان می‌شود را درک کنند.

استفاده از رادیولوژی برای تشخیص ویروس کووید-۱۹ 

اگرچه ویروس کرونا کوید-۱۹، ویروس جدیدی است، پزشکان از روش‌های مختلف اثبات شده و آزموده‌ای برای تشخیص عفونت این ویروس استفاده می‌کنند. به عنوان مثال از بیماران سابقه پزشکی مفصلی می‌گیرند تا ببینند آیا بیمار اخیرا در یکی از مناطق پرخطر بوده‌ و یا با کسی که اخیراً در این مناطق بوده ارتباط نزدیکی داشته یا خیر، و یا برای پیدا کردن علائم عفونت آزمایش خون انجام می‌دهند.

پزشکان از روش‌های تشخیصی رادیولوژی مانند سی تی اسکن برای ارزیابی ریه‌های بیماران نیز استفاده می‌کنند. استفاده از سی تی اسکن ریه رایج است پزشکان از سی تی اسکن برای تشخیص برخی مشکلات از جمله سرطان استفاده می‌کنند. رادیولوژیست‌ها با بررسی ویژگی‌های خاص موجود در تصاویر سی تی اسکن، می‌توانند مشکلات ریه را تشخیص دهند. این ویژگی‌ها در بیماری مختلف ریه ممکن است بسیار متفاوت باشند.

از آنجا که کووید-۱۹ ویروس جدیدی است، پزشکان هنوز در حال یادگیری درباره آن هستند. رادیولوژیست‌ها، برای کشف نحوه تاثیر این ویروس بر ریه‌ها، و شناسایی و توصیف شایع‌ترین یافته‌های مربوط به این بیماری عفونی، تصاویر سی تی اسکن بیماران قبلی مبتلا به ویروس کووید-۱۹ را بررسی و مقایسه می‎کنند. این اطلاعات به آنها کمک می کند تا بتوانند زودتر تشخیص دهند که آیا بیمار به ویروس کرونا مبتلا شده یا بیماری تنفسی دیگری دارد. این کار همچنین به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت بیمار را ارزیابی کرده و بفهمند آیا وضعیت بیمار رو به وخامت رفته یا خیر.

نمای گراند گلاس ( شیشه مات) 

نما یا کدورت گراند گلاس ( شیشه مات) (GGO) در تصاویر سی تی اسکن به نواحی‌ای گفته می‌شود که ظاهری مه آلود داشته و همانطور که از نامش پیداست شبیه شیشه مات هستند. نمای گراند گلاس در تصاویر سی تی اسکن نشان دهنده وجود توده‌ای از سلول‌ و یا مایعات است که در راه‌های و بخش‌های هوایی ریه نفوذ کرده‌اند. این مایعات و سلول‌ها مانع از آن می‌شوند که‌ ریه از هوا پر شود و همین امر تنفس را سخت می‌کند. نمای گراند گلاس همچنین ممکن است نشان دهنده ضخیم شدن بافت پشتیبان در ریه‌ها باشد، یعنی بیماری که به بیماری‌ بینابینی ریه معروف است. این حالت معمولاً وقتی که پس از یک آسیب دیدگی، ریه به شکل غیر طبیعی بهبود یافته و باعث بروز اسکار و ضخیم شدن بافت‌های اطراف کیسه‌های هوا ‌شود. ضخیم شدن بافت بینابینی باعث می‌شود ورود اکسیژن به جریان خون دشوارتر شود.

نماهای گراند گلاس در تصاویر سی تی اسکن معمولا نیمه مات هستند، به این معنی که رگ‌های خونی و سایر ساختارها در تصویر سی تی اسکن کاملا تار و مبهم نیستند. اما در بعضی موارد، گراند گلاس ممکن است آنقدر مات و کدر باشد که عروق و سایر ساختارها مشخص نشوند. پزشکان این حالت را کانسالیدیشن کدورت گراند گلاس می‌نامند. رادیولوژیست‌ها چندین ویژگی را در سی تی اسکن بیماران مورد بررسی قرار می‌دهند. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:

• وجود کدورت گراند گلاس
• کانسالیدیشن
• تعداد لوب‌های درگیر کدورت گراند گلاس یا کانسالیدیشن
• میزان درگیری این لوب‌ها
• وجود ندول‌ها که توده‌های کوچکی از  بافت در ریه هستند
• وجود مایع در اطراف ریه‌ها، بیماری که به آن پلورال افیوژن یا تراوش جنبی یا در اصطلاح عامیانه ” آب آوردن ریه” گفته می‌شود.
• وجود غدد لنفاوی که به شکلی غیر معمول بزرگ یا غیر طبیعی هستند.
• وجود آمفیزم یا سایر بیماری‌های زمینه‌ای ریه

اگر کسی فکر می‌کند به بیماری کووید -۱۹ مبتلا شده باید چه کار کند؟ 

 پزشکان به کسانی که دچار “علائم شدید” هستند، توصیه می‌کنند به نزدیکترین اورژانس در مراکز درمانی اطراف خود مراجعه کنند. اگرچه به شدت توصیه می‌شود قبل از مراجعه حضوری، با اورژانس یا شماره تلفن‌های پاسخگو در خصوص این بیماری تماس بگیرید و اطلاع دهید که ممکن است کووید-۱۹ داشته باشید. علائم جدی کووید-۱۹ شامل موارد زیر است:

• تنگی نفس شدید
• پایین بودن فشار خون
• بالا بودن ضربان قلب (بالای ۱۰۰ ضربان در دقیقه)
• کم آب شدن بدن
• ضعف بسیار شدید
• تب شدید

چگونه می‌توان خطر ابتلا به ویروس کووید-۱۹ را کاهش داد؟ 

هیچ واکسنی برای ویروس کرونای جدید وجود ندارد، اما بعضی کارها هستند که برای جلوگیری از ابتلا به عفونت ناشی از این ویروس می‌توان انجام داد.

نکاتی برای پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹:

• اگر بیمار هستید در خانه بمانید.
• مرتباً دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
• در هنگام سرفه و عطسه از دستمال یا دست یا آرنج خود استفاده کنید تا از پخش شدن ترشحات دهان و بینی جلوگیری شود.
• از لمس کردن چشم ، بینی و دهان خود خودداری کنید.
• از تماس نزدیک با افراد بیمار خودداری کنید.
• سطوحی که غالبا با آن‌ها در تماسید را ضد عفونی و تمیز کنید.
• از سفرهای غیر ضروری به کشورهای پرخطر ( با شیوع بالای ویروس) خودداری کنید.

آیا برای جلوگیری از ابتلا به کووید-۱۹ باید از ماسک استفاده کنیم؟

متخصصان و مراکز کنترل بیماری توصیه نمی‌کنند که افراد سالم از ماسک به عنوان ابزاری برای محافظت از خود در برابر ویروس کورونای کووید-۱۹ استفاده کنند. اما در صورت لزوم پزشکان به شما خواهند گفت که آیا به استفاده از ماسک نیاز هست یا نه و اگر بله از چه زمانی ممکن است شما نیاز به استفاده از ماسک داشته باشید.

آیا گرفتن استفاده از تامی فلو به محافظت از افراد در برابر ویروس کرونا کووید-۱۹ کمک می‌کند؟ 

تامی‌ فلو یک داروی ضد ویروس برای درمان آنفولانزا است و مانع از ابتلای افراد به ویروس کرونای جدید نمی‌شود. محققان بین المللی در تلاشند تا داروی آنتی ویروسی برای این بیماری تولید کنند، اما در حال حاضر هیچ درمان یا واکسن خاصی برای این بیماری وجود ندارد.

ویروس کرونا چه مدت  روی سطوح زنده می‌ماند؟ 

هنوز مشخص نیست که ویروس عامل ایجاد بیماری کووید-۱۹ تا چه مدت می‌تواند روی سطوح زنده بماند، اما به نظر می‌رسد در این خصوص ویروس کووید-۱۹ شبیه سایر کورونا ویروس‌ها است. مطالعات نشان می‌دهند که ویروس‌های کرونا از چند ساعت تا چند روز ممکن است روی سطوح باقی بمانند. این بدان معنی است که تمیز کردن و ضد عفونی کردن سطوحی که فکر می‌کنید ممکن است آلوده شده باشند ، و همچنین سطوحی که زیاد با آن‌ها در تماسید و آن‌ها را لمس می‌کنید بسیار مهم است.

کووید-۱۹ چگونه درمان می‌شود؟ 

هیچ داروی ضد ویروس خاصی برای کووید-۱۹ وجود ندارد و آنتی بیوتیک‌ها هم هیپ موقع برای مقابله با هیچ عفونت ویروسی مؤثر نیستند. با این حال، افراد آلوده می‌توانند با استفاده از موارد و داروهای زیر شدت علائم خود را تسکین دهند:

• داروهای مسکن و داروهای تب بر
• داروهای ضد سرفه
• استراحت
• هیدراتاسیون (مصرف آب و مایعات و جلوگیری از کم آب شدن بدن)

 توصیه می‌شود که در زمان ابتلا به این بیماری خود را در خانه ایزوله کرده (از خانه خارج نشده و خود را در خانه قرنطینه کنید و سعی کنید با دیگر افراد خانواده نیز تماسی نداشته باشید) و از اعضای خانواده یا دوستانتان بخواهید اقلام و داروهای بدون نیاز به نسخه مورد نیازتان را برایتان فراهم کنند.

 موارد بسیار شدید کووید-۱۹ ممکن است نیاز به بستری و درمان در بیمارستان داشته باشند. اگر دچار علائم شدید و جدی شدید، توصیه می‌شود مستقیما به یک اورژانس مراجعه کنید.