آريتمي يا تپش قلب نامنظم به معني اختلال در سرعت يا ريتم طبيعي ضربان قلب است. در صورت بروز آريتمي، ضربان قلب خيلي سريع يا خيلي کند مي‌شود و يا ريتم نامنظم پيدا مي‌کند. ضربان خيلي سريع قلب را تاکي‌کاردي يا ضربان قلب بالا مي‌گويند. به ضربان خيلي کند قلب هم، براديکاري يا ضربان قلب پايين گفته مي‌شود. اغلب آريتمي‌ها بي ضرر هستند، اما در برخي موارد ممکن است خطرناک باشد و حتی جان فرد مبتلا را تهديد کند. در صورت بروز تپش قلب نامنظم، قلب نمي‌تواند خون کافي به بدن پمپاژ کند. در نتيجه کمبود جريان خون، ممکن است به مغز، قلب يا ساير اعضاء بدن آسيب وارد شود.روش‌های مختلفی برای درمان پی وی سی(آریتمی) وجود دارد.
انواع ضربان قلب نامنظم
آریتمی یا ضربان قلب نامنظم انواع مختلفی دارد. برخی انواع آریتمی، مانند ضربان نابجا ، خطری ندارند. این حالتی است که قلب یک بار ضربان نکند و یا به طور ناگهانی دچار ضربان شدید شود، که معمولا مشکلی برای افراد ایجاد نمیکند. انواع دیگر بی نظمی ضربان قلب شامل موارد زیر است:
فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی شایعترین نوع آریتمی است. زمانی که این نوع بی نظمی ضربان قلب اتفاق می‌افتد ، بیمار ممکن است احساس کند ضربان قلبش بی نظم شده و ممکن است حس کند ضربان قلب سریع‌تر از حد معمول است.
فلوتر دهلیزی
فلوتر دهلیزی شبیه به فیبریلاسیون دهلیزی است، اما علت این نوع بی‌نظمی ضربان قلب و روش درمان آن کمی با فیبریلاسیون دهلیزی متفاوت است. در فلوتر دهلیزی، ایمپالس‌های الکتریکی که باعث می‌شوند قلب در زمان مشخصی ضربان کند، مدار کوچکتری در دهلیزهای قلب تشکیل می‌دهند و باعث می‌شوند دهلیزها خیلی سریع‌تر از حد معمول ضربان کنند، اما بطن‌ها نمی‌توانند به سرعت ضربان کنند. بنابراین، دهلیزها و بطن‌های قلب با سرعت‌های مختلف ضربان می‌کنند و بر قلب فشار وارد می‌کنند.
تاکی کاردی فوق بطنی
تاکی کاردی یا تندتپشی فوق بطنی (SVT) ممکن است باعث شود ضربان قلب بسیار سریع شود بین 140 تا 250 ضربان در دقیقه. حملات تاکی کاردی فوق بطنی اغلب خود به خود اتفاق می‌افتند.
تاکی کاردی بطنی
در کسانی که تاکی کاردی بطنی دارند ، ممکن است ضربان قلب سریع‌تر شده، و بعضی اوقات ممکن است به فیبریلاسیون بطنی منجر شود. این مساله، اگرچه نه در همه افراد، اما ممکن است مرگبار باشد و به همین دلیل خطرناکترین نوع تپش قلب نامنظم است. بیشتر افرادی مبتلا به تاکی کاردی بطنی از قبل مشکلات قلبی داشته‌اند، اما (به ندرت) ممکن است افرادی به تاکی کاردی بطنی مبتلا شوند که قلبشان سالم است.
فیبریلاسیون بطنی
فیبریلاسیون بطنی هنگامی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی قلب، به صورت همزمان در مناطق مختلف بطن ارسال شوند. این نوع بی نظمی ضربان قلب یک فوریت پزشکی است و بسیار سریع و مرگبار بوده، و باعث میشود قلب نتواند به درستی ضربان کند. در اثر این نوع اریتمی مقدار خونی که از قلب خارج میشود بسیار کم (یا صفر) میشود. کسانی که به فیبریلاسیون بطنی دچار می‌شوند ، به سرعت هوشیاری خود را از دست خواهند داد و ممکن است دچار ایست قلبی شوند. این نوع آریتمی در صورتی که به سرعت معالجه نشود، معمولاً منجر به مرگ میشود. معالجه این نوع آریتمی با احیای قلبی ریوی (CPR) شروع میشود.
بلوک قلبی
در بلوک قلبی، قلب کندتر از حد طبیعی می‌تپد. بلوک قلبی گاهی اوقات مشکلی ایجاد نمیکند، اما اگر جدی‌تر باشد، ممکن است علائمی از قبیل سرگیجه داشته باشد، و یا حتی بیمار ممکن است غش کند.
سندرم سینوس بیمار
اگر به سندرم سینوس بیمار مبتلا هستید، گره سینوسی دهلیزی که پالس‌های الکتریکی را در قلب ایجاد می‌کند، در قلب شما به درستی کار نمیکند. حدود نیمی از افراد، به نوعی سندرم سینوس بیمار ، به نام سندرم تاکی برادی مبتلا هستند. این نوع بی نظمی ضربان قلب باعث میشود ضربان قلب در ابتدا کند ، و سپس تند شود. کسانی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند، اما در صورت بروز آن ممکن است دچار سرگیجه شده و حتی غش کنند.
عوامل خطرزای اصلی پی وی سی
آریتمی‌ها در افرادی که بیماری‌ها یا مشکلات قلبی باعث ضعيف شدن قلب آنها شده است، بيشتر شايع است. از جمله در افراد مبتلا به:
- حمله‌‌هاي قلبي
- نارسايي قلبی و کارديميوپاتي
- نشتي يا تنگي دريچه‌هاي قلب
- بيماري‌هاي قلبي ارثي و مادرزادي
شرایط دیگری که می‌تواند خطر ابتلاء به تپش قلب نامنظم را افزایش دهد، عبارت است از:
- فشار خون بالا
- عفونت‌هایی که موجب آسیب دیدگی ماهیچه قلب یا کیسه احاطه کننده اطراف قلب میشود.
- دیابت
- وقفه تنفس در خواب
- پر کاری یا کم کاری غده تیروئید (زیاد بودن یا کم بودن هورمون تیروئید در بدن)
عوامل متعدد دیگری هم وجود دارد که می‌تواند خطر بروز ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد. از جمله این عوامل می‌توان به جراحی قلب، برخی از داروها و عدم تعادل در مقدار مواد شیمیایی یا دیگر مواد موجود در گردش خون.
علل بروز تپش قلب نامنظم
تپش قلب نامنظم هنگامی رخ میدهد که سیگنال‌های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب دچار تأخیر یا متوقف شوند. همچنین، اگر قسمت دیگری از قلب شروع به تولید سیگنال‌های الکتریکی کند، می‌تواند با سیگنال‌های اصلی حاصل از سلول‌های عصبی مخصوص قلب تداخل کرده و اختلال در ضربان طبیعی قلب ایجاد کند.
عواملی مانند سیگار کشیدن، مصرف زیاد الکل، استفاده از برخی مواد مخدر (مانند کوکائین یا آمفتامین‌ها)، مصرف برخی داروهای تجویز شده یا بدون نسخه، و مصرف زیاد کافئین یا نیکوتین در برخی افراد می‌تواند منجر به بروز تپش قلب نامنظم شود. همچنین، تنش‌های روحی شدید و عصبانیت می‌تواند باعث سخت شدن کار قلب، افزایش فشار خون و آزاد شدن هورمون‌های ضد تنش شود. در برخی موارد، این واکنش‌ها می‌توانند باعث بروز تپش قلب نامنظم شوند.
حمله قلبی یا سایر شرایطی که باعث آسیب دیدگی سیستم الکتریکی قلب شود نیز می‌تواند منجر به بروز تپش قلب نامنظم گردد. مثال‌هایی از این موارد عبارت است از فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر قلب، نارسایی قلبی، پر کاری یا کم کاری غده تیروئبد (زیاد بودن یا کم بودن میزان تولید هورمون تیروئید) و بیماری رماتیسم قلبی.
ناهنجاری‌های مادرزادی قلب نیز می‌تواند باعث بروز برخی از انواع آریتمی‌ها مانند نشانگان ولف – پارکینسون – وایت شود. اصطلاح “مادرزادی” به معنی عارضه‌ای است که از هنگام تولد در فرد وجود داشته باشد. گاهی اوقات هم علت بروز تپش قلب نامنظم نامشخص است.
نشانه‌ها و علائم ضربان قلب نامنظم چیست؟
تپش قلب نامنظم در بسیاری از موارد هیچ گونه نشانه یا علائمی ندارد. اما در صورت وجود، شایعترین نشانه‌ها و علائم آن عبارت است از:
- تپش قلب (یعنی احساس کنید که قلب شما یک ضربان را جا می‌اندازد، لرزش غیر طبیعی دارد یا خیلی سخت و سریع می‌زند).
- ضربان قلب کند
- ضربان قلب نامنظم
- احساس وقفه بین ضربان‌های متوالی قلب
برخی از نشانه‌ها و علائمی که بیشتر خطرناک هستند، عبارت است از:
- اضطراب
- ضعف، سرگیجه و احساس سبکی سر
- غش کردن یا ضعف شدید نزدیک به حالت غش
- عرق کردن زیاد
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
آيا شما در معرض خطر ابتلا به تپش قلب نامنظم هستيد؟
تپش قلب نامنظم در افراد مسن بسيار شايع است. اغلب موارد خطرناک تپش قلب نامنظم در افراد با سن بالاتر از 60 سال رخ مي‌دهد. زيرا افراد مسن بيشتر در معرض ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و ساير بيماري‌هايي هستند که ممکن است منجر به بروز آریتمی قلبی شود. همچنين افراد مسن حساسيت بيشتري در برابر عوارض جانبي داروها دارند و مصرف برخي از داروها مي‌تواند باعث بروز تپش قلب نامنظم در آنها شود.
برخی از انواع تپش قلب نامنظم، بیشتر در کودکان و نوجوانان اتفاق می‌افتد. آریتمی‌های فوق بطنی حمله‌ای (پی اس وی تی) از جمله نشانگان ولف پارکینسون وایت در افراد جوان شایع‌تر است. این بیماری در واقع سرعت بالای ضربان قلب است که به طور ناگهانی شروع میشود و خاتمه پیدا می‌کند.
تشخیص ای سی اس
اگر در مورد علائمی که دارید مطمئن نیستید، یا احتمال می‌دهید آریتمی داشته باشید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سؤال کرده، شما را معاینه می‌کند و نبض و فشار خون شما را نیز بررسی کرده و در صورت لزوم ممکن است شما را به یک پزشک متخصص قلب و عروق ارجاع داده و یا برای انجام آزمایشات بیشتر شما را بلافاصله به بیمارستان بفرستد.
ممکن است لازم باشد یک یا چند آزمایش از آزمایش‌های زیر را انجام دهید تا ببینید آیا به تپش قلب نامنظم مبتلا هستید یا خیر:
- آزمایش خون. به کمک آزمایش خون میزان موادی مانند پتاسیم و کلسیم در خون را بررسی می‌کنند تا ببینند آیا تیروئید به درستی کار می‌کند یا خیر.
- الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب(ECG). نوار قلب برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب ضبط میشود.
- ضبط 24 ساعته نوار قلب. در این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را برای 24 ساعت (یا در صورت لزوم بیشتر)، در حالی که بیمار فعالیت‌های معمول خود را انجام میدهد ضبط میشود.
- تست ورزش قلب. در این آزمایش زمانی که قلب تحت فشار است از بیمار نوار قلب می‌گیرند تا نحوه عملکرد قلب را بررسی کنند. اگرچه این آزمایش ممکن است باعث ایجاد ضربان غیرطبیعی قلب شود ، اما بیمار تحت نظارت کامل یک تیم پزشکی قرار دارد و جایی برای نگرانی نیست.
- اکوی قلب یا اکوی قلب ترانس توراسیک. در این آزمایشات از سونوگرافی (امواج صوتی) برای ایجاد تصاویری واضح از عضلات و دریچه‌های قلب استفاده می‌کنند تا نحوه عملکرد آنها را بررسی کنند.
- تست تیلت. در این آزمون بیمار روی یک تخت که به سمت بالا کج خواهد شد، دراز می‌کشد. یک تکنسین میزان ضربان قلب ، ریتم و فشار خون بیمار را در نقاط مختلف اندازه‌گیری می‌کند.
- الکتروفیزیولوژی قلب. در این آزمون فعالیت الکتریکی قلب را بررسی می‌کنند تا ببیند چه عواملی باعث ایجاد ضربان غیر طبیعی قلب میشود.
تپش قلب نامنظم چگونه درمان میشود؟
درمان‌های رایج برای تپش قلب نامنظم شامل داروها، روش‌های پزشکی و جراحی می‌باشد. اگر ضربان نامنظم قلب شما موجب بروز علائم خطرناکی مانند سر گیجه، درد قفسه سینه یا غش شود، ممکن است پزشک شما تشخیص دهد که این عارضه باید درمان شود. همچنین اگر تپش قلب نامنظم باعث افزایش خطر عوارضی از قبیل نارسایی قلبی، سکته مغزی یا ایست قلبی شود، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که آن را درمان کنید.
درمان دارویی پی وی سی
دارو می‌تواند باعث کند کردن ضربان قلب سریع شود. همچنین با مصرف دارو می‌توان ضربان قلب نامنظم را به یک ضربان طبیعی و ثابت تبدیل کرد. داروهایی که برای این منظور استفاده می‌شوند، تحت عنوان ضد آریتمی (تپش قلب نامنظم) شناخته میشود.
بعضی از مهم‌ترین داروهایی که برای کند کردن ضربان سریع قلب استفاده میشود شامل مسدود کننده‌های بتا (مانند متوپرولول و آتنولول)، مسدود کننده‌های کانال کلسیم (مانند دیلیتیازم و وراپامیل) و دایگوگسین (دیجیتالیس) می‌باشد. اغلب این داروها برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی (آ اف) مصرف می‌شوند.
برخی از داروهایی که برای باز گرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده می‌شوند شامل آمیودارون، سوتالول، فلکائینید، پروپافنون، دوفتیلید، ایبوتیلید، کوئینیدین، پروکائین آمید و دیزوپیر آمید می‌باشند. اغلب این داروها عوارض جانبی به همراه دارند. از مهم‌ترین عوارض جانبی این داروها می‌توان به تشدید ضربان نامنظم قلب یا حتی بروز نوع متفاوتی از بی نظمی در ضربان قلب اشاره کرد.
در حال حاضر هیچ دارویی که بتواند ضربان قلب کند را به طور مطمئنی درمان کند، وجود ندارد. اگر ضربان قلب به طور غیر طبیعی کند باشد، با استفاده از دستگاه تنظیم کننده ضربان درمان میشود.
بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی و برخی انواع دیگر تپش قلب نامنظم ممکن است با داروهای رقیق کننده خون درمان شود. این داروها خطر تشکیل لخته‌های خون را کاهش می‌دهند. وارفارین، دابیگاتران، هپارین و آسپیرین نمونه‌هایی از داروهای رقیق کننده خون هستند.
از مصرف دارو می‌توان برای کنترل کردن بیماری‌ها و مشکلاتی که می‌تواند باعث تپش قلب نامنظم شود، مانند بیماری‌های قلبی یا ناهنجاری تیروئید نیز استفاده کرد.
روش‌های پزشکی
انواع خاصي از تپش قلب نامنظم با استفاده از دستگاه تنظیم ضربان قلب درمان می‌شوند. این دستگاه وسیله کوچکی است که در زیر پوست قفسه سینه یا شکم قرار می‌گیرد تا ریتم غیر طبیعی ضربان قلب را اصلاح کند.
برخی از آریتمی‌ها نیز با ارسال امواج الکتریکی به قلب درمان می‌شوند. این روش درمانی را بسته به نوع آریتمی (تپش قلب نامنظم) که مورد درمان قرار می‌گیرد، اصطلاحاً کاردیوورژن یا دی‌فیبریلاسیون می‌نامند.
برخی از افرادی که در معرض خطر فیبریلاسیون بطنی قرار دارند، با استفاده از ابزاری به نام دفیبریلاتور کاردیو ورتر قابل کاشت (آی سی دی) درمان می‌شوند. آی سی دی هم مانند دستگاه تنظیم ضربان قلب، یک وسیله کوچک است که زیر پوست قفسه سینه قرار داده میشود. این وسیله با ارسال امواج الکتریکی یا شوک‌های خفیف به کنترل ضربان‌های نامنظمی که جان بیمار را تهدید می‌کند، کمک می‌کند.
روش درمانی دیگری به نام کاتتر ابلیشن وجود دارد که برای مواقعی که تپش قلب نامنظم با مصرف دارو درمان نمی‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، یک لوله نازک و انعطاف پذیر به درون یک سرخرگ خونی در ناحیه بازو، کشاله ران یا گردن وارد شده و از طریق این سرخرگ به سمت قلب هدایت میشود. یک دستگاه مخصوص از طریق این لوله به قلب انرژی می‌رساند. این انرژی، نقاط کوچکی از بافت قلب که ضربان غیر طبیعی قلب از آنجا شروع میشود را پیدا کرده و تخریب می‌کند. روش کاتتر ابلیشن معمولاً در یک بیمارستان مجهز و به عنوان بخشی از تحقیقات الکتروفیزیولوژی انجام می‌گیرد.
ممکن است پزشک به شما توصیه کند که قبل از انجام عمل کاتتر ابلیشن، یک اکوکاردیوگرافی ترانس ازوفاژیال انجام دهید تا مطمئن شود که هیچ لخته خونی در دهلیز قلب (محفظه‌های قسمت بالایی قلب) وجود ندارد.
جراحی
پزشکان برخی از انواع تپش قلب نامنظم را با جراحی درمان می‌کنند. از این روش هنگامی استفاده میشود که قبلاً به منظور درمان عارضه دیگری مانند تعمیر دریچه قلب از جراحی استفاده شده باشد. یکی از انواع جراحی که برای فیبریلاسیون دهلیزی انجام می‌گیرد، جراحی ماز نام دارد. در این روش، جراح قطعات ریزی را در داخل دهلیز قرار میدهد. این قطعات از پخش شدن امواج الکتریکی نامنظم جلوگیری می‌کنند. اگر تپش قلب نامنظم ناشی از بیماری عروق کرونر قلب باشد، ممکن است پزشک شما از روش جراحی پیوند کنار گذر سرخرگ کرونر استفاده کند. این جراحی موجب افزایش جریان خون به ماهیچه قلب میشود.
سایر درمان‌ها برای ای سی اس
مانور واگ یکی دیگر از روش‌هایی است که برای درمان تپش قلب نامنظم استفاده میشود. این روش شامل تمرینات و حرکات ساده‌ای است که گاهی اوقات می‌تواند انواع خاصی از آریتمی‌های فوق بطنی را کند کرده یا متوقف سازد. در این روش عصب واگ که در کنترل ضربان قلب نقش دارد، تحت تأثیر قرار مي‌گيرد.
زندگی با تپش قلب نامنظم
بسیاری از انواع تپش قلب نامنظم، بی ضرر هستند. بالا رفتن گاه و بی گاه ضربان قلب یا تپش قلب ملایم، امری کاملاً طبیعی و شایع است. افرادی که به آریتمی‌های بی ضرر مبتلا هستند می‌توانند زندگی کاملاً سالم و طبیعی داشته باشند. این افراد معمولاً نیازی به درمان ضربان نامنظم قلب خود ندارند. حتی افرادی که ضربان قلب شدیداً نامنظم دارند، اغلب به طور موفقیت آمیزی درمان می‌شوند و می‌توانند زندگی کاملاً طبیعی داشته باشند.
مراقبت‌های همیشگی
اگر شما به تپش قلب نامنظم مبتلا هستید و نیاز به درمان دارید، باید:
- نوبت‌ها و قرارهای ملاقات با پزشک خود را فراموش نکنید.
- داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- اگر دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر علائم ضربان نامنظم قلب شما تشدید شد یا علائم جدیدی در شما بروز پیدا کرد، به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنید، برای چکاپ منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
تغییر سبک زندگی
بسیاری از انواع ضربان قلب نامنظم از بیماری‌های قلبی ناشی می‌شوند. بنابراین سعی کنید با پیروی از یک رژیم سالم، سلامت قلب خود را حفظ کنید. از مهم‌ترین مواردی که در یک سبک زندگی سالم باید رعایت شود، می‌توان به فعالیت و تحرک بدنی، ترک سیگار، نگه داشتن وزن در حد مناسب و نگه داشتن کلسترول و فشار خون در حد سالم اشاره کرد.
تنش‌های روحی شدید و عصبانیت شدید می‌تواند منجر به تپش قلب نامنظم شود. سعی کنید استرس‌ها و فشارهای عصبی را از طریق فعالیت‌هایی مانند یوگا، خلوت کردن در اوقات فراغت، مدیتیشن و فنون ریلکسیشن کنترل کنید. اعضای خانواده، دوستان و خویشاوندان شما هم می‌توانند برای کمک به کنترل استرس‌ها و فشارهای عصبی به شما کمک کنند.
سوالات متداول
بی نظمی ضربان قلب چه عوامل خطری دارد؟
عواملی از جمله سن، محیط زندگی، سابقه خانوادگی و ژنتیک، عادات زندگی روزمره، برخی بیماری‌های خاص، نژاد یا قومیت، رابطه جنسی یا جراحی، ممکن است خطر ابتلا به بی نظمی ضربان قلب را افزایش دهند.
آیا می‌توان از بروز بی نظمی ضربان قلب جلوگیری کرد؟
پزشکان ممکن است راهکارهایی برای پیشگیری از آریتمی توصیه کنند، از جمله:
- اجتناب از محرک‌ها، مانند کافئین یا داروهای محرک.
- در صورت ابتلا به بیماری‌های قلبی، استفاده از یک ضربان‌ساز (دفیبریالتور) قابل کاشت یا قابل حمل قلبی، برای جلوگیری از ایست قلبی ناگهانی در اثر آریتمی.
- ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، برای داشتن قلبی سالم مانند تغذیه مناسب برای سلامت قلب، فعالیت جسمانی، در صورت لزوم کاهش وزن و حفظ وزن در محدوده سلامتی، ترک سیگار و مدیریت استرس.
- تحت نظارت پزشک قرار داشتن، در صورتی که شخصی جراحی قلب انجام داده باشد.
چگونه بفهمیم به چه نوع آریتمی مبتلا هستیم؟
برای این کار لازم است به پزشک خود مراجعه کرده و یک نوار قلب بگیرید. اگر نوار قلب شما هیچ ناهنجاری را تشخیص ندهد ، ممکن است لازم باشد آزمون‌های قلبی بیشتری برایتان انجام شود. این آزمون‌ها ممکن است شامل یک نوار قلب مداوم ، معمولاً 24 تا 72 ساعته باشد.
آیا آریتمی موجب مرگ خواهد شد؟
بی نظمی ضربان قلب نباید نادیده گرفته شود و همیشه توصیه میشود اگر کسی احتمال میدهد به آریتمی مبتلا است، به پزشک مراجعه نماید. بسیاری از مواقع ابتلا به تپش قلب هیچ خطری برای بیماران ایجاد نمیکند ، اما علائم آنها نیاز به بررسی دارد.
آیا با وجود بی نظمی ضربان قلب می‌توان با ماشین یا موتور سیکلت رانندگی کرد؟
این مساله به نوع آریتمی، میزان کنترل آن و نوع وسیله نقلیهای که می‌خواهید رانندگی کنید بستگی دارد. اما ضروری است که تا زمانی که آریتمی شما تحت کنترل قرار نگرفته است رانندگی نکنید، تا خود یا دیگران را در معرض خطر قرار ندهید.
اگر احساس کنیم دارویی که مصرف میکنیم بر ضربان قلبمان تاثیر میگذارد چه باید بکنیم؟
اگر فکر میکنید دارویی که برای شما تجویز شده بر ضربان قلب شما تأثیر میگذارد، قبل از آن که با پزشک خود صحبت کنید، مصرف آن را متوقف نکنید. اگر داروی بدون نسخهای مصرف میکنید که این تاثیر را دارد، درباره آن با یک داروساز مشورت کنید.
