آزمایش پی تی (PT) یکی از چندین آزمایشي است که بررسی می‌کند آیا خون شما به طور طبیعی لخته میشود یا خیر. برای جلوگیری از خونریزی به لخته شدن خون (انعقاد) نیاز است. پروتئین‌های موجود در خون به نام فاکتورهای لخته کننده به چسبندگی خون کمک میکنند. آن‌ها خون را از مایع به جامد تغییر شکل می‌دهند.
وقتي خونی را در قسمتی از بدن خود مشاهده کردید يا قسمتي از بدن شما شروع به خونریزی كرد، سلول‌های پلاکت خون در اطراف ناحیه خونریزی جمع میشوند. سپس سلول‌های پلاکت و فاکتورهای لخته كننده واکنش نشان می‌دهند تا خون غلیظ شده و خونریزی متوقف شود. مشکلات موجود در خون از جمله کم بودن میزان فاکتورهای لخته كننده یا پلاکت می‌تواند از لخته شدن طبیعی خون جلوگیری کرده و باعث خونریزی بیش از حد شود.
عوامل لخته كننده معمولاً توسط کبد ساخته میشوند. پروترومبین یکی از انواع فاکتورهای لخته كننده است. وقتی خونریزی در بدن اتفاق می‌افتد، پروترومبین به سرعت به ترومبین تبدیل میشود. آزمایش پی تی میزان تغییر سریع پروترومبین به ترومبین را برای متوقف کردن خونریزی اندازه گیری می‌کند. اگر پروترومبین به سرعت تغییر نكرد ممكن است مبتلا به اختلال لخته شدن خون باشید.
نتایج این آزمایش را می‌توان در چند ثانیه یا به صورت یک نسبت عادی بین المللی یا INR بیان کرد.
آزمایش پی‌تی PT و INR برای چیست؟
این آزمایش ممکن است برای کمک به تشخیص اختلالات ارثی و سایر مشکلات و بیماری‌هایی انجام شود که ممکن است روی لخته شدن خون تأثیر بگذارد. این مشکلات شامل موارد زیر است:
- کمبود ویتامین K
- کمبود فاکتور I ،II ،V ،VII یا X در لخته شدن
- بیماری‌های کبد
- هموفیلی
- مشکلات مغز استخوان
- بیماری فون ویلبراند
- مشکلات سیستم ایمنی بدن
- برخی از انواع سرطان‌ها از جمله سرطان خون
در صورت مشاهده علائم اختلال خونریزی ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دوره‌های قاعدگی غیرطبیعی در زنان
- خونریزی مکرر از بینی
- خونریزی راحت‌تر
- کبودی راحت‌تر
- خونریزی زیاد
- خون در مدفوع
اگر داروی رقیق کننده خون مانند وارفارین مصرف میکنید، ممکن است به طور مرتب به انجام اين آزمایش برای اطمینان از دوز مناسب آن نیاز داشته باشید.
ممکن است قبل از جراحی یا عمل به این آزمایش به منظور کمک به اطمینان از لخته شدن خون به طور معمول نياز داشته باشيد تا پس از جراحی با خونریزی مشکلی نداشته باشید.
چگونه میتوانم برای آزمایش پی تی PT و INR آماده شوم؟
به طور عمومی، برای این آزمایش نیازی به آمادگی خاصی ندارید. اما در صورت نیاز، پزشک ممکن است از شما بخواهد چند ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشید. همچنین، پزشک ممکن است از شما بخواهد مصرف هر دارویی که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد، به ویژه داروهایی که از لخته شدن خون جلوگیری میکنند، را متوقف کنید. لازم است پزشکتان از تمامی داروها، گیاهان، ویتامینها و مکملهایی که مصرف میکنید آگاه باشد. حتی داروهایی که نیاز به نسخه ندارند و همچنین داروهای غیرقانونی که ممکن است استفاده کنید.
آزمایش پی تی PT و INR
آزمایش پی‌تی PT و INR در دمای 37 درجه سانتی گراد انجام میشود. این آزمايش را می‌توان به صورت دستی یا خودکار انجام داد.
- خون وریدی به داخل یک لوله آزمایش کشیده میشود که حاوی سدیم مایع (غلظت 3.2٪) به عنوان ضد انعقاد است. از نمونه مویرگی یا سر انگشت نیز ممکن است استفاده شود. اگر بیمار تحت مصرف وارفارین یا سایر داروهای ضد انعقاد باشد، نمونه خون باید قبل از مصرف دوز روزانه جمع‌آوری شود.
- نمونه خون پس از مخلوط کردن، سانتریفیوژ میشود تا پلاسما از سلول‌های خون جدا شود.
- نمونه‌ای از این پلاسما در لوله آزمایش گرفته میشود.
- سپس مقدار اضافی کلسیم (در یک سوسپانسیون فسفولیپید) به لوله آزمایش اضافه میشود. این کار اثرات سیترات را برعکس کرده و باعث لخته شدن پلاسما میشود.
- سرانجام ترومبوپلاستین یا فاکتور بافتی فاکتور III به لوله آزمایش اضافه میشود تا روند لخته شدن فاکتور خارجی / بافتی فعال شود.
- زمان نمونه گیری برای لخته شدن یا به صورت دستی با استفاده از ساعت متوقف میشود یا به صورت نوری با استفاده از یک ابزار خودکار اندازه گیری میشود.
چه تستهای دیگری ممکن است همراه با این آزمايش داشته باشم؟
علاوه بر آزمایش پی تی PT و INR، ممکن است به آزمایشات دیگری نیاز داشته باشید که توانایی لخته شدن طبیعی خون را اندازه گیری کند. این آزمایشها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست زمان ترومبین (TT)
- زمان ترومبوپلاستین جزئی فعال (aPTT)
- آزمایشات دیگری که جنبههای لخته شدن خون را اندازهگیری میکنند، مانند عمل پلاکت
نتایج آزمایش من به چه معناست؟
نتایج آزمایش PT ممکن است بسته به سن، جنسيت، سابقه سلامتی، روش استفاده شده برای آزمایش و سایر موارد متفاوت باشد. نتایج آزمایش شما ممکن است به معنای مشکل شما نباشد. از پزشک خود بپرسید که نتایج آزمایش شما برای شما چه معنی دارد.
این نتیجه آزمایش اغلب در عرض چند ثانیه گزارش میشود. زمان لخته شدن معمولاً بین 11 تا 13 ثانیه است. اگر خون شما در آن بازه زمانی نرمال لخته نشود، ممکن است اختلال لخته شدن یا خونریزی داشته باشید.
اگر آزمایش پی تی PT دارید و داروی ضد انعقادی مانند وارفارین مصرف میکنید، نتیجه اغلب به عنوان عددی گزارش میشود که نتیجه شما را با مقدار استاندارد مقایسه می‌کند. این نسبت بین المللی نرمال (INR) نامیده میشود. پزشکان معمولاً انتظار دارند INR در افرادی که داروی رقیق کننده خون مانند وارفارین مصرف مي‌كنند، بین 2.0 تا 3.0 باشد.
آیا آزمایش پی تی PT و INR خطری دارد؟
انجام آزمایش خون با سوزن ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. این خطرات شامل خونریزی، عفونت، کبودی و احساس سبکی سر میشود. هنگامی که سوزن برای گرفتن خون از بازو یا دست شما استفاده میشود، ممکن است کمی احساس سوزش یا درد کنید.
چه چیزی ممکن است بر نتایج آزمايش من تأثیر بگذارد؟
تعدادی از داروها میتوانند نتایج آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند. این داروها شامل مواردی هستند که برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده میشوند، مانند:
- وارفارین
- آسپرین
- سایر داروهای رقیق کننده خون مانند مهار کنندههای مستقیم ترومبین و مهار کنندههای فاکتور Xa
- هپارین
سایر داروهایی که ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند عبارتند از:
- برخی از استروئیدها
- آنتی بیوتیک‌ها
- داروهای استروژن
- آنتی اسیدها
اگر نمونه خون شما به درستی جمع نشده باشد، ممکن است نتایج آزمایش شما نیز تحت تأثیر قرار گیرد.
