ابلیشن قلب یک روش غیرتهاجمی است که برای بازگرداندن ریتم طبیعی قلب استفاده می‌شود، به خصوص در مواردی که داروها به بی‌نظمی ریتم پاسخ نمی‌دهند. معمولاً قلب با یک نرخ بین ۶۰ تا ۸۰ ضربه در دقیقه می‌تپد و عملکرد پمپاژ قلب توسط تکانه‌های الکتریکی انجام می‌شود. ابلیشن ممکن است برای درمان تاکیکاردی (ضربان سریع قلب بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه) یا فیبریلاسیون (ضربان ناهماهنگ قلب) استفاده شود.
ابلیشن کاتتر یک روش است که از انرژی فرکانس رادیویی (مشابه گرمای مایکروویو) برای از بین بردن یک ناحیه کوچک از بافت قلب که باعث ضربان سریع و نامنظم می‌شود، استفاده میکند. از بین بردن این بافت به بازگرداندن ریتم منظم ضربان قلب کمک میکند. این روش همچنین با نام ابلیشن رادیوفرکانسی شناخته می‌شود.
افراد به چه دلیل آبلیشن کاتتر انجام می‌دهند؟
در قلب شما سلول‌های خاصی وجود دارند که سیگنال‌های الکتریکی ایجاد می‌کنند که از طریق مسیرهایی به اتاقک‌های قلب شما ارسال می‌شود. این سیگنال‌ها باعث می‌شوند دهلیزها و بطن‌های بالایی و پایینی قلب به شکل مناسبی ضربان داشته باشند. سلول‌های غیر طبیعی می‌توانند سیگنال‌های الکتریکی مختل شده ایجاد کنند که باعث ضربان نامنظم یا سریع قلب می‌شود. این وضعیت آریتمی نامیده می‌شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است قلب شما به طور موثری خون را پمپاژ نکند و احساس ضعف و کمبود نفس و بیحالی کنید. همچنین ممکن است احساس تپش قلب داشته باشید. ضربان قلب غیر طبیعی که آریتمی نامیده می‌شود، می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- تپش قلب
- خستگی
- تنگی نفس
- سکته
بافت ناطبیعی در قلب می‌تواند باعث ایجاد ریتم‌های سریع و غیرطبیعی شود که به «کوتاهی جریان» سیستم الکتریکی قلب منجر می‌شود. درمان ضربان سریع و غیرطبیعی قلب معمولاً با تجویز داروها انجام می‌شود که در برخی افراد موثر است. اما داروها برای همه افراد ممکن است موثر نباشند و عوارض جانبی داشته باشند. در این موارد، پزشک ممکن است عمل ابلیشن کاتتر را توصیه کند. با از بین بردن یا برداشتن بافت ناطبیعی، بافت زخمی ایجاد می‌شود که به جلوگیری از کوتاهی جریان کمک میکند و قلب را به ریتم طبیعی خود بازمی‌گرداند. عمل ابلیشن قلب می‌تواند به دو روش جراحی یا توسط کاتتر غیرجراحی انجام شود.
این عمل بیشتر برای درمان وضعیتی به نام تاکیکاردی فوق بطنی یا SVT استفاده می‌شود که به دلیل وجود بافت ناطبیعی در قلب رخ می‌دهد. علاوه بر این، عمل ابلیشن کاتتر برای کمک به مشکلات دیگر ریتم قلب مانند فلوتر دهلیزی و فیبریلاسیون دهلیزی نیز استفاده می‌شود. این عمل ابلیشن قلب با حفظ سایر بخش‌های قلب، بافت ناطبیعی را از بین می‌برد.
چگونه باید برای عمل آبلیشن کاتتر آماده شد؟
- پزشک به شما می‌گوید که ۲۴ ساعت قبل از عمل چه چیزی بخورید و چه چیزی بیاشامید.
- معمولاً از شما خواسته می‌شود ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل چیزی نخورید و نیاشامید.
- در مورد هرگونه دارویی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است وی از شما بخواهد قبل از انجام عمل، مصرف آنها را قطع کنید. تا زمانی که پزشک از شما نخواسته است، مصرف داروهای خود را متوقف نکنید.
- تمام جواهرات خود را در خانه بگذارید.
- ترتیبی دهید تا پس از انجام عمل، فردی شما را تا منزل همراهی کند.
آزمایش‌ها
ممکن است لازم باشد قبل از عمل ابلیشن قلب، برخی آزمایش‌ها را انجام دهید. پزشک در این باره به شما اطلاع خواهد داد که به چه آزمایش‌هایی نیاز دارید. آنچه ما آزمایش می‌کنیم در هر بیمار متفاوت خواهد بود.
آزمایشاتی که ممکن است نیاز داشته باشید عبارتند از:
- تست استرس قلب
- MRI یا CT اسکن قلب
- اکوکاردیوگرام ترانس سوفاژل (TEE) و /یا
- عملکرد خون
در طول عمل ابلیشن کاتتر چه اتفاقی می‌افتد؟
یک پزشک که به طور خاص برای انجام این عمل آموزش دیده است، به همراه تیمی از پرستاران و تکنسین‌ها این عمل را انجام می‌دهد. این عمل در آزمایشگاه یا آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلبی انجام می‌شود.
- یک پرستار IV (لاین درون وریدی) را درون رگ بازوی شما قرار می‌دهد تا برای جلوگیری از درد، داروی بیهوشی دریافت کنید. همچنین ممکن است برای آرامش، یک داروی آرام بخش به شما بدهند که در این صورت در طول عمل هوشیار خواهد بود.
- پرستار مناطقی که پزشک قصد کار کردن روی آن را دارد را تمیز و اصلاح میکند. این ناحیه معمولاً در کشاله ران شما است. پرستار یک واحد بی‌حسی موضعی برای سوراخ کردن محل عمل به شما تزریق میکند.
- پزشک یک سوراخ ریز در پوست و درون رگ خونی (معمولاً در رگ و گاهی در شریان) کشاله ران شما ایجاد میکند .
- یک لوله کوچک به نام غلاف وارد رگ خونی شما می‌شود. پزشک به آرامی یک کاتتر (یک لوله بلند و باریک) را از طریق این غلاف به داخل رگ شما هدایت میکند. یک صفحه ویدیویی موقعیت کاتتر را نشان می‌دهد. ممکن است در ران خود احساس فشار کنید اما نباید هیچ گونه احساس دردی داشته باشید.
- پزشک چندین لوله بلند نازک همراه با سیم که الکترود نامیده می‌شود را از طریق غلاف وارد کرده و این لوله‌ها را به سوی قلب شما حرکت می دهد.
- پزشک برای یافتن بافت غیر طبیعی که آریتمی ایجاد میکند از طریق کاتتر الکترود، یک پالس الکتریکی کوچک ارسال میکند. این پالس الکتریکی کوچک بافت غیر طبیعی که باعث آریتمی شما شده است را فعال میکند. کاتترهای دیگر، سیگنال‌های الکتریکی قلب را ضبط می‌کنند تا محل بافت غیرطبیعی را پیدا کنند.
- پزشک یک کاتتر را درون قلب شما و در محل دقیق سلول‌های غیرطبیعی قرار می‌دهد. سپس یک انرژی خفیف بدون درد به این بافت ارسال میکند که مشابه گرمای مایکروویو است. این انرژی سلول‌های عضلانی قلب که باعث تحریکات اضافی شده‌اند و ضربان قلب سریع ایجاد کرده‌اند را در نواحی بسیار کوچک (در حدود یک و نیم اینچ) از بین می‌برد.
- عمل آبلیشن کاتتر معمولاً ۲ تا ۴ ساعت طول می‌کشد. اگر در بیشتر از یک ناحیه بافت غیر طبیعی داشته باشید، این عمل طولانی‌تر خواهد بود. معمولاً می‌توانید همان روز به خانه باز گردید یا اینکه ممکن است یک شب در بیمارستان بستری بمانید.
در طول این عمل، نوک کاتتر به سوی ناحیه بافت قلبی که باعث تولید سیگنال‌های الکتریکی غیر طبیعی می‌شود هدایت می‌گردد. سپس کاتتر یک پالس انرژی رادیویی بدون درد ارسال میکند که بافت غیرطبیعی را از بین می‌برد و بی‌نظمی ضربان قلب را اصلاح میکند.
جراحی آبلیشن
اگرچه عمل آبلیشن قلب کمتر شایع است، اما ممکن است همراه با سایر عمل‌های جراحی قلب مانند عمل جراحی بای‌پس یا ترمیم دریچه قلب یا عمل جایگزینی انجام شود.
عمل آبلیشن جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، به عبارت دیگر شما در طول این عمل در حالت بیهوشی خواهید بود. برای کاهش خطر تهوع و استفراغ در هنگام بیهوشی، از شما خواسته می‌شود که پس از نیمه شب قبل از عمل هیچ چیزی نخورید و نیاشامید. اگر سیگار می‌کشید، باید حداقل دو هفته قبل از عمل مصرف آن را متوقف کنید، زیرا سیگار کشیدن می‌تواند منجر به لخته شدن خون و مشکلات تنفسی شود.
دو نوع عمل آبلیشن قلب اصلی وجود دارد. در یکی از این عمل‌ها، در برخی مراحل، قلب بیمار متوقف می‌شود و بیمار در دستگاه قلب و ریه قرار می‌گیرد (که به آن عمل آبلیشن با پمپ گفته می‌شود). بقیه بخش‌های عمل را می‌توان در حین ضربان قلب انجام داد و نیازی به دستگاه قلبی ریوی نیست (عمل آبلیشن بدون پمپ).
ابلیشن با برش
پزشکان برش‌های کوچک دقیقی در داخل دهلیزهای فوقانی قلب (دهلیز راست و چپ) ایجاد می‌کنند. سپس این برش‌ها با یکدیگر بخیه داده می‌شوند (دوخته می‌شوند). این امر باعث ایجاد بافت زخم می‌شود که مانع عبور جریان الکتریکی در محفظه فوقانی قلب می‌شود. بدین صورت قلب متوقف شده و از دستگاه قلبی ریوی برای Cox-Maze استفاده می‌شود. این روش، آبلیشن فیبریلاسیون دهلیزی نیز نامیده می‌شود. اگرچه تکنیک‌های جراحی مختلفی وجود دارند اما این تکنیک رایج‌ترین روش برای جراحی آبلیشن است.
بدون ایجاد برش
در حال حاضر نوآوری‌های جدیدتری توسعه یافته‌اند که امکان انجام عمل آبلیشن قلب، بدون ایجاد برش در قلب را امکان پذیر می‌کنند. تعدادی روش‌های مختلف برای خراب کردن بافت ایجاد کننده اختلال در قلب وجود دارد؛ از جمله استفاده از امواج فرکانس رادیویی (RF) لیزر یا انجماد. یکی از عمل‌های جدید ابلیشن قلب، جراحی کاردیاک کم تهاجم نامیده می‌شود و در حال حاضر بیشتر از سایر جراحی‌ها برای فیبریلاسیون دهلیزی انجام می‌شود.
پس از عمل ابلیشن کاتتر چه اتفاقی می‌افتد؟
شما به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. معمولاً پس از عمل ابلیشن کاتتر، غلاف چند ساعت در پای شما باقی می‌ماند. در طول این مدت باید دراز بکشید.
پس از آنکه یک پزشک یا پرستار غلاف را از بدن شما جدا کرد:
- یک پرستار برای جلوگیری از خونریزی محل سوراخ را فشار می‌دهد.
- پس از آن که پزشک یا پرستار غلاف را برداشتند، باید به مدت ۶ تا ۸ ساعت پای خود را صاف نگه دارید. پرستار به شما خواهد گفت که چه موقع می‌توانید از رختخواب خارج شوید.
- پرستار به دقت شما را تحت نظر قرار خواهد گرفت و ضربان قلب و علائم حیاتی مانند نبض و فشار خون شما را بررسی خواهد کرد.
- در صورت وجود تورم ، درد یا خونریزی در محل سوراخ یا دردهای قفسه سینه، فورا به پزشک یا پرستار خود اطلاع دهید.
- پرستار قبل از ترک بیمارستان، دستورالعمل‌های کتبی درباره آنچه که باید در خانه انجام دهید را به شما خواهد داد.
- اغلب برای ۲ تا ۴ هفته پس از عمل شما، آسپرین تجویز می‌شود تا خطر تشکیل لخته خون در نقاط جراحی آبلیشن قلب را به حداقل برساند.
پس از آنکه به خانه باز گردم چه اتفاقی خواهد افتاد؟
دستورالعمل‌هایی که پزشک یا پرستار به شما داده است را به دقت دنبال کنید. بیشتر افراد می‌توانند دو روز پس از ترک بیمارستان به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.
- ۲۴ ساعت پس از ترک بیمارستان رانندگی نکنید.
- ۲۴ ساعت پس از ترک بیمارستان الکل ننوشید.
- به مدت سه روز از انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین خودداری کنید. درباره اینکه چه موقع می‌توانید به ورزش شدید بپردازید، از پزشک خود سوال بپرسید.
- داشتن یک کبودی اندک در محل سوراخ طبیعی است. اگر محل جراحی شروع به خونریزی کرد، صاف دراز بکشید و بالای آن را محکم فشار دهید. از فردی بخواهید به پزشک یا بیمارستان اطلاع دهد.
تماس با پزشک
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:
- تورم بسیار سریع محل سوراخ
- در صورتی که حتی با فشار دادن محکم بالای سوراخ، خونریزی از محل آن متوقف نشود.
- در پاهای خود احساس بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دارید یا پای شما سرد شده یا کبود می‌شود.
- نواحی اطراف سوراخ کبودتر به نظر می‌رسند.
- ناحیه زخم دچار تورم شده یا مایعات از آن خارج می‌شود.
- درد قفسه سینه خود احساس درد و ناراحتی می‌کنید که این احساس به گردن یا بازوهای شما منتقل می‌شود.
- در معده خود احساس تهوع و ناراحتی دارید یا زیاد عرق می‌کنید.
- ضربان قلب سریع یا نامنظم دارید.
- احساس کمبود نفس و تنگی نفس می‌کنید.
- به قدری احساس سرگیجه یا سبکی سر دارید است که مجبور می‌شوید مدام دراز بکشید.
خطرات جراحی ابلیشن قلب چیست؟
عمل جراحی ابلیشن قلب خطرات اندکی دارد و شایع‌ترین مشکلات این عمل ناشی از استفاده از کاتترها لوله‌های بلند باریک که پزشکان به شریان یا رگ‌های شما وارد می‌کنند، است. قرار دادن لوله‌ها گاهی می‌تواند به رگ‌های خونی شما آسیب برساند یا باعث خونریزی یا عفونت شود که این مشکلات نادر هستند.
