رگ‌های واریسی رگ‌های متورم و بزرگ شده‌ای می‌باشند که معمولاً به رنگ آبی یا بنفش تیره هستند و اغلب روی پاها اتفاق می‌افتند. همچنین ممکن است از نظر ظاهری ناصاف، متورم یا پیچ خورده باشند. واریس یک بیماری شایع است و حداکثر 3 نفر از هر 10 فرد بزرگسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آنها هستند. هرگونه رگی در بدن می‌تواند واریسی شود، اما بیشتر آنها در پاها و به ویژه در ساق‌ها ایجاد می‌شوند. این امر به این دلیل است که ایستادن و راه رفتن فشار بیشتری روی رگ‌های تحتانی بدن وارد می‌کند.
علل واریس
دریچه‌های ضعیف شده
در داخل رگ‌های شما، دریچه‌های یک طرفه ریزی وجود دارد که باز می‌شوند تا خون از آنها عبور کند و سپس بسته می‌شوند تا از جریان برگشتی آنها جلوگیری شود. بعضی اوقات دیواره رگ‌ها کشیده شده و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و باعث ضعیف شدن این دریچه‌ها می‌شوند.
اگر این دریچه‌ها به درستی عمل نكنند، این می‌تواند باعث نشت خون و گردش آن به عقب شود. اگر این اتفاق بیفتد، خون در رگ‌های شما جمع شده و متورم و بزرگ می‌شود.
جنسیت
زنان بیشتر از مردان در معرض واریس قرار دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که این ممکن است به این دلیل باشد که هورمون‌های زنانه تمایل به شل شدن دیواره رگ‌ها دارند و باعث می‌شود دریچه‌ها مستعد نشت بیشتری باشند. هورمون‌ها مواد شیمیایی تولید شده توسط بدن هستند و ممکن است تغییرات ناشی از بارداری، سندرم قبل از قاعدگی یا یائسگی سبب تغییر آنها شود.
ژنتیک
اگر در یکی از اعضای نزدیک خانواده این بیماری را داشته باشید، خطر ابتلا به واریس در شما افزایش می‌یابد. این نشان می‌دهد که واریس ممکن است تا حدودی توسط ژن‌های شما ایجاد شود (واحدهای ماده ژنتیکی که از والدین خود به ارث می‌برید).
سن
با افزایش سن، رگ‌های شما شروع به از بین بردن خاصیت ارتجاعی خود می‌کنند و عملکرد دریچه‌های داخلی آنها نیز متوقف می‌شود.
اضافه وزن
اضافه وزن داشتن سبب وارد آمدن فشار اضافی به رگ‌های شما می‌شود، به این معنی که آنها باید بیشتر کار کنند تا خون را به قلب شما بازگردانند. این امر می‌تواند فشار بیشتری به دریچه‌ها وارد کند و آنها را مستعد نشت بیشتری کند.
به نظر می‌رسد تأثیر وزن بدن در ایجاد واریس در زنان قابل توجه تر است.
شغل
برخی تحقیقات نشان می‌دهد مشاغلی که نیاز به ایستادن طولانی مدت دارند ممکن است خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهند. دلیل آن نیز این است که خون شما وقتی در حال ایستادن هستید، نمی‌تواند به راحتی جریان یابد.
بارداری
در طول دوران بارداری، حجم خون در بدن افزایش می‌یابد تا به رشد و تغذیه کودک کمک کند. این افزایش حجم خون باعث ایجاد فشار بیشتری بر روی رگ‌ها می‌شود.
همچنین، سطح هورمون‌ها در بدن در طول بارداری افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها باعث آرامش دیواره‌های عضلانی رگ‌های خونی می‌شوند و این ممکن است خطر ابتلا به واریس را افزایش دهد.
هنگامی که رحم شروع به رشد می‌کند، فشار بر روی رگ‌ها در ناحیه لگن افزایش می‌یابد. این فشار ممکن است باعث ایجاد رگ‌های واریسی شود. به عبارت دیگر، رگ‌ها ممکن است به دلیل فشار بیشتر واریس شوند.
علائم واریس
رگ‌های واریسی به رنگ بنفش تیره یا آبی رنگ بوده و معمولاً از نظر ظاهری پیچ خورده و شکسته هستند. برخی از افراد مبتلا به واریس ممکن است درد یا ناراحتی را تجربه کنند.
واریس از نظر علائم و همچنین از نظر ظاهری متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد پاها، سنگینی و ناراحتی
- پا و مچ پا متورم است
- سوزش یا لرزیدن پاها
- گرفتگی عضلات پاها، به خصوص در شب
- خشکی پوست، خارش و نازک شدن رگ آسیب دیده
رگ‌های واریسی معمولاً در پاها، یا در پشت ساق پاهای شما یا در قسمت داخلی ساق پا ایجاد می‌شوند.
این علائم معمولاً در هوای گرم یا اگر برای مدت طولانی ایستاده باشید بدتر می‌شود. ممکن است هنگام پیاده روی یا اگر استراحت کرده و پاهای خود را بالا بگیرید، بهبود یابد. استفاده از بالش‌ها روش خوبی برای بالا بردن راحت پاها هستند.
عوارض
وریدهای واریسی می‌توانند عوارضی را ایجاد کنند زیرا باعث می‌شوند خون شما به درستی جریان نیابد. بیشتر افرادی که واریس دارند عوارضی را تجربه نمی‌کنند. و اگر علایمی بروز یابد معمولاً چندین سال پس از ظاهر شدن رگ‌های واریسی است.
خونریزی
رگ‌های واریسی در نزدیکی سطح پوست قرار داشته و ممکن است گاهی اوقات خونریزی کنند. توقف خونریزی ممکن است دشوار باشد.
شما باید دراز بکشید، پای خود را بالا ببرید و فشار مستقیم بر روی زخم وارد کنید. اگر این کار خونریزی را متوقف نکرد، در صورت امکان فوری به پزشک مراجعه کنید.
لخته‌های خون
اگر لخته‌های خون در رگ‌های واقع در زیر سطح پوست شما (رگ‌های سطحی) تشکیل شود، می‌تواند منجر به شرایطی از قبیل:
- ترومبوفلبیت- تورم (التهاب) رگ‌های ساق پا
- ترومبوز ورید عمقی- که می‌تواند باعث درد و تورم در پا شود و ممکن است منجر به عوارض جدی مانند آمبولی ریوی شود.
نارسایی مزمن وریدی
اگر خون در رگ‌های شما به درستی جریان نداشته باشد، می‌تواند بر نحوه تبادل اکسیژن، مواد مغذی و مواد زائد بدن با خون شما اختلال ایجاد کند. اگر این تبادل در مدت زمان طولانی مختل شود، به عنوان نارسایی مزمن وریدی شناخته می‌شود.
نارسایی وریدی مزمن بعضی اوقات می‌تواند باعث ایجاد شرایط دیگری شود، از جمله:
- اگزمای واریسی- شرایطی که باعث می‌شود پوست شما قرمز، پوسته پوسته و حساس شود.
- لیپودرماتوسکلروز- که باعث می‌شود پوست شما، معمولاً در اطراف ناحیه ساق، سفت شود و ممکن است متوجه شوید که به رنگ قرمز یا رنگ قهوه‌ای در می‌آید.
- زخم‌های وریدی پا- این حالت در صورت افزایش فشار در رگ‌های تحتانی پای شما ایجاد می‌شود که در نهایت ممکن است باعث ایجاد زخم شود.
درمان واریس
واریس در اغلب موارد نیازی به درمان ندارد. اگر رگ‌های واریسی شما باعث ناراحتی شما نشود، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
جورابهای واریسی
جورابهای واریسی یا جوراب واریس مخصوصاً برای فشرده سازی پاها برای بهبود گردش خون طراحی شده‌اند. آنها اغلب در قسمت مچ پا تنگ هستند و به تدریج با رفتن به سمت ران پا شل تر می‌شوند. این باعث می‌شود خون به سمت قلب شما جریان یابد.
جورابهای واریسی ممکن است به تسکین درد، ناراحتی و تورم پاهای شما ناشی از واریس کمک کنند. با این حال، مشخص نیست که آیا جوراب واریس می‌تواند کمک کند از واریس شما جلوگیری شود، یا آیا از ظهور واریس جدید جلوگیری می‌کند یا خیر.
جورابهای واریسی در اندازه‌ها و با میزان فشردگی مختلفی موجود هستند. اگر اختلالات ورید عمقی داشته باشید ممکن است لازم باشد تا آخر عمر جورابهای واریسی بپوشید. اختلالات وریدی عمقی حالتی است که در دریچه‌های عمیق پاها یا انسداد آن مشکل دارید.
پوشیدن جورابهای واریسی
بهتر است هنگام بلند شدن از خواب، جورابهای واریسی خود را بپوشید و در هنگام خوابیدن آنها را در بیاورید. ممکن است پوشیدن جورابهای واریسی، به ویژه در هوای گرم، ناراحتی برانگیز باشد، اما مهم است که آنها را به درستی بپوشید تا از آنها بهره‌برداری بهینه داشته باشید.
جوراب را تا آخر ساق پا بالا بکشید تا فشرده‌سازی صحیح روی هر قسمت از پا اعمال شود. اجازه ندهید جوراب روی پا لوله شود، زیرا ممکن است یک حلقه تنگ در اطراف پا ایجاد کند.
اگر جورابهای واریسی سفارشی برای شما تجویز شده‌اند، باید پاهایتان در چندین نقطه اندازه‌گیری شوند تا از اندازه مناسب آنها اطمینان حاصل شود. اگر پاهایتان اغلب تورم دارند، این اندازه‌گیری باید در صبح انجام شود تا تورم حداقل باشد. اگر جورابهای واریسی باعث خشکی پوست پاهایتان می‌شوند، قبل از خواب، از یک کرم مرطوب کننده استفاده کنید تا پوستتان را مرطوب نگه دارید.
استفاده از جورابهای واریسی
جورابهای واریسی معمولاً باید هر سه تا شش ماه جایگزین شوند. اگر جوراب ساق بلند شما آسیب دیده، با پزشک خود مشورت کنید زیرا دیگر ممکن است مؤثر نباشد.
شما باید دو جفت جوراب ساق بلند واریسی داشته باشید تا بتوانید، در حالی که دیگری شسته و خشک می‌شود، یک جفت دیگر از جورابهای ساق بلند را بپوشید. جورابهای واریسی باید با دست و آب گرم شسته شده و با گرمای مستقیم خشک شوند.
رادیوفرکانسی
رادیوفرکانسی شامل گرم کردن دیواره رگ‌های واریسی شما با استفاده از انرژی رادیوفرکانسی است. این ورید از طریق یک برش کوچک درست در زیر زانو قابل دسترسی است.
یک لوله باریک به نام کاتتر با استفاده از اسکن سونوگرافی به داخل ورید هدایت می‌شود. یک پروب درون سوند قرار می‌گیرد که انرژی فرکانس رادیویی را ارسال می‌کند. این کار رگ را تا زمانی که دیواره‌های آن فرو ریخت، گرم می‌کند و آن را می‌بندد. هنگامی که ورید بسته شد، خون شما به طور طبیعی به یکی از رگ‌های سالم شما هدایت می‌شود. روش رادیوفرکانس تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود (شما هوشیار هستید).
درمان با لیزر اندوونوس
همانند رادیو فرکانسی، درمان با لیزر اندوونوس شامل قرار دادن سوند در رگ‌های شما و استفاده از اسکن سونوگرافی برای هدایت آن به وضعیت صحیح است. یک لیزر ریز از طریق سوند منتقل می‌شود و در بالای ورید واریس شما قرار می‌گیرد.
لیزر باعث می‌شود انرژی کوتاهی به رگ خورده و باعث بسته شدن آن شود. لیزر به آرامی با استفاده از اسکن سونوگرافی از ورید بیرون کشیده می‌شود و باعث می‌شود کل طول ورید بسته شود.
درمان با لیزر اندوژن تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود. بعد از انجام عمل ممکن است در پاها احساس گرفتگی داشته باشید و مناطق آسیب دیده ممکن است کبود و دردناک باشند. آسیب عصبی نیز ممکن است به وجود آید، اما معمولاً فقط موقتی است.
اسکلروتراپی با هدایت سونوگرافی
اگر درمان رادیوفرکانسی برای شما مناسب نباشد، معمولاً به جای آن، درمانی به نام اسکلروتراپی تجویز می‌شود. این روش درمانی شامل تزریق به کف رگ‌های شما است. اگر قبلاً ترومبوز ورید عمقی داشته باشید، ممکن است این نوع درمان مناسب شما نباشد.
تزریق با استفاده از اسکن سونوگرافی به ورید شما هدایت می‌شود. در هر جلسه می‌توان بیش از یک رگ را درمان کرد. اسکلروتراپی فومی و اسکلروتراپی استاندارد هر دو معمولاً تحت بی حسی موضعی انجام می‌شوند، و از یک داروی مسکن استفاده می‌شود تا بی حسی در ناحیه تحت درمان ایجاد شود.
پس از اسکلروتراپی، وریدهای واریسی شما باید بعد از چند هفته شروع به کم شدن کنند زیرا رگ‌های قوی تر وظایف ورید آسیب دیده را بر عهده می‌گیرند که دیگر پر از خون نیست. ممکن است قبل از اینکه ورید از بین برود، بیش از یک بار به درمان احتیاج داشته باشید و احتمال بروز مجدد واریس وجود دارد.
جراحی
اگر درمان رادیو فرکانسی و اسکلروتراپی برای شما مناسب نباشد، معمولاً برای از بین بردن رگ‌های آسیب دیده، یک عمل جراحی به نام بستن و جدا کردن ارائه می‌شود. این جراحی واریس معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، بدین معنی که در طی عمل بیهوش خواهید بود.
بستن و جدا کردن
اکثر جراحان از تکنیکی به نام بستن و جدا کردن استفاده می‌کنند که شامل گره زدن ورید در پای آسیب دیده و سپس برداشتن آن است. دو برش کوچک انجام می‌شود که تقریباً 5 سانتی متر (2 اینچ) قطر دارند. اولین برش در نزدیکی کشاله ران شما در بالای واریس انجام می‌شود. برش دوم در زیر پای شما انجام می‌شود و معمولاً در اطراف زانو یا مچ پا است. قسمت بالای رگ (در نزدیکی کشاله ران) شما گره خورده و مهر و موم می‌شود.
یک سیم نازک و انعطاف پذیر از قسمت زیر رگ عبور کرده و سپس با دقت کشیده شده و از طریق یک برش در پایین پای شما خارج می‌شود. جریان خون در پاهای شما تحت تأثیر جراحی قرار نمی‌گیرد. این امر به این دلیل است که رگ‌های مستقر در پاهای شما نقش رگ‌های آسیب دیده را بر عهده خواهند گرفت.
فلبکتومی ترانس لمینت شده
فلبکتومی ترانس لمینت شده یک روش درمانی نسبتاً جدید است و در مورد اثربخشی و ایمنی آن هنوز اطمینان قطعی وجود ندارد.
در طی فلبکتومی ترانس لمینت، یک یا دو برش کوچک در پای شما ایجاد می‌شود. جراح شما نوری به نام ترانس لمینت آندوسکوپی در زیر پوست شما قرار می‌دهد تا آنها بتوانند ببینند کدام رگ‌ها باید برداشته شوند. رگ‌های آسیب دیده قبل از برش با استفاده از دستگاه مکش بریده می‌شوند. فلبکتومی ترانس لمینت می‌تواند تحت بی حسی عمومی یا بی حسی موضعی انجام شود و ممکن است بعد از آن دچار کبودی یا خونریزی شوید.
جلوگیری از واریس
شواهد کمی وجود دارد که نشان می‌دهد شما می‌توانید واریس را متوقف کنید، یا به طور کامل از پیشرفت جدید آن جلوگیری کنید.
با این حال، روش‌هایی برای کاهش علائم واریس وجود دارد، مانند:
- اجتناب از ایستادن یا نشستن برای مدت طولانی و تغییر وضعیت دادن در هر 30 دقیقه یکبار
- استراحت منظم در طول روز، بالا بردن پاها روی بالش در هنگام استراحت به منظور کم کردن ناراحتی
- ورزش منظم- این کار می‌تواند گردش خون را بهبود بخشد و به حفظ وزن سالم کمک کند.
