جراحی بای پس آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی قبل از عمل قلب باز

انواع مختلف جراحی بای پس قلب

بسته به تعداد عروق مسدود شده‌تان، پزشک نوع خاصی از جراحی بای پس را برای شما توصیه خواهد کرد:

• بای پس تکی. فقط یک شریان مسدود شده است.
• بای پس دوگانه. دو شریان مسدود شده است.
• پای پس سه‌گانه. سه شریان مسدود شده است.
• بای پس چهارگانه. چهار شریان مسدود شده است.

خطر ابتلا به حمله قلبی، نارسایی قلبی یا مشکلات قلبی دیگر بستگی به تعداد شریان‌های مسدود شده دارد. انسداد در شریان‌های بیشتر نیز بدان معنی است که جراحی ممکن است طولانی‌تر یا پیچیده‌تر شود.

چرا ممکن است فرد به عمل جراحی بای پس قلب نیاز داشته باشد؟

وقتی پلاک در دیواره‌های شریان‌های شما انباشته می‌شود، جریان خون به عضله قلب کاهش می‌یابد. این حالت به عنوان بیماری عروق کرونری (CAD) شناخته می‌شود که به تنگی شریان قلبی یا تصلب شراین معروف است.

اگر قلب به اندازه کافی خون دریافت نکند، احتمالاً با کمبود عملکرد و نارسایی مواجه می‌شود. تنگی شریان می‌تواند در هر شریانی در بدن تأثیر بگذارد. اگر شریان کرونری به حدی تنگ یا بسته شود که شما در معرض خطر حمله قلبی قرار بگیرید، پزشک ممکن است عمل جراحی عبور از شریان مسدود شده را توصیه کند. همچنین، در صورتی که با داروها یا روش‌های درمانی دیگر نتوان تنگی را کنترل کرد، جراحی عبور از شریان مسدود شده توصیه می‌شود.

چگونه نیاز به جراحی بای پس قلب در یک بیمار مشخص می‌شود؟

تیمی از پزشکان از جمله متخصص قلب و عروق تشخیص می‌دهند که آیا شما می‌توانید تحت عمل جراحی قلب باز قرار بگیرید یا خیر. برخی از شرایط بیمار می‌تواند جراحی را پیچیده کنند یا حتی امکان انجام این جراحی را از بین ببرند. شرایطی که می‌تواند عوارض ایجاد کند شامل موارد زیر است:

• دیابت
• آمفیزم
• بیماری کلیوی
• بیماری شریانی محیطی (PAD)

قبل از برنامه ریزی برای جراحی، این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین در مورد سابقه‌ی خانواده‌تان از بیماری‌ها و هر گونه داروی تجویزی و بدون نسخه‌ای (OTC)  که مصرف می کنید صحبت کنید. نتایج حاصل از یک جراحی برنامه ریزی شده معمولاً بهتر از جراحی اورژانس است.

جراحی بای پس قلب چه خطراتی را به همراه دارد؟

مانند هر عمل جراحی قلب باز، جراحی بای پس قلب خطراتی را به همراه دارد. پیشرفت‌های اخیر فن‌آوری باعث بهبود این روش شده و شانس جراحی موفقیت آمیز را افزایش داده است. با این وجود همچنان خطر بروز برخی عوارض بعد از عمل وجود دارد. این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خون‌ریزی
• آریتمی
• لخته شدن خون
• درد قفسه سینه
• عفونت
• نارسایی کلیه
• حمله قلبی یا سکته مغزی

آماده شدن برای جراحی بای پس قلب

اگر پزشک شما جراحی بای پس قلبی را توصیه می‌کند، در مورد نحوه آماده سازی قبل از آن، دستورالعمل کاملی به شما می‌دهد. اگر جراحی از قبل برنامه ریزی شده باشد و یک عمل اورژانس نیست، به احتمال زیاد چندین مراجعه قبل از عمل خواهید داشت که در طی آن پزشک از شما در مورد سابقه بیماری و سلامتی خود و خانواده‌تان سؤال خواهد کرد. همچنین ممکن است چندین تحت چند آزمایش قرار بگیرید که کمک می‌کنند تا پزشکتان تصویری دقیق از وضعیت سلامتی‌تان داشته باشد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌باشند:

• آزمایش خون
• رادیوگرافی قفسه سینه
• الکتروکاردیوگرام (ECG) یا(EKG)
• آنژیوگرام

تست آنژیوگرافی در مطب دکتر لیلا عسگرپور

یک تست آنژیوگرام، عروق کرونر قلب شما را به منظور تعیین بهترین روند درمانی نشان می‌دهد. این عمل به مدت کوتاهی بستری در بیمارستان نیاز دارد.

در طول عمل:

• روی یک میز مخصوص دراز می‌کشید و پزشک شما نقطه‌ای را روی کشاله ران یا بازویتان بی‌حس کرده و یک لوله نازک (سوند) را وارد یک شریان می‌کند و به سمت قلب حرکت می‌دهد.
• یک مایع رنگ مانند (به نام ماده‌ی کنتراست یا ماده حاجب) از سوند عبور داده می‌شود تا شریان‌ها را به‌ وضوح روی تصویر رادیوگرافی نشان دهد.
• آنژیوگرام عروق کرونی، نمای 360 درجه‌ای از قلب شما را با کیفیت عالی ارائه می‌دهد.
• ممکن است هنگام وارد شدن کاتتر کمی احساس فشار کنید و هنگام وارد شدن مایع رنگی، مقداری درد و ناراحتی داشته باشید. طبیعی است که حالت تهوع یا تنگی نفس داشته باشید – اما می‌توانید با تماشا کردن نحوه‌ی عمل روی صفحه نمایش، حواستان را منحرف کنید.
• پس از برداشتن سوند، یکی از کارکنان اتاق عمل، به مدت 15 تا 30 دقیقه فشار مستقیمی به محل اعمال می‌کند تا از عدم خونریزی داخلی اطمینان حاصل شود.
• سپس می‌توانید چند ساعت در اتاق بیمارستان استراحت کنید.

نکاتی مربوط به قبل از جراحی قلب

• از پزشک خود در مورد هر نوع دارویی که در لخته شدن خون تأثیر می‌گذارد سؤال کنید. بسیاری از داروهای تسکین دهنده درد و داروهای قلب بر لخته شدن تأثیر می‌گذارند، بنابراین ممکن است مجبور شوید مصرف آن‌ها را قطع کنید.
• سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن برای قلبتان مضر است و مدت زمان بهبودی را افزایش می‌دهد.
• در صورت بروز علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا به پزشک خود اطلاع دهید. خصوصاً آنفولانزا می‌تواند فشار بیشتری به قلب وارد کند و می‌تواند احتمال حمله قلبی را افزایش داده یا نارسایی قلبی را بدتر کند. همچنین می‌تواند باعث میوکاردیت، پریکاردیت یا هر دو شود. این‌ها عفونت‌های قلبی بالقوه و جدی هستند.
• خانه خود را آماده کرده و برای ماندن چند روز در بیمارستان برنامه ریزی کنید.
• برای کاهش خطر عفونت، شب قبل از جراحی بدن خود را با صابون مخصوصی مانند هیبیکلن بشویید. این گیاه از کلرهگزیدین ساخته شده است که کمک می‌کند تا بدنتان تا هنگام جراحی، عاری از میکروب بماند.
• ناشتا باشید، یعنی اینکه آب هم نخورید و از نیمه شب قبل از عمل شروع می‌شود.
• تمام داروهایی که پزشک به شما داده است را مصرف کنید.

جراحی بای پس قلب چگونه انجام می‌شود؟

قبل از عمل، باید روپوش و لباس مخصوص بیمارستان بپوشید و از طریق IV، دارو، مایعات و مواد بیهوشی به شما داده خواهد شد. هنگامی که مواد بیهوشی اثر خود را نشان دهد، شما به یک خواب عمیق خواهید رفت به طوریکه هیچ دردی احساس نخواهید کرد.

مرحله اول

جراح کار خود را با ایجاد یک برش در وسط قفسه سینه‌تان شروع می‌کند.

سپس دنده‌های شما را کمی از هم باز می‌کنند تا قبل در معرض دید و در دسترس قرار بگیرد. جراح همچنین ممکن است یک روش جراحی با حداقل تهاجمی را انتخاب کند که شامل بریدگی‌های کوچک‌تر و وارد کردن ابزارهای کوچک مخصوص و روش‌های روباتیک می‌باشد.

وصل شدن به دستگاه بای پس قلبی ریوی

ممکن است یک دستگاه بای پس قلبی ریوی به شما وصل شود که در حالی که جراح شما روی قلب شما عمل جراحی انجام می‌دهد، خون اکسیژن شده را در بدنتان گردش می‌دهد. برخی از روش‌ها ” بدون  پمپ” (off-pump) انجام می‌شوند، به این معنی که اتصال بیمار به یک دستگاه بای پس قلبی ریوی لازم نیست.

پیوند

جراح شما یک رگ خونی سالم را از پا جدا می‌کند تا قسمت مسدود شده یا آسیب دیده شریان شما را بای پس کند (یعنی یک مسیر فرعی را برای آن ایجاد کند). یک انتهای رگ پیوندی در بالای انسداد و انتهای دیگر در زیر آن بسته می‌شود.

مراحل نهایی

وقتی جراحی شما انجام شد، عملکرد رگ بای پس شده بررسی می‌شود. وقتی بای پس شروع به کار کرد، محل جراحی بخیه و بانداژ می‌شود و شما را به بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) منتقل می‌کنند.

دوره‌ی نقاهت و بهبودی بعد از عمل جراحی بای پس قلب چگونه است؟

هنگامی که بعد از جراحی بای پس قلب به هوش می‌آیید، لوله‌ای در دهانتان خواهد بود. همچنین ممکن است احساس درد کنید یا عوارض جانبی ناشی از جراحی داشته باشید، از جمله:

• درد در محل برش
• درد در هنگام کشیدن نفس‌های عمیق
• درد در هنگام سرفه کردن

به احتمال زیاد یک یا دو روز در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) خواهید بود تا علائم حیاتی شما به دقت کنترل شود. پس از پایداری علائم حیاتی، به یک اتاق بخش بستری منتقل خواهید شد. آماده باشید که چند روز در بیمارستان بمانید. قبل از ترک بیمارستان، تیم پزشکی شما دستورالعمل‌هایی را برای مراقبت از خود به شما می‌دهند، ازجمله:

• مراقبت از زخم برش شما
• استراحت زیادی داشته باشید
• از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید

بهبودی از جراحی بای پس قلب، حتی اگر عوارض و مشکلاتی هم نداشته باشید، می‌تواند 6 تا 12 هفته طول بکشد. این کمترین زمان برای بهبودی استخوان سینه شماست.

در این مدت، شما باید از اعمال زور و کارهای سنگین اجتناب کنید. در مورد فعالیت بدنی، دستورات پزشک خود را رعایت کنید. همچنین تا زمانی که پزشکتان تائید نکند، نباید رانندگی کنید.

پزشک احتمالاً یک برنامه‌ی توان ‌بخشی قلب را به شما توصیه می‌کند. این شامل برنامه‌ای از فعالیت‌های بدنی تحت نظارت دقیق و آزمایش‌های استرس گاه ‌به ‌گاه می‌شود تا روند رو به بهبود قلبتان را کنترل کنند.

مراقبت از محل برش جراحی

مراقبت از محل برش جراحی بسیار مهم است. محل برش خود را گرم و خشک نگه دارید و قبل و بعد از دست زدن به آن، دستان خود را بشویید. اگر بریدگی شما به درستی بهبود می‌یابد و ترشح مایعی وجود ندارد، می‌توانید دوش بگیرید. دوش گرفتن نباید بیش از 10 دقیقه با آب گرم (نه داغ) باشد. باید مراقب باشید که آب مستقیماً به محل برش نخورد. همچنین باید مرتباً محل‌های بریدگی‌تان را برای علائم عفونت بررسی کنید، علائمی مانند:

• افزایش ترشح مایع، ترشح مایعات چرکی، یا باز شدن محل برش
• قرمزی در اطراف برش
• گرما در امتداد خط برش
• تب

کنترل درد

همچنین، می‌توانید از روش‌های غیر دارویی برای کنترل درد استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از روش‌های تنفسی، تکنیک‌های آرامش بخشی مانند ماساژ، روش‌های تحرکی مانند فیزیوتراپی یا استفاده از گرما و سردی استفاده کنید. همچنین، مهم است که به استراحت کافی بپردازید و فعالیت بدنی را در حد تحمل خود انجام دهید.
در نهایت، در صورت بروز درد شدید یا علائم نگران کننده دیگر، باید به پزشک خود مراجعه کرده و نظرات و توصیه‌های او را دنبال کنید. هرگز نباید خودسرانه داروها یا روش‌های درمانی را امتحان کنید و همیشه با پزشک خود در ارتباط باشید.

خواب کافی داشته باشید

برخی از بیماران بعد از جراحی قلب باز مشکل خواب دارند، اما باید تا حد امکان استراحت داشته باشید. برای خواب بهتر، می‌توانید:

• داروی مسکن خود را نیم ساعت قبل از خواب مصرف کنید
• بالش‌هایی را برای کاهش فشار عضلات تهیه کنید
• از مصرف کافئین مخصوصاً در عصر و غروب خودداری کنید

در گذشته برخی معتقد بودند که عمل جراحی قلب باز منجر به کاهش عملکرد ذهنی می‌شود. اگرچه تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این‌گونه نیست. اگرچه برخی از بیماران ممکن است عمل جراحی قلب انجام داده و بعداً دچار کاهش قدرت ذهنی شوند، اما تصور می‌شود که این به احتمال زیاد به دلیل اثرات طبیعی پیری است.

برخی از افراد بعد از جراحی قلب باز، دچار افسردگی یا اضطراب می‌شوند. یک درمانگر یا روان‌پزشک می‌تواند در مدیریت این اثرات به شما کمک کند.

چه کسی به انجام جراحی بای پس کمک می‌کند؟

در طول عمل جراحی، چندین نوع متخصص مراقب هستند که این عمل به درستی انجام می‌شود. یک تکنسین پرفیوژن (تکنسین تکنولوژی گردش خون) با دستگاه بای پس قلبی ریوی کار می‌کند.

یک جراح قلب و عروق این جراحی را انجام می‌دهد و متخصص بیهوشی مراقب است که داروی بیهوشی به‌درستی به بدن شما داده شده است تا شما را در طول عمل بی‌هوش نگه دارد.

اثرات طولانی مدت جراحی بای پس چیست؟

بعد از یک عمل موفق جراحی بای پس قلبی، علائمی مانند تنگی نفس، سفتی در قفسه سینه و فشار خون بالا احتمالاً بهبود می‌یابد. یک بای پس می‌تواند جریان خون را به قلب افزایش دهد، اما ممکن است نیاز به تغییر برخی از عادات داشته باشید تا از ابتلا به بیماری‌های قلبی در آینده جلوگیری کنید.

بهترین نتایج جراحی در افرادی مشاهده می‌شود که تغییرات خوب و سالمی را در سبک زندگی‌شان ایجاد کرده باشند. در مورد رژیم و سایر تغییرات شیوه زندگی، بعد از عمل با پزشک خود صحبت کنید.

چه گزینه‌هایی برای جایگزین جراحی بای پس قلب وجود دارد؟

در دهه گذشته، گزینه‌های بیشتری برای جراحی بای پس قلب در دسترس قرار گرفته است. این عمل‌ها شامل گزینه‌های زیر می‌باشند:

آنژیوپلاستی بالون

آنژیوپلاستی بالون گزینه‌ای است که پزشکان بیشتر از همه توصیه می‌کنند. در طی این عمل، لوله‌ای از طریق شریان مسدود شده شما گذرانده می‌شود. پس از آن، یک بادکنک کوچک برای بزرگ شدن شریان باد می‌شود.

سپس پزشک لوله و بادکنک را برمی‌دارد. یک چهارچوب فلزی کوچک که به عنوان استنت نیز شناخته می‌شود، در آنجا باقی خواهد ماند. استنت مانع از انقباض شریان‌ها به‌اندازه اصلی آن می‌شود.

آنژیوپلاستی بالون ممکن است به اندازه جراحی بای پس قلب مؤثر نباشد، اما خطر کمتری دارد.