جراحی کم تهاجمی قلب (جراحی بسته قلب) چگونه انجام می شود؟

بسیاری از انواع جراحی‌های قلب را می‌توان از همین طریق انجام‌ داد. مراحل و نحوه‌ی انجام جراحی کم‌تهاجمی قلب عبارتند از:
•    تعویض و ترمیم دریچه میترال
•    تعویض و ترمیم دریچه تریکوسپید (سه‌ لتی)
•    تعویض دریچه آئورت
•    نقض دیواره بین دهلیزی و بستن سوراخ بیضی باز
•    جراحی نقص دیواره بین دهلیزی- بطنی
•      فیبریلاسیون دهلیزی به روش ماز
•    جراحی بای پس عروق کرونری قلب
•    برداشت ورید صافن جهت جراحی بای پس عروق کرونری قلب

چه کسانی می‌توانند از جراحی رباتیک یا جراحی بسته قلب استفاده‌کنند

روش‌های زیادی برای انجام جراحی‌های قلبی وجود دارد. تیم جراحی با احتیاط کامل مزایا و معایب روش‌های جراحی کم‌تهاجمی را با سایر جراحی‌های قلبی به روش‌های سنتی مقایسه‌ می‌‌کنند، سپس پزشک جراح بر مبنای یکسری عوامل از قبیل نوع بیماری قلبی فرد و شدت بیماری، سن و سابقه‌ی بیماری و سبک زندگی فرد بیمار و همچنین نتایج آزمایش‌های قبل از جراحی بهترین روش را اتخاذ می‌کند.

مراقبت‌های قبل از جراحی بسته قلب کدامند؟

قبل از انجام عمل جراحی قلب، پزشک و تیم درمانی به بیمار توضیح خواهند داد که چه انتظاراتی از او در قبل، در حین و پس از جراحی وجود دارد و همچنین خطرات احتمالی را به او اطلاع خواهند داد. همچنین، پزشک و تیم درمانی با بیمار در مورد نگرانی‌هایش درباره جراحی کم‌تهاجمی قلب صحبت خواهند کرد. احتمالاً لازم است که پزشک یا یکی از اعضای تیم جراحی درباره راهنمایی‌های آینده و سایر اطلاعات مورد نیاز قبل از شروع جراحی به بیمار اطلاع رسانی کند. ممکن است نیاز باشد که بیمار موهای قسمت‌هایی که قرار است جراحی بر روی آنها انجام شود را بتراشد. قبل از بستری شدن در بیمارستان، با خانواده خود درباره بستری شدن و کمک‌های احتمالی که آنها می‌توانند به شما در هنگام مرخصی کمک کنند، صحبت کنید. احتمالاً پزشک یا تیم درمانی دستورالعمل‌های ویژه‌ای به شما خواهند داد تا در زمان بهبودی و مرخصی از آنها پیروی کنید.

دستورالعمل‌های مربوط به غذا و دارو

در مورد موارد زیر با پزشک صحبت‌ کنید:
•    زمان مصرف منظم دارو و اینکه آیا می‌توانید قبل از جراحی بسته قلب نیز از آنها استفاده‌کنید یا نه.
•    شب قبل از جراحی، چه زمانی باید از خوردن و آشامیدن پرهیزکرد.

دستورالعمل‌های مربوط به لباس‌ پوشیدن و وسایل شخصی

شاید تیم درمانی به شما پیشنهاد کند تا برخی لوازم و وسایل مورد نیاز را با خود به بیمارستان بیاورید که برخی از آنها عبارتند از:
•    فهرستی از داروهایی که مصرف‌ می‌کنید
•    عینک، سمعک و یا دندان‌‌های مصنوعی بیمار
•    وسایل شخصی همچون برس، شانه، مسواک و وسایل اصلاح مو
•    لباس‌های گشاد و راحت
•    کپی دستروالعمل‌های از پیش تهیه‌شده که به بیمار داده شده است.
•    وسایلی همچون کتاب و یا ابزار موسقی قابل حمل که به آرام‌شدن بیمار کمک‌ می‌کند.

در حین جراحی از پوشیدن موارد زیر خودداری‌ کنید:
•    جواهر و زیورآلات
•    عینک
•    لنز‌های تماسی
•    دندان مصنوعی
•    لاک ناخن

احتیاط‌های لازم در مورد مصرف داروها و آلرژی‌ها

در خصوص موارد زیر با پزشک خود صحبت‌ کنید:
•    هر نوع دارویی که با خود به بیمارستان برده‌اید و اینکه چه زمانی در روز جراحی می‌توانید از این داروها استفاده‌ کنید.
•    در صورتی که به مصرف دارو آلرژی و یا واکنش‌های خاصی دارید.

مراقبت‌های حین جراحی بسته قلب

جراحی کم‌تهاجمی قلب شامل استفاده از جراحی قلب به کمک ربات، جراحی توراکوسکوپی یا عمل جراحی از طریق برش کوچک در قفسه سینه است و دسترسی به قلب با کمترین تهاجم را فراهم می‌کند. در تمامی انواع روش‌های کم‌تهاجمی، جراح از طریق شکاف‌های کوچک در بین دنده‌های قفسه سینه به قلب بیمار دسترسی پیدا می‌کند. در برخی از روش‌های جراحی شاید لازم‌ باشد که بدن بیمار به یک پمپ بای پس قلبی ریوی متصل شود تا همچون قلب جریان خون را در حین جراحی به بدن انتقال‌دهد.

جراحی قلب به کمک ربات

در جراحی رباتیک قلب، دقیقا همان کارهای عمل جراحی سنتی به روش قفسه‌ سینه باز انجام‌ می‌شود با این تفاوت که در جراحی رباتیک پزشک جراح بجای استفاده  از دستانش از بازوهای روباتیک استفاده‌ می‌کند. در طی جراحی رباتیک قلب، پزشک جراح از کنسول‌های جراحی از راه دور استفاده‌ می‌کند و تصاویر قلب را به صورت بزرگ‌شده و با کیفیت ۳ بعدی بر روی یک صفحه‌ی مانیتور مشاهده‌می‌کند. حرکات دست جراح توسط بازوهای رباتیک کنسول انجام‌ می‌شود. حرکات بازوهای رباتیک همچون مچ دست انسان است. در این بین، یک پزشک جراح دیگر به همراه تیم جراحی نیز بر روی قلب بیمار حاضر هستند و ابزار آلات جراحی متصل به بازوهای ربات را عوض‌ می‌کنند.

جراحی توراکوسکوپی

 
در جراحی توراسکوپی که گاهی‌ مینی‌توراکتومی نیز نامیده‌ می‌شود، جراح لوله‌ای دراز و نازک (توراکوسکوپ) حاوی یک دوربین فیلم‌برداری کوچک با کیفیت بالا را وارد برش و شکافی کوچک در سینه‌ی بیمار می‌کند. جراح به کمک ابزارهای درازی که از طریق برش‌های کوچک بین دنده‌های وارد قفسه سینه بیمار شده است، قلب وی را ترمیم و معالجه‌ می‌کند.

چه مراقبت‌هایی بعد از جراحی بسته قلب لازم‌است؟

عموما پس از عمل جراحی قلبی، فرد به مدت حداقل یک روز در بخش مراقبت‌های ویژه یا ICU بستری می‌شود. در این مدت، او مایعات، مواد مغذی و داروها را از طریق تزریق وریدی دریافت می‌کند. همچنین، لوله‌های ادراری برای خروج ادرار و لوله‌های جراحی برای تخلیه مایعات و خون از قلب و ریه‌های بیمار استفاده می‌شود. احتمالا در این مدت، نیاز به اتصال به اکسیژن نیز وجود دارد. پس از ترخیص از ICU، بیمار به بخش عمومی منتقل می‌شود و تا چند روز در آنجا می‌ماند. مدت زمان بستری در ICU و بیمارستان متغیر است و به وضعیت سلامت و نوع جراحی بستگی دارد. در طول اقامت در بیمارستان، تیم درمانی برای کنترل علائم عفونت در محل بریدگی جراحی واکنش‌های لازم را به انجام می‌رسانند. همچنین، فشار خون، ضربان قلب و تنفس بیمار نیز به طور مداوم مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین، به بیمار در مدیریت درد پس از عمل جراحی کمک می‌شود. در این شرایط، به بیمار توصیه می‌شود که مرتبا پیاده‌روی کند و به تدریج فعالیت جسمانی خود را افزایش دهد و از تمرینات تنفسی در دوران نقاهت استفاده کند. پزشک ممکن است دستورالعمل‌هایی مانند اعلام علائم عفونت در محل بریدگی، مراقبت صحیح از جاهای خیاه‌ها، مصرف دارو و مدیریت درد و عوارض جانبی پس از جراحی را به بیمار توضیح دهد.

نتایج جراحی کم‌تهاجمی قلب

پس از جراحی کم‌تهاجمی قلب، کیفیت زندگی فرد بهبود یافته و علائم بیماری در وی کم‌ می‌شود. پزشک آموزش‌های مربوط به زمان مناسب برای انجام فعالیت‌های روزمره از قبیل کارکردن، رانندگی و ورزش را به بیمار می‌دهد. پس از جراحی بسته قلب لازم است که فرد بصورت منظم به پزشک جراح خود مراجعه‌کند. همچنین شاید لازم‌ باشد که جهت کنترل و ارزیابی وضعیت بیمار از وی آزمایش‌هایی گرفته‌ شود. معمولا پس از جراحی کم‌تهاجمی قلب، پزشک به بیمار توصیه‌ می‌کند تا سبک زندگی خود را تغییر دهد و از سبک زندگی سالم مانند انجام فعالیت‌های جسمانی، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس و عدم‌ استعمال دخانیات پیروی‌ کند. علاوه بر این، ممکن‌است که پزشک پیشنهاد کند که در برنامه‌های توانبخشی قلبی، برنامه‌ای آموزشی و ورزشی طراحی‌ شده جهت کمک به بهترکردن سلامت بیمار و تسریع روند بهبودی پس از جراحی شرکت‌ کند.

خطرات و عوارض ناشی از جراحی بسته قلب چیست؟

خطرات و عوارض جراحی بسته قلب همانند خطرات ناشی از جراحی باز قلب است که در زیر به برخی از آنها اشاره‌ شده است:
•    خونریزی
•    سکته مغزی
•    عفونت زخم
•    ضربان غیرعادی قلب (آریتمی)
•    مرگ

سوالات رایج

آیا واقعا جراحی بسته قلب زمان بهبودی و درد را کمتر می‌کند؟

بله. یکی از مزایای جراحی بسته قلب کوچکتر بودن برش است که باعث کمتر بودن زخم بر اثر جراحی شده و بهبودی سریع‌تر حاصل‌ می‌شود. هنگامی که بهبودی کمتری وجود دارد، بدن شما می تواند خیلی سریعتر بهبود یابد و این عملا دوره بهبودی را از چهار تا هشت هفته در عمل جراحی باز معمولی تا دو الی چهار هفته با جراحی کم‌تهاجمی کاهش‌ می‌دهد. البته در جراحی بسته قلب نیز بیمار در محل بریدگی‌های جراحی درد خواهد داشت اما چون این برش نسبت به جراحی باز قلب کوچکتر است احتمالا درد کمتری خواهد داشت و سریعتر بهبود می‌یابد.

آیا جراحی بسته قلب معایبی هم دارد؟

متاسفانه بزرگترین عیب این جراحی این است که مناسب حال همه‌ی افراد نیست. با این وجود، جراحان کماکان به دنبال کشف راه‌هایی برای بکارگیری تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی قلب هستند تا از این طریق افراد بیشتری بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. همچنین، جراحی کم‌تهاجمی قلب در اتاق عمل به مدت زمان طولانی‌تری نسبت به سایر روش‌ها نیاز دارد اما در عوض مدت زمان بستری‌شدن بیمار پس از جراحی کمتر بوده و سریع‌تر بهبود می‌یابد.

چه زمانی پس از جراحی بسته قلب می‌تواند فعالیت‌های روزمره‌ی زندگی همچون رانندگی را از سر گرفت؟

فقط یک جراح می‌تواند پاسخ دقیق به این سوال را بدهد. پاسخ به این سوال به وابسته است به سابقه بیماری فرد و روش‌های خاص جراحی، اما به طور عمومی، بیمارانی که عمل جراحی قلبی بسته را تجربه می‌کنند، پس از گذشت دو تا چهار هفته قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود مانند رانندگی می‌باشند. باید به یاد داشت که انجام فعالیت‌های سنگین به مدت زمان بیشتری نیاز دارد و معمولاً پس از ۶ تا ۸ هفته از عمل جراحی می‌توان آنها را انجام داد.