حمله قلبی خاموش چیست؟ راه های پیشگیری و درمان حمله قلبی خاموش

علت حمله قلبی خاموش 

حمله قلبی خاموش معمولاً در اثر پارگی پلاک آترواسکلروز در یکی از سرخرگ‌های کرونری رخ می‌دهد. پارگی باعث ایجاد لخته خونی در سرخرگ شده و منجر به انسداد شدید می‌شود. در این حالت عضله قلب اکسیژن دریافت نمی‌کند و در نتیجه منجر به ایجاد درد در قفسه سینه یا علائم دیگر می‌شود. در صورتی که انسداد در طول چند ساعت رفع نشود، عضله قلب از بین می‌رود. در این حالت حمله قلبی رخ می‌دهد. در بیشتر موارد علائم ایجاد شده در اثر انسداد سرخرگ کرونری چنان شدید است که باعث می‌شود تا بیشتر افراد به سرعت به پزشک مراجعه کنند. با این حال در برخی از مواقع حمله قلبی به گونه‌ای بروز می‌کند که باعث ایجاد علائم نمی‌شود و بنابر این شخص به پزشک مراجعه نمی‌کند. بر طبق تحقیقات انجام شده، امکان دارد 45 درصد از حملات قلبی به صورت حمله قلبی خاموش بروز کنند و درمان به موقع جهت کاهش آسیب ناشی از حمله قلبی الزامی است.

عوامل مؤثر در بروز حمله قلبی خاموش

برخی از عوامل احتمال بروز حمله قلبی خاموش را افزایش می‌دهند. هر چه تعداد این عوامل بیشتر باشد، احتمال بروز حمله قلبی بیشتر است. برخی از این عوامل قابل کنترل نیستند و برخی دیگر قابل تغییر هستند. بعضی دیگر از این عوامل باعث وارد آمدن فشار بر قلب شده ولی به طور مستقیم باعث بروز بیماری‌های قلبی نمی‌شوند.

عواملی که قابل تغییر نیستند

• افزایش سن: با بالا رفتن سن، خطر بروز حمله قلبی افزایش پیدا می‌کند.
• جنسیت: مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض بروز حمله قلبی هستند؛ ولی احتمال بروز حمله قلبی خاموش در زنان بیشتر است.
• عوامل ژنتیکی: افرادی که دارای سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی هستند، بیشتر در معرض بروز حمله قلبی قرار دارند.

عوامل که قابل تغییر هستند 

• مصرف سیگار: سیگار کشیدن نه تنها باعث افزایش ضربان قلب می‌شود، بلکه به میزان قابل توجهی احتمال بروز حمله قلبی خاموش را نیز افزایش می‌دهد.
• میزان بالای کلسترول در خون: سطح بالای کلسترول خون می‌تواند باعث محدود شدن جریان خون در سرخرگ‌ها و آسیب‌دیدگی رگ‌های خونی شود. در این حالت سرعت ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند.
• فشار بالای خون: فشار بالای خون با گذشت زمان باعث وارد آمدن فشار بر عضلات قلب می‌شود. در نتیجه عضله قلب سفت و ضخیم شده و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌شود.
• وزن بدن: افراد چاق و دارای اضافه وزن بیشتر در معرض بروز حمله قلبی خاموش هستند. حتی در صورت عدم وجود دیگر عوامل مؤثر در ایجاد بیماری‌های قلبی، اضافه‌وزن احتمال بروز حمله  قلبی خاموش را افزایش می‌دهد.
• دیابت: دیابت به میزان قابل توجهی باعث افزایش احتمال ایجاد بیماری‌های قلبی، حمله قلبی و سکته می‌شود (حتی اگر سطح قند خون ثابت باشد). تقریباً 70 درصد از افراد بالای 65 سال مبتلا به دیابت، در اثر بیماری‌های قلبی و عوارض مرتبط با این بیماری‌ها فوت می‌کنند. همچنین دیابت احتمال بروز علائم حمله قلبی خاموش مانند خستگی و تنگی نفس را افزایش می‌دهد.
• عدم فعالیت جسمانی: فعالیت جسمانی منظم و مداوم باعث کنترل کلسترول، فشار خون، دیابت و چاقی می‌شود.

عواملی که احتمال بروز حمله قلبی خاموش را افزایش می‌دهند 

• استرس: استرس در بلندمدت با ایجاد بیماری‌های قلبی و حمله قلبی خاموش مرتبط است.
• رژیم غذایی: رژیم غذایی در کاهش عوامل متعدی مانند فشار بالای خون، میزان بالای کلسترول در خون، افزایش وزن و چاقی مؤثر است و در نتیجه رعایت رژیم غذایی سالم باعث کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود.

علائم حمله قلبی

معمولاً در اثر حمله قلبی علائمی همچون درد شدید در قفسه سینه ایجاد می‌شود. با وجود این که امکان دارد درد در قسمت‌های دیگری مانند گردن، شانه‌ها یا کمر ایجاد شود، با این حال شخص معمولاً نمی‌تواند این علائم را نادیده بگیرد. امکان دارد علائم دیگری مانند عرق سرد، تنگی نفس، ضعف، سرگیجه یا غش کردن ایجاد شوند.

علت عدم ایجاد علائم در حمله قلبی خاموش 

در برخی از افراد حمله قلبی باعث بروز علائم قابل توجه نمی‌شود. به این ترتیب شخص پس از حمله قلبی خاموش متوجه رخ دادن این عارضه نخواهد شد. دلایل متعددی باعث می‌شوند تا حمله قلبی در برخی از افراد باعث ایجاد علائم نشود. این دلایل شامل موارد زیر می‌باشند:

• برخی از افراد دارای آستانه درد بالایی هستند و تحملشان نسبت به درد زیاد است. امکان دارد این افراد علائم ایجاد شده در اثر سکته قلبی را نادیده بگیرند.
• برخی از بیماری‌ها خصوصاً دیابت و بیماری مزمن کلیه می‌توانند بر اعصابی که سیگنال‌های درد را ارسال می‌کنند اثر بگذارند؛ در نتیجه ممکن است شخص متوجه علائم حمله قلبی نشود.
• ممکن است در برخی از افراد به جای درد در قفسه سینه علائمی همچون تنگی نفس، ضعف موقتی یا علائم دیگری ایجاد شوند که شخص آن‌ها را با مشکلات قلبی مرتبط نمی‌داند. امکان بروز این علائم در زنان بیشتر است.
• برخی از افراد علائم حمله قلبی را نادیده گرفته و آن را به موارد دیگری از جمله سرماخوردگی، سوزش سر دل یا مواد غذایی مصرف شده ربط می‌دهند.
• سن و جنسیت با حمله قلبی خاموش مرتبط می‌باشند. احتمال بروز حمله قلبی خاموش در افراد مسن، خصوصاً بالای 75 سال بیشتر است. همچنین حمله قلبی خاموش در مردان بیشتر مشاهده می‌شود.

با توجه به موارد ذکر شده و بر اساس تحقیقات انجام شده تقریباً از هر پنج مورد حمله قلبی، یک مورد به صورت حمله قلبی خاموش بروز می‌کند.

تشخیص حمله قلبی خاموش

با توجه به این که حمله قلبی خاموش باعث ایجاد علائم نمی‌شود، تشخیص عارضه تنها پس از آسیب‌دیدگی قلبی انجام می‌شود. پزشک به وسیله بررسی الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب، آسیب‌دیدگی را تشخیص داده و به کمک الکتروکاردیوگرام یا روش‌های دیگر تصویربرداری مانند آزمون استرس هسته‌ای، ام آر آی یا سی تی اسکن از وجود عارضه اطمینان حاصل می‌کند. در این روش‌های تصویربرداری، بخشی از عضله قلب که جریان طبیعی خون را دریافت نمی‌کند نمایش داده می‌شود.

درمان حمله قلبی خاموش 

بروز حمله قلبی خاموش مشخص می‌کند که شخص به بیماری سرخرگ کرونری مبتلا است. علائم حمله قلبی نشان‌دهنده شدت بیماری سرخرگ کرونری نمی‌باشند. هدف از برنامه درمانی پس از حمله قلبی دستیابی به موارد زیر می‌باشد:

• جلوگیری از کاهش خون‌رسانی به عضله قلب با مصرف دارو و یا ترمیم و باز کردن مجدد عروق (با استفاده از استنت یا جراحی بای‌پس)
• پیش‌گیری از بروز حمله قلبی
• جلوگیری از مرگ ناشی از آریتمی قلبی (غیر طبیعی شدن ضربان قلب)

علاوه بر موارد فوق، با توجه به نتایج حاصل از آزمون استرس امکان دارد پس از حمله قلبی خاموش به روش‌های درمانی دیگری نیاز باشد. استفاده از آزمون استرس خصوصاً برای ارزیابی افرادی که دچار حمله قلبی خاموش شده‌اند دارای اهمیت بسیاری است. پس از بروز حمله قلبی خاموش، آزمون استرس در تعیین فعالیت‌هایی که باعث ایسکمی یا کاهش خون‌رسانی به عضله قلب می‌شوند به پزشک کمک می‌کند. در نتیجه پزشک می‌تواند در تعیین فعالیت‌هایی که خطری برای قلب ندارند توصیه‌های لازم را به بیمار ارئه دهد. همچنین در صورت بروز ایسکمی یا کاهش خون‌رسانی به عضله قلب در زمان انجام آزمون استرس، حتی افرادی که قبلاً ایسکمی یا حمله قلبی خاموش را تجربه کرده‌اند نیز متوجه وجود مشکل در عملکرد قلب خود می‌شوند. در نتیجه ایجاد علائمی مانند درد در شانه، تنگی نفس یا خستگی ناگهانی می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در عملکرد قلب باشد و شخص بایستی فوراً فعالیت‌های خود را متوقف کرده و اقدامات لازم جهت رفع درد در قفسه سینه را  طبق دستور پزشک انجام دهد. (مانند استفاده از قرص نیتروگلیسرین).

نحوه جلوگیری از بروز حمله قلبی خاموش 

تغییر در نحوه زندگی به جلوگیری از حمله قلبی خاموش کمک می‌کند. جهت تغییر در نحوه زندگی موارد زیر بایستی در نظر گرفته شوند:

• قطع مصرف سیگار و خودداری از قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• رعایت رژیم غذایی سالم و مصرف مواد غذایی حاوی مقادیر کم‌ چربی و کلسترول
• فعالیت جسمانی منظم و ورزش مداوم
• کنترل استرس
• کنترل سطح قند خون در صورت ابتلا به دیابت
• مراجعه به پزشک به طور منظم جهت ارزیابی عملکرد قلب

کاهش احتمال بروز مجدد حمله قلبی خاموش

اگر شخص قبلاً تجربه حمله قلبی خاموش را داشته باشد، احتمال بروز حمله قلبی مجدد بیشتر است. علائم حمله قلبی دوم ممکن است شدیدتر از علائم حمله قلبی اول باشند. برای کاهش احتمال حمله قلبی، پزشک توصیه می‌کند که بیمار تغییراتی در نحوه زندگی خود ایجاد کند. علائم حمله قلبی دوم ممکن است با علائم حمله قلبی اول تفاوت داشته باشد. در صورت بروز علائم جدید، باید به سرعت به اورژانس مراجعه کنید. درمان به موقع پس از حمله قلبی خاموش تأثیر مثبتی بر روند بهبودی دارد.