حمله قلبی خفیف :علت ،علائم ،تست‌های تشخیصی و درمان حمله قلبی خفیف

علل حمله قلبی خفیف

زمانی که خون و اکسیژن به علت انسداد یا تنگی شریان کرونری به بخشی از قلب نرسد، حمله قلبی رخ می‌دهد. حمله قلبی بیشترین عارضه ابتلا به بیماری عروق کرونر است که با تجمع تدریجی کلسترول و پلاک داخل شریان‌های کرونری همراه است.
تجمع پلاک در شریان کرونری هنگام حمله قلبی نابود می‌شود و لخته خون ایجاد می‌شود. لخته خون جریان خون را در شریان کرونری مسدود می‌کند و اگر اندازه آن کافی بزرگ باشد، مسیر جریان خون به قلب را کاملاً مسدود می‌کند. عدم جریان خون در شریان کرونری باعث آسیب دیدن عضله قلب و حتی مرگ آن می‌شود.
انقباض شریان کرونری که باعث انسداد جریان خون در بخشی از عضله قلب می‌شود، نیز می‌تواند علت حمله قلبی باشد. پارگی شریان کرونری و منتقل شدن لخته‌های خون کوچک یا ذرات چربی از دیگر بخش‌های بدن به قلب (آمبولی قلب) نیز از علل حمله قلبی به شمار می‌آید. همچنین اگر جریان خون کلی به قلب به شدت کاهش پیدا کند، مثلاً در اثر آسیب‌دیدگی، سکته قلبی یا خونریزی به بیمار شوک وارد شود، احتمال بروز حمله قلبی وجود دارد.

عوامل افزایش خطر ابتلا به حمله قلبی خفیف

 عامل‌های متعددی موجب تجمع پلاک و در نتیجه تنگ شدن شریان‌ها و افزایش خطر حمله قلبی می‌شود. بعضی از این عامل‌های خطر مانند سن قابل کنترل نیستند، اما تعدادی دیگر را می‌توان از طریق تغییر سبک زندگی تحت کنترل درآورد تا به این ترتیب خطر حمله قلبی کاهش پیدا کند. عامل‌های خطر حمله قلبی خفیف عبارتند از:

• سن، مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال بیشتر از گروه‌های سنی دیگر مستعد حمله قلبی هستند.
• سابقه خانوادگی حمله قلبی
• سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض دود دخانیات
• فشار خون بالا
• بالا بودن کلسترول خون
• دیابت شیرین
• ورزش نکردن و فعالیت نداشتن
• چاقی
• استرس

علائم سکته قلبی خفیف

نشانه‌ها و علائم حمله قلبی و شدت آن متغیر است. بعضی حمله‌های قلبی ناگهانی و شدیدند، اما اکثر موارد حمله قلبی به تدریج با ناراحتی و دردی خفیف شروع می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از بیماران مراجعه به پزشک را مدتی طولانی به تاخیر می‌اندازند.

نشانه‌ها و علائم شایع حمله قلبی خفیف به شرح زیر است:

• درد: درد به صورت فشار، گرفتگی یا سوزش در جلوی قفسه سینه حس می‌شود و گاهی در یک یا هر دو بازو، معمولاً بازوی چپ، گردن، پشت بدن، فک، معده و شکم منتشر می‌شود.
• احساس پری، سوءهاضمه، سوزش سردل یا دل درد
• حالت تهوع و یا استفراغ
• تنگی نفس
• تعریق یا عرق سرد
• احساس سرگیجه یا غش کردن
• احساس اضطراب یا خطری قریب‌الوقوع
• ضعف و خستگی

درد راجعه قفسه سینه یا آنژین نخستین نشانه هشدار حمله قلبی است که در اثر فعالیت بدنی تشدید می‌شود و در پی استراحت کردن تسکین می‌یابد. آنژین با حمله قلبی تفاوت دارد؛ آنژین پی‌آمد کاهش موقتی جریان خون در قلب است و آسیبی به عضله قلب نمی‌زند.

تشخیص انواع سکته قلبی

تشخیص حمله قلبی شامل بررسی علائم بیمار و اندازه‌گیری فشار خون، نبض و تب می‌شود. همچنین پزشک با گوشی به صدای قلب و ریه‌های بیمار گوش می‌دهد و سوالاتی را درباره سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی می‌پرسد. آزمایش‌های زیر برای تایید تشخیص حمله قلبی انجام می‌شود:

• نوار قلب: فعالیت الکتریکی قلب بررسی می‌شود تا آسیب دیدن عضله قلب مشخص شود.
• آزمایش خون: اگر عضله قلب آسیب دیده باشد، وجود پروتئین‌های خاص در خون بررسی می‌شود.
• رادیوگرافی قفسه سینه: اندازه قلب و شریان‌های کرونری در عکس قفسه سینه بررسی می‌شود.
• اکوکاردیوگرافی: از امواج صوتی برای مشاهده تنگی یا گرفتگی شریان‌های کرونری استفاده می‌شود.
• آنژیوگرافی: آنژیوگرافی نوعی تکنیک تصویربرداری رادیوگرافی است که تنگی یا گرفتگی شریان‌های کرونری را نشان می‌دهد.
• تست استرس ورزش: چون مشکلات قلب هنگامی که قلب به سختی در فعالیت است، بهتر دیده می‌شود، نوار قلب هنگام ورزش کردن از بیمار گرفته می‌شود.
• سی تی قلب یا ام آر آی قلب: از دستگاه‌های پیشرفته برای به دست آوردن تصاویری دقیق و تشخیص مشکلات قلب و شریان‌های کرونری استفاده می‌شود.

درمان سکته قلبی خفیف و شدید

با توجه به شدت حمله قلبی و آسیبی که به قلب وارد شده است، درمان دارویی، عمل جراحی یا هر دو روش توصیه می‌شود. درمان با هدف بازیابی و حفظ جریان خون در قلب انجام می‌شود.

درمان دارویی

داروهای مختلفی برای درمان حمله قلبی خفیف تجویز می‌شود که متداول‌ترین آنها را در این بخش معرفی می‌کنیم. پزشک بهترین دارو را با توجه به وضعیت بیمار تجویز می‌کند.

• داروهای ضدانعقاد: این داروها برای درمان عارضه‌های مختلف قلبی، ریوی و عروقی مصرف می‌شوند.
• داروهای ضدپلاکت: داروهای ضد پلاکت اجازه نمی‌دهند که پلاکت‌های خون به هم بچسبند و به این ترتیب از تشکیل شدن لخته خون جلوگیری می‌کنند.
• بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE): این داروها از طریق کاهش میزان آنژیوتانسین II، باعث اتساع رگ‌های خونی و کاهش مقاومت می‌شوند. به این ترتیب خون به راحتی جریان پیدا می‌کند و عملکرد قلب بهتر و موثرتر می‌شود.
• مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین II: بلاکرها برخلاف بازدارنده‌های ACE که میزان آنژیوتانسین II را کاهش می‌دهند، از اثر گذاشتن این ماده شیمیایی بر قلب و عروق جلوگیری می‌کنند. در نتیجه فشار خون بالا نمی‌رود.
• بازدارنده نپریلیسین گیرنده آنژیوتانسنین: نپریلیسین آنزیمی است که مواد طبیعی موجود در بدن را که شریان‌های گرفته را باز می‌کنند، تجزیه می‌کند. چنانچه از اثرگذاری نپریلیسین ممانعت شود، این مواد طبیعی می‌توانند اثر خود را به جا بگذارند. به این ترتیب جریان خون بهتر می‌شود، شریان باز می‌شود، احتباس سدیم (نمک) و فشار روی قلب کاهش می‌یابد.
• بتا بلاکرها: بتا بلاکرها ضربان قلب و خروجی قلب را کاهش می‌دهند، در نتیجه فشار خون پایین می‌آید و قلب آهسته‌تر و با تلاش کمتری می‌زند.
• ترکیب آلفا و بتا بلاکرها: داروهای ترکیبی آلفا و بتا بلاکرها به صورت سرم برای بیمارانی تجویز می‌شوند که در حال تجربه بحران فشار خون هستند. چنانچه بیمار در معرض خطر نارسایی قلبی باشد، این داروی ترکیبی به صورت سرپایی برای درمان فشار خون بالا تجویز می‌شود.
• بلاکرهای کانال کلسیم: این داروها حرکت کلسیم را به سمت سلول‌های قلب و عروق مختل می‌کنند. در نتیجه قدرت پمپاژ قلب کاهش می‌یابد و رگ‌ها شل می‌شوند.
• داروهای کاهش دهنده کلسترول: داروهای مختلفی برای پایین آوردن کلسترول خون تجویز می‌شود که از میان آنها استاتین بهترین دارو برای اولین دوره درمانی است. اگر استاتین موثر نباشد یا بیمار در اثر مصرف استاتین دچار عوارض جانبی شود، داروهای دیگر توصیه می‌شود.
• دیژیتالیس: این داروها شدت انقباض‌های قلب را افزایش می‌دهد، اثری که برای بیماران دچار نارسایی قلبی و ضربان قلب نامنظم مفید است.
• داروهای مدر: داروهای مدر به بدن کمک می‌کنند تا سدیم و مایعات اضافی را از طریق ادرار دفع کند. به این ترتیب کار قلب آسان‌تر می‌شود. به علاوه داروهای مدر تجمع مایعات را در ریه‌ها و نقاط دیگر بدن مانند پاها و مچ پاها کاهش می‌دهند. داروهای مختلف به روش‌های گوناگون و با سرعت‌های متفاوت باعث دفع مایعات می‌شوند.
• داروهای متسع کننده عروق: این داروها رگ‌ها را شل می‌کنند و ضمن کاهش کار قلب، خونرسانی و اکسیژن‌رسانی را به قلب افزایش می‌دهند. این داروها به شکل قرص بلعیدنی یا جویدنی و کرم عرضه می‌شوند.

درمان با دو ضدپلاکت (DAPT)

بعضی از بیمارانی که حمله قلبی را تجربه کرده‌اند، استنت در عروق کرونری دارند یا جراحی بای‌پس شریان کرونری (CABG) انجام داده‌اند. به منظور پیشگیری از تشکیل لخته خون، این بیماران همزمان با دو نوع داروی ضدپلاکت درمان می‌شوند. این روش درمانی دوگانه با ضدپلاکت یا درمان با دو ضدپلاکت (DAPT) نامیده می‌شود.

• آسپرین یکی از این داروهای ضدپلاکت است. تقریباً تمام بیماران دچار بیماری عروق کرونری، از جمله بیماران حمله قلبی، دارای استنت یا جراحی شده باید تا پایان عمر آسپرین مصرف کنند.
• بازدارنده P2Y₁₂ داروی ضدپلاکت دوم است که در کنار آسپرین معمولاً برای چند ماه یا چند سال تجویز می‌شود.

نوع دارو و طول دوره درمان به وضعیت بیمار و دیگر عامل‌های خطر بستگی دارد. پزشک باید مزایا و خطرات درمان با دو داروی ضدپلاکت را قبل از شروع درمان به بیمار توضیح بدهد.

جراحی‌های متداول برای درمان حمله قلبی خفیف 

در این بخش با متداول‌ترین درمان‌های حمله قلبی خفیف آشنا می‌شوید:

• آنژیوپلاستی: جراح قلب لوله خاصی را که بالونی بدون باد در سر آن قرار دارد، وارد شریان‌های کرونری می‌کند.
• آنژیوپلاستی با لیزر: این عمل مشابه آنژیوپلاستی است، با این تفاوت که در آن از لیزر برای باز کردن گرفتگی عروق استفاده می‌شود.
• جراحی دریچه مصنوعی قلب: جراح دریچه بیمار یا ناهنجار قلب را با دریچه سالم عوض می‌کند.
• آترکتومی: آترکتومی مشابه آنژیوپلاستی است، با این تفاوت که در آن از تیغ چرخان برای جدا کردن پلاک از عروق استفاده می‌شود.
• جراحی بای‌پس: این عمل به منظور درمان گرفتگی عروق قلب انجام می‌شود و جراح مجاری جدیدی را برای جریان یافتن خون به سمت عضله قلب ایجاد می‌کند.
• کاردیومیوپلاستی: عضلات در این عمل تجربی از شکم یا پشت بدن بیمار گرفته می‌شود.
• پیوند قلب: جراح قلب بیمار را با قلب اهدایی فرد دیگری عوض می‌کند.
• جراحی کم‌تهاجمی قلب: روش کم‌تهاجمی جایگزینی برای جراحی بای‌پس استاندارد است.
• ابلیشن رادیوفرکانسی: کاتتری که الکترودی در سر آن قرار دارد، از راه سیاهرگ‌ها به عضله قلب رسانده می‌شود و جراح سلول‌های انتخابی عضله قلب را در ناحیه‌ای بسیار کوچک با دقت تخریب می‌کند.
• استنت‌گذاری: استنت لوله سیمی مشبکی است که برای باز کردن شریان قلب حین عمل آنژیوپلاستی به کار برده می‌شود.
• واسکولاریزاسیون ترنس میوکاردیال (TMR): جراح سوراخ‌هایی را با لیزر از بیرون قلب در حفره پمپاژ کننده قلب ایجاد می‌کند.

علاوه بر درمان‌های فوق دستگاه‌هایی نیز برای درمان حملات قلبی خاص در قلب کار گذاشته می‌شود.

پیشگیری از سکته قلبی خفیف

با ایجاد کردن تغییرات زیر در سبک زندگیتان می‌توانید از بروز حمله قلبی خفیف جلوگیری کنید و دوران بهبود بعد از حمله قلبی را تسهیل کنید:

• سیگار را ترک کنید و از دود دخانیات دوری کنید.
• فشار خون یا کلسترول بالا را کنترل کنید.
• ویزیت‌های دوره‌ای را فراموش نکنید و داروها را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
• به طور مرتب ورزش کنید و در انجام دادن ورزش‌های مفید برای بیماری‌های قلبی کوتاهی نکنید.
• وزنتان را در حد سالم نگه دارید.
• رژیم غذایی مخصوص بیماران قلبی را رعایت کنید.
• دیابت را کنترل کنید.
• استرس را کاهش دهید.

همچنین داروهای رقیق کننده خون، بتابلاکرها، بازدارنده‌های ACE و داروهای کاهش دهنده کلسترول خون با هدف کاهش خطر حمله قلبی در آینده برای یک دوره بلندمدت تجویز می‌شوند.