وریدها رگهای خونی هستند که خون حاوی دی اکسید کربن را از قسمت‌های خارجی بدن به قلب و ریه‌ها باز می‌گردانند. وقتی رگ‌ها به طور غیر طبیعی ضخیم، پر از پیچ و تاب و چرخش یا بزرگ می‌شوند، به آن‌ها واریس گفته می‌شود. این اتفاق بیشتر در رگهای ساق و ران پا رخ می‌دهد. در رگهای واریسی به قسمت‌های ضخیم، پیچ خورده یا گشاد شده رگ واریس گفته می‌شود. رگهای واریسی می‌توانند در هر نقطه از بدن تشکیل شوند اما بیشتر آن‌ها در پاها قرار دارند. رگهای واریسی بیشتر ارثی هستند و با افزایش سن فرد برجسته‌تر می‌شوند.
در صورت عدم درمان، مشکلات جزئی در رگهای شما ممکن است تشدید شود. بنابراین مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا بیماری تهدیدکننده زندگی مانند لخته شدن خون در رگهای عمیق را درمان کند یا درد و زخم شما را تسکین دهد.
پس از تشخیص بیماری شما، گزینه‌های درمانی و انواع متخصصان پزشکی برای معالجه شما وجود دارد. با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی خود صحبت کنید و از او سؤال کنید.
گاهی اوقات مشکل در ورید بسیار جدی است و باعث چنین ناراحتی‌هایی می‌شود که بهترین روش درمانی از بین بردن آن است. از بین بردن یا بستن ورید آسیب‌دیده مانع از جمع شدن خون در آن و ایجاد ناراحتی می‌شود. خون مسیر جدیدی را از طریق رگهای سالم به سمت قلب پیدا می‌کند و رگ قدیمی پیر شده و از بین می‌رود.
پیشرفت‌های فن‌آوری باعث شده است که درمان واریس با روش‌های حداقل تهاجمی انجام شوند که عموماً دردناک نیستند، عوارض کمتری داشته و به زمان کمتری برای بهبودی نیاز دارند. رگهای درمان‌شده ممکن است دوباره ظاهر شوند، اما انجام کارهایی مانند ورزش منظم و پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی ممکن است این امر را کمتر کند و خطر بروز مشکلات جدید در رگ‌ها را کاهش دهد.
دکتر لیلا عسگرپور پس از تشخیص علل رگ های واریسی و انجام آزمایشات لازم روند درمانی بیمار را آغاز می کند.
چه کسی با مشکلات وریدی مواجه می‌شود؟
پزشک شما ممکن است توصیه‌هایی به شما بکند که خودتان بتوانید مشکلتان را حل کنید و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید. یا اگر مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد، پزشک ممکن است شما را به شخصی که در زمینه درمان رگ‌ها تخصص دارد، ارجاع دهد.
درمان رگ‌ها طی 10 تا 20 سال گذشته بسیار پیشرفت کرده است. عمل‌هایی که زمانی فقط در بیمارستان‌ها انجام می‌شد، اکنون توسط متخصصان مختلف به صورت سرپایی در مطب انجام می‌شود. ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد نوع متخصصی که باید به آن مراجعه کنید صحبت کنید و یا ممکن است او بتواند پزشکی را به شما معرفی کند. همچنین ممکن است با توجه به جدی بودن مشکل و درمان توصیه شده، مورد دوم را نیز در نظر بگیرید.
متخصصین ورید
یک فلبولوژیست در معالجه وریدها تخصص دارد، اما لازم نیست که آموزش‌های تخصصی را دیده باشد. با اینکه ممکن است یک فلبولوژیست در درمان رگ‌ها بسیار ماهر باشد، زیرا ممکن است در جراحی یا روش‌های درمانی مداخله‌ای آموزش ندیده باشد، اما آن‌ها فقط ممکن است مشکلات مربوط به وریدهای سطحی مانند رگهای واریسی و عنکبوتی را درمان کنند. فلبولوژیست‌ها از رشته‌های مختلفی وارد این زمینه می‌شوند، به عنوان مثال، پوست و پزشکی داخلی یا عمومی.
جراحان و متخصصان مداخله کننده عروقی آموزش‌های مضاعفی را به اتمام می‌رسانند تا بتوانند برای بیماری‌های جدی‌تر ورید انتخاب کرده و در وهله اول شدت آن را تشخیص دهند. این متخصصان و جراحان عبارتند از:
- جراحان عروقی
- جراحان عمومی
- متخصص قلب و عروق مداخله‌ای
- رادیولوژیست‌های مداخله‌ای
علائمی که با مشاهده آن‌ها باید به دکتر واریس مراجعه کرد
رگهای واریسی دارید؟ آن چیزهای زشت و ناپسند روی پاهایتان که هنگام بالا بردن پاهایتان ناپدید می‌شوند؟ اول از همه، وحشت نکنید. این رگ‌ها بسیار شایع هستند. تصور می‌شود که 3 نفر ازهر 10 زن و حداکثر دو نفر از هر 10 مرد مبتلا به واریس هستند. واریس همچنین می‌تواند در بارداری اتفاق بیفتند. این رگ‌ها در بیشتر اوقات مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما مواردی وجود دارد که باید مراقب آن باشید. اگر هر یک از علائم زیر را دارید ، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علائم و مشکل شما را بررسی کند. پزشک شما در صورت احساس نیاز به درمان می‌تواند شما را به جراح عروق ارجاع دهد.
خونریزی
خونریزی خطرناک است. وریدهای واریسی نشانه این است که فشار داخل رگهای شما بالاتر از حد نرمال است و اگر یکی از آن‌ها خونریزی کند، ممکن است به سرعت خون زیادی را از دست بدهید. اگر این اتفاق افتاد، فوراً به پشت دراز بکشید و پاهای خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. روی قسمتی که دچار خونریزی شده فشار زیادی بدهید تا خونریزی متوقف شود. سپس فورا به دکتر واریس خود مراجعه کنید.
ترومبوفلبیت
ترومبوفلبیت زمانی اتفاق می‌فتد که دیواره رگ بزرگ شده ملتهب شود و در آن لخته خون ایجاد شود. پوست روی ورید ممکن است قرمز شود و در خود رگ احساس سفتی و برآمدگی و درد ایجاد شود.
در این موارد آنتی‌بیوتیک‌ها به شما کمکی نمی‌کنند، اما می‌توانید برخی از داروهای ضد التهاب را برای کمک به کاهش آن مصرف کنید. التهاب معمولاً در حدود یک ماه برطرف می‌شود، اما برآمدگی و حساسیت پوست می‌تواند برای مدت طولانی‌تری باقی بماند. اگر این اتفاق در رگ واریس رخ دهد، احتمال بروز مجدد ترومبوفلبیت و حتی ترومبوز ورید عمقی وجود دارد، بنابراین حتما به دکتر واریس خود مراجعه کنید. پزشک ممکن است شما را به یک جراح عروق ارجاع دهد.
زخم‌های پوستی
زخم‌های پوستی زخم‌هایی هستند که مدت زمان زیادی برای بهبودی نیاز دارند و مشکلات رگهای شما تنها دلیل بوجود آمدن آن‌ها است. اگر رگهای واریسی دارید، ممکن است متوجه شوید که بریدگی‌ها یا زخم‌های کوچکی روی پوست شما به ویژه روی پاهای شما ایجاد می‌شود که به زمان زیادی برای بهبودی نیاز دارند. اگراین زخم‌ها بعد از چند هفته بهبود نیافت، باید به یک دکتر واریس مراجعه کنید. پزشک شما را برای یافتن سایر علل احتمالی بوجود آمدن این زخم‌ها معاینه می‌کند و ممکن است درمان‌هایی مانند جوراب‌های فشرده‌سازی یا پانسمان‌های مخصوصی را توصیه کند. او همچنین می‌توانند برای کمک به بهبود زخم و جلوگیری از ایجاد زخم بیشتر، شما را به یک جراح ارجاع دهند.
بثورات یا تغییر رنگ در ساق پا
واریس فقط علامت فشار زیاد در رگهای شما است. این فشار زیاد همچنین می‌تواند روی پوست ساق پای شما تأثیر بگذارد و باعث بهبودی ضعیف شود (مانند زخم‌ها که در بالا به آن اشاره شد) ، اگزمای واریس و تغییر رنگ در پوست شما به نام رسوب هموسیدرین.
- اگزمای واریس بثورات جلدی خشک، قرمز و پوسته پوسته شدن است. ممکن است خارش‌دار باشد و معمولاً در ناحیه ساق پا ایجاد می‌شود. ممکن است متوجه شوید که بعضی اوقات علائم شما تشدید شده و در سایر مواقع کمتر می‌شود.
- هموسیدرین یک رنگدانه قهوه‌ای است که از آهن موجود در گلبول‌های قرمز تشکیل می‌شود. هنگامی که فشار رگ‌ها افزایش می‌یابد، این رنگدانه می‌تواند در پوست نشت پیدا کند و رنگ آن قهوه‌ای شود. این مشکل به نام رسوب هموسیدرین شناخته می‌شود.
هر دوی عوارض می‌توانند پوست شما را شکننده‌تر کنند و باعث بروز زخم‌های پوستی شوند. هر دو نشانه این هستند که شما باید دکتر واریس خود را ببینید تا در مورد گزینه‌های درمانی مناسب صحبت کنید.
تورم و ناراحتی
اگرچه رگهای واریسی به خودی خود دردناک نیستند، اما فشار در سیستم وریدی می‌تواند باعث تورم در پاهای شما شود که بسیار ناراحت کننده است. مردم غالباً احساس سنگینی، درد و لرز را توصیف می‌کنند. اگر علائم شما را از ادامه فعالیت‌های روزمره زندگی بازمی‌دارد، به دکتر واریس خود مراجعه کنید. آن‌ها ممکن است جوراب‌های فشرده‌سازی را به شما توصیه کرده و پا را تا حد ممکن بالا بکشند. اگر این امر کمکی به شما نکرد، ممکن است روش‌های درمانی را برای شما در نظر بگیرند.
دکتر واریس چگونه علل رگهای واریسی پا را تشخیص می‌دهد
تشخیص واریس یک کار نسبتاً آسان است. تشخیص آن‌ها به آسانی فقط با مشخصه‌های ظاهری در معاینه جسمی انجام می‌شود. دکتر واریس به احتمال زیاد تاریخچه و معاینه پزشکی کاملی از شما خواهد گرفت، نه تنها در مورد میزان واریس بیمار، بلکه برای عوامل خطر احتمالی.
او ممکن است هر یک از چندین تست ساده تورنیکت را برای شناسایی نقاط جریان معکوس خون انجام دهد. ساده‌ترین آزمایش فقط از دستگاه فشار خون استفاده می‌کند. یکی دیگر از ابزارهای مفید در تعیین وسعت مشکل، سونوگرافی داپلر است. این وسیله دستی برای ترسیم رگ‌ها و دریچه‌های معیوب روی سطح پا استفاده می‌شود. این وسیله مشابه دستگاه‌های مورد استفاده در بارداری برای شناسایی جنین در حال رشد است. اسکن داپلکس یک آزمایش مشابه اما دقیق‌تر است همچنین می‌تواند برای رد وجود لخته در رگهای عمیق‌تر انجام شود. سونوگرافی رزونانس مغناطیسی آزمایش دیگری است که وقتی تست اسکن داپلکس نامشخص است، انجام می‌شود. این آزمایش حتی می‌تواند لخته‌های خون در رگهای عمیق را مشخص کند.
آزمایش خون (آزمایشگاهی) در تشخیص واریس مفید نیست.
پیگیری پس از تشخیص واریس معمولاً تنها درصورتی که شخصی در حال جراحی یا اسکلروتراپی باشد، ضروری است. در غیر این صورت فقط در صورت بروز علائم شدید یا وخیم، به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید.
چه اتفاقی می افتد اگر دکتر من را به یک جراح واریس ارجاع دهد؟
اگر به یک جراح عروق مراجعه کنید، می‌تواند اسکن سونوگرافی را از پاهای شما انجام دهند تا ببینند مشکل رگهای شما در کجاست. او همچنین اطمینان خواهند یافت که هیچ دلیلی برای واریس شما وجود ندارد (مانند ترومبوز ورید عمقی) و سپس در مورد همه گزینه‌های درمانی با شما بحث خواهد کرد. این گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است.
- مدیریت محافظه‌کارانه – این روش شامل ایجاد تغییراتی در سبک زندگی شما، بالا بردن پا و پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی است
- مدیریت اندوونوس، که یک روش روزانه است و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود (بنابراین شما بیدار هستید اما هیچ چیزی را حس نخواهید کرد). چندین نوع مختلف از روش مدیریت اندوونوس وجود دارد، اما همه آن‌ها شامل قرار دادن لوله در داخل ورید معیوب و بستن آن با استفاده از کف مخصوص، عملیات حرارتی یا چسب است.
- جراحی باز، که می‌تواند تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام شود. جراحی باز این روزها به طور معمول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اما اگر قبلا جراحی انجام داده‌اید یا رگهای شما برای درمان اندوونوس مناسب نیست، ممکن است جراح شما آن را توصیه کند.
دکتر واریس چه دارویی برای درمان رگهای واریسی به بیمار توصیه می‌کند؟
پزشک ممکن است برای تسکین علائم و برای درمان مشکل، داروهایی را برای شما تجویز کند. بسیار مهم است که شما از دستورالعمل پزشک خود در مورد نحوه مصرف دارو پیروی کنید و مصرف آن را ادامه دهید تا زمانی که پزشک اجازه متوقف کردن آن را بدهد. برخی از داروهای مورد استفاده در درمان مشکلات وریدی و رفع علائم عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب مانند آسپرین یا ایبوپروفن برای کاهش تورم و تسکین درد
- مسکن‌ها
- رقیق کننده خون (ضد انعقاد خون) برای کاهش خطر بزرگ شدن لخته‌ها و ایجاد لخته‌های جدید
- ترومبولیتیک برای حل کردن لخته در بعضی موارد
- آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت
مراقبت از پاها
رگهای واریسی به خودی خود خطرناک نیستند و اگر آن‌ها هیچ یک از مشکلات فوق را ایجاد نکردند، درمان ضروری نیست. اما وجود رگهای واریسی در اندام‌های بدن شما نشانه آن است که فشار در رگهای شما افزایش یافته است و ممکن است نیاز به مراقبت از پاهای خود داشته باشید تا در آینده مشکلات بیشتری برای شما بوجود نیاید. این مراقبت‌ها شامل:
- پاها را تا حد امکان بالا ببرید. در صورت امکان، استراحت‌های نیم ساعته در طول روز برای استراحت دادن به پاهایتان انجام دهید. برای به دست آوردن حداکثر تأثی ، بالا بردن پاها از سطح قلب بسیار مهم است و این کار را هر بار حدود نیم ساعت انجام دهید.
- جوراب‌های فشرده‌سازی بپوشید (مانند جوراب TED یا جوراب ساق بلند). نکته اصلی این است که جوراب‌های واریس را صبح‌ها قبل از راه رفتن و قبل از متورم شدن رگ‌ها بپوشید. اگر این جوراب‌ها را امتحان کرده و درد شما بدتر شده است، به خصوص پس از پیاده‌روی، آن‌ها را دربیاورید و به یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید. ممکن است در خونرسانی به پاها مشکل داشته باشید (منبع شریانی، که اکسیژن را تأمین می‌کند).
- اگر اضافه وزن دارید، سعی کنید وزن خود را کم کنید. رژیم غذایی سالم و پر از فیبر، کم چرب و کم نمک داشته باشید.
- در صورت بروز مشکلات سلامتی مانند یبوست مزمن، احتباس ادرار یا سرفه مزمن به پزشک مراجعه کنید. تسکین شرایطی که باعث ایجاد تنش می‌شود ممکن است به بهبود واریس کمک کند.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ مانند کمربند خودداری کنید.
- هنگام نشستن پای خود را روی پای دیگر نیندازید.
- پیاده‌روی ورزش خوبی است و به عضلات کمک می‌کند تا خون را از سیستم ورید عمیق‌تر خارج کنند.
- اگر همیشه در سفر هستید، به مدت طولانی با هواپیما مسافرت می‌کنید، یا تمام روز را پشت یک میز کار می‌نشینید، سعی کنید هر یک ساعت بلند شوید و قدم بزنید تا عضلات بتوانند خون را از رگ‌ها خارج کنند.
