استنت یک لوله کوچک است که نقش مهمی را در درمان بیماری قلبی شما ایفا میکند و به باز نگه داشتن شریان‌های شما کمک می‌نماید. شریان به عروق خونی گفته میشود که خون را از قلب به سایر نقاط بدن از قبیل عضله خود قلب هدایت می‌کنند. اکثر استنت‌ها از شبکه‌های سیمی ساخته شدند و دائمی هستند و برخی دیگر از یک بافت سبک ساخته می‌شوند. به آنها گرافت‌های استنت گفته میشود و اغلب برای شریان‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایر انواع استنت از موادی ساخته میشود که قابل جذب هستند و بدن به تدریج جذب آنها می‌پردازد. این نوع استنت توسط دارو پوشانده شده است و به آرامی به درون شریان آزاد میشود تا از مسدود شدن مجدد آن جلوگیری شود.
عمل جراحی استنت در اتاق عمل و در بخش خصوصی بیمارستان به کمک تجهیزات مخصوص انجام میشود. این عمل جراحی توسط متخصص قلب و عروق که در زمینه استنت گذاری و آنژیوپلاستی تخصص دارد انجام میشود. تیم درمان شامل چند پرستار و متخصصین دیگر است. اعضای تیم پزشکی اطلاعات لازم را در خصوص این که چه زمانی باید به آنها مراجعه کنید در اختیار شما قرار خواهند داد. در صورتی که دچار هریک از علایم و نشانه‌های زیر شدید باید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه یا درد شدید یا مداوم به ویژه در یک ماه اول پس از عمل زیر ممکن است درد نشانه تنگ شدگی مجدد عروق کرونری شما باشد.
- کوتاه شدن تنفس
- ضعف ناگهانی یا فلج شدن صورت، بازو و یا پاها
- درد، خونریزی و عفونت در محل ورود استنت در دست یا پا
- هر نوع نشانه و علامت دیگر
چرا به کاشت استنت نیاز داریم؟
در صورتی که یک ماده چرب که پلاک نام دارد درون شریان جمع شود باعث میشود گردش خون به قلب شما کاهش پیدا کند که به این وضعیت بیماری عروق کرونری گفته میشود و میتواند باعث احساس درد در قفسه سینه شود. پلاک درون شریان همچنین باعث تشکیل لخته خون خواهد شد که از گردش خون در قلب جلوگیری میکند و میتواند باعث بروز حمله قلبی شود. کاشت استنت با باز نگه داشتن شریان ریسک بروز درد قفسه سینه را کاهش خواهد داد و میتواند ریسک بروز سکته قلبی را نیز به حداقل برساند.
قبل از عمل
پزشک تصمیم میگیرد که کدام قسمت از بدن شما را برای دسترسی به یکی از شریان‌های شما استفاده کند، مانند کشاله ران، مچ دست یا بازو. سپس ناحیه انتخاب شده تمیز میشود، شیو میشود و با بی حسی موضعی بی حس خواهد شد. اگر قرار است عمل کاشت استنت در شما انجام شود، با پزشک خود صحبت کنید تا اطلاعات لازم را در خصوص مراقبت‌های قبل از عمل و آماده شدن برای درمان به شما بدهد. اگر از یک داروی خاص استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. در اکثر موارد، شما باید همه داروهای خود را مانند قبل مصرف کنید، به ویژه داروهای مخصوص کنترل فشار خون. فهرست کاملی از داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک بدهید تا در خصوص ادامه مصرف یا قطع مصرف آنها شما را راهنمایی کند. همچنین، درباره موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- در صورتی که نمی‌توانید آسپرین مصرف کنید.
- در صورتی که آلرژی دارید.
- در صورتی که سابقه بروز مشکلات خونریزی دهنده را دارید.
- در صورتی که در دوران بارداری و شیردهی به سر می‌برید.
- در صورتی که قصد انجام یک عمل جراحی دیگر یا ترمیم دندان خود را ظرف چند روز آینده دارید.
احتمالاً پزشک از شما می‌خواهد که تا چند روز قبل از کاشت استنت به مصرف آسپرین و سایر داروهای خود ادامه بدهید. مصرف این داروها از تشکیل لخته خون در هنگام انجام عمل جراحی جلوگیری خواهد کرد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که به مدت چند ساعت قبل از عمل ناشتا باشید و از مصرف آب و مواد غذایی خودداری کنید. در صورتی که پزشک از شما خواسته است داروهای خود را مانند قبل مصرف کنید بهتر است آنها را با یک جرعه آب بخورید.
در هنگام انجام عمل جراحی
پزشک استنت را از طریق یک کاتتر وارد شریان میکند، این روش شبیه آنژیوپلاستی است. شما باید به پشت روی میز مخصوص جراحی دراز بکشید وسایل موجود در اتاق عمل ضربان قلب و فشار خون شما را ارزیابی خواهند کرد. کاشت استنت با انجام تست آنژیوپلاستی و با هدف مشخص کردن محل و تعداد انسدادهای موجود در قلب شروع شود. پس از آن که پزشک به این نتیجه رسید که شما دچار انسداد شریان هستید و به درمان نیاز دارید به کاشت استنت خواهد پرداخت.
- پزشک از اشعه ایکس برای هدایت یک سیم نازک از طریق کاتتر استفاده میکند تا وارد عروق کرونری شود و بتواند به درون بخش مسدود شده شریان نفوذ کند و از سیستم استنت محافظت نماید.
- پزشک به همراه سیم یک بالن خالی را نیز وارد شریان میکند. پس از آن که بالن درون بخش مسدود شده شریان قرار گرفت درون آن پر از هوا میشود و این امر باعث فشرده شدن پلاک به دیواره عروق کرونری و باز شدن شریان خواهد شد.
- سپس یک بالن کوچک دیگر که یک استنت روی آن قرار داده شده است را به درون شریان ارسال میکند و دقیقا مراحل قبلی تکرار خواهد شد. بالن بزرگ میشود و باعث باز شدن استنت خواهد شد. استنت به دیواره شریان می‌چسبد و به عنوان یک محافظ عمل میکند تا شریان بسته نشود. احساس درد خفیف در بیماران در هنگام بزرگ شدن بالن طبیعی است زیرا شریان کشیده میشود. درد بیمار باید با خالی شدن بالون بهبود پیدا کند.
- پس از آنکه استنت به طور کامل باز شد از عکس برداری توسط اشعه ایکس برای اطمینان از باز شدن کامل استنت و بهبود گردش خون استفاده خواهد شد. پزشک تصمیم میگیرد بال آن را چند بار منبسط کند تا از پرس شدن استنت به دیواره رگ اطمینان حاصل نماید
- پس از آن که پزشک از باز شدن کامل استنت رضایت پیدا کرد و گردش خون نیز به خوبی انجام شد کاتتر بالن، سیم هدایت کنترل و کاتتر هدایت کننده برداشته خواهد شد.
خطرات کاشت استنت چیست؟
خطرات کاشت استنت به شرح زیر می‌باشد:
- خونریزی در محل وارد کردن لوله
- آسیب دیدگی عروق خونی به علت ورود لوله
- بروز عفونت
- نامنظم شدن ضربان قلب
حدود ۱ تا ۲ درصد از افرادی که فنر قلب دارند ممکن است در محل کاشت آن دچار تشکیل لخته خون شوند. این امر میتواند بیمار را در معرض خطر سکته قلبی یا حمله قلبی قرار دهد. ریسک تشکیل لخته خون در چند ماه اول پس از عمل بسیار بالا است.
دوران بهبود پس از جراحی کاشت فنر قلب
در بخش زیر به چند نکته در ارتباط با بهبود پس از جراحی کاشت استنت اشاره می‌کنیم اما باید از دستورات پزشک در خصوص مراقبت‌های بعد از عمل و پیشنهادات او در خصوص از سرگیری فعالیت‌های روزمره بر اساس شرایط فعلی قلب شما و موقعیت خاصی که در آن قرار دارید پیروی کنید.
فعالیت جسمانی و ورزش
پس از عمل شما می‌توانید به تدریج و انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید. با پزشک خود صحبت کنید تا شما را در خصوص زمان مناسب برای انجام فعالیت جسمانی و سطح مجاز برای تحرک داشتن راهنمایی کند.
داروها
متخصص قلب و عروق داروهایی را برای شما تجویز میکند که به رقیق شدن خون کمک می‌کنند و از تشکیل لخته خون و چسبیدن آنها به سطح فنر قلب جلوگیری خواهد کرد. شما نباید بدون اجازه پزشکی که اقدام به کاشت استنت کرده است، داروهای تجویز شده را قطع کنید. در صورتی که پزشک به شما بگوید دیگر نیازی به مصرف این داروها ندارید، می‌توانید آنها را قطع کنید. اما قبل از اینکه خودسرانه داروها را قطع کنید، باید در نظر داشته باشید که این کار ممکن است ریسک تشکیل لخته خون روی فنر، حمله قلبی یا حتی مرگ را افزایش دهد. اگر شما به یک جراحی دیگر یا ترمیم دندان نیاز دارید و باید قبل از درمان داروهای خود را قطع کنید، پزشک باید با دقت همه خطرات و مزایای این عمل جراحی یا ترمیم دندان را با خطرات احتمالی حاصل از قطع زود هنگام این داروها مقایسه کند و تصمیم درستی را بگیرد. در صورتی که به علت احتمال خونریزی به قطع زود هنگام این داروها نیاز داشته باشید، متخصص قلب و عروق بررسی عوارض احتمالی حاصل از عدم مصرف آنها خواهد پرداخت. پس از آنکه شرایط شما پایدار شد، متخصص قلب و عروق احتمالاً دوباره به تجویز این داروها خواهد پرداخت. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص داروهای مخصوص استنت، باید با پزشک خود مشورت کنید.
مراجعه منظم به پزشک پس از عمل
شما باید در فواصل زمانی معین شده به پزشک خود مراجعه کنید حتی اگر احساس می‌کنید حال شما بهتر شده است. معمولا اولین مراجعه شما به پزشک ۲ تا ۴ هفته پس از کاشت استنت است و پس از آن به مدت یک سال باید هر ۶ ماه یک بار به پزشک خود مراجعه کنید. در این جلسات پزشک به بررسی میزان پیشرفت شما می‌پردازد، داروهای شما را ارزیابی میکند و وضعیت بیماری عروق کرونری شما را چک میکند و از عملکرد صحیح استنت اطمینان حاصل میکند.
به همراه داشتن کارت مخصوص
پس از کاشت استنت شما باید همیشه کارت مخصوص خود را در هر شرایطی همراه خود داشته باشید. اگر شما به خدمات دندان پزشکی آثار خدمات درمانی نیاز داشته باشید یا به واحد اورژانس مراجعه کردید باید این کارت را به پزشک خود نشان دهید. این کارت هنگامی که قرار است کاشت استنت انجام شود به شما تحویل داده خواهد شد و حاوی اطلاعاتی درباره نام شما و نام پزشک، شماره تلفن و اطلاعات مربوط به استنت مورد استفاده است.
سوالات متداول فنر گذاشتن و یا استنت قلب
آیا فنر قلب مانعی برای انجام اسکن ام آر آی است؟
مطالعات انجام شده نشان داده که بیمارانی که از استنت استفاده می‌کنند می‌توانند در صورت نیاز از اسکن ام آر آی بهره بگیرند. در صورتی که شما به اسکن ام آر آی نیاز داشته باشید حتماً با پزشک خود یا پزشک بخش اسکن اطلاع بدهید که از استنت استفاده می‌کنید و کارت خود را به او نشان دهید.
آیا شناساگرهای فلزی باعث از کار افتادن فنر قلب می‌شوند؟
پاسخ این سوال منفی است و فنر قلب شما باعث تحریک شناساگرهای فلزی نخواهد شد و شما می‌توانید با خیال راحت به زندگی خود ادامه دهید.
آیا تغییر در رژیم غذایی ضروری است؟
پزشک به شما پیشنهاد میدهد که به منظور کاهش ریسک بروز مشکلات قلبی عروقی در آینده رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و از مواد غذایی کم چربی و کم روغن استفاده کنید تا سطح چربی خون شما کاهش پیدا کند و ریسک پیشرفت بیماری عروق کرونری به حداقل برسد.
آیا احتمال عود علائم و نشانه‌ها وجود دارد؟
پاسخ این سوال مثبت است و احتمال آنکه شما به علت انسداد جدید در ناحیه درمان شده یا انسداد در سایر نقاط شریان دچار درد شوید وجود دارد. پزشک به طور کامل به بررسی میزان پیشرفت شما خواهد پرداخت.
چگونه می‌توان از علائم بیماری جلوگیری کرد؟
اگرچه هیچ راهی برای جلوگیری از علائم بیماری وجود ندارد شما می‌توانید با ورزش منظم و عدم استعمال دخانیات و رژیم غذایی سالم ریسک بروز آنها را به حداقل برسانید. از پزشک خود در خصوص تغییر سبک زندگی سوال بپرسید تا بتوانید زندگی سالمی داشته باشید.
آیا احساس درد پس از کاشت فنر قلب طبیعی است؟
در صورتی که شما پس از کاشت فنر قلب دچار درد شدید فورا به پزشک خود یا مرکزی که در آنجا جراحی شدید مراجعه کنید.
