بیماری‌هایی مانند نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونری یا بیماری‌های مادرزادی قلب را ضعیف کرده و به آن آسیب می‌رساند. قلب ضعیف یا آسیب‌دیده ممکن است نتواند در خونرسانی به بدن شما عملکرد مطلوبی داشته باشد و در نتیجه بافت‌ها و سایر اندام‌ها نمی‌توانند اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز خود را برای داشتن عملکرد مناسب دریافت کنند. بیماری‌های قلبی ممکن است برای مدت طولانی با داروها و سایر روش‌های درمانی کنترل شوند. اگر نارسایی قلبی شما شدید شود، ممکن است نیاز به پیوند قلب داشته باشید. پیوند قلب نوعی عمل جراحی است که برای جایگزین کردن قلب آسیب‌دیده بیمار با قلب اهداکننده انجام می‌شود. اهداکننده شخص دیگری است که تصمیم گرفته است هنگام مرگ اعضای بدن خود را به دیگران اهدا کند.
مراقبت های بعد از عمل پیوند قلب از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است وباعث پیشگیری از ایجاد عوارض احتمالی بعد از جراحی می شود.
ممکن است بعد از عمل چند هفته در بیمارستان از نزدیک تحت نظر باشید. با پیوند قلب ممکن است علائم شما مانند تنگی نفس و درد قفسه سینه برطرف شود. پیوند قلب به راحتی می‌تواند توانایی شما را در انجام کارهای روزانه بدون خسته شدن بهبود بخشد. ممکن است مجدداً بتوانید به انجام فعالیت‌هایی بپردازید که از آن لذت می‌برید.
دکتر لیلا عسگر پور متخصص قلب و عروق آماده پاسخگویی به تمام سوالات شما عزیزان درباره مراقبت های پس از عمل پیوند قلب می باشند.
داروی خود را طبق دستورالعمل مصرف کنید
اگر فکر می‌کنید دارویی که مصرف می‌کنید برای بهبود حال شما مفید نیست یا عوارض جانبی دارد، با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین، اگر به دارویی حساسیت دارید، این امر را به پزشک خود اعلام کنید. لیستی از داروها، ویتامین‌ها و گیاهانی که مصرف می‌کنید تهیه کنید و آن را نزدیک خود نگه دارید. همچنین، مقدار، زمان و دلیل مصرف آن‌ها را یادداشت کنید. در ویزیت‌های بعدی، لیست یا بطری داروهایتان را همراه خود بیاورید. در صورت بروز مشکل اورژانسی، همیشه لیست داروهای خود را همراه داشته باشید.
آنتی‌بیوتیک‌ها
این دارو برای مبارزه با یا جلوگیری از عفونت ناشی از باکتری‌ها تجویز می‌شود. همیشه آنتی‌بیوتیک‌های خود را دقیقاً طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. این دارو را تا زمانی که کاملاً تمام نشده ادامه دهید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید. هرگز آنتی‌بیوتیک‌ها را نگه ندارید و آنتی‌بیوتیک‌های باقی‌مانده را که برای یک بیماری به شما داده شده است، برای بیماری دیگری مصرف نکنید.
ضد قارچ‌ها
این دارو به از بین بردن قارچ‌هایی که می‌توانند باعث عفونت و بیماری شوند کمک می‌کند. داروهای ضد قارچ ممکن است به صورت خوراکی یا به عنوان پماد یا کرم در محل عمل شما استفاده شوند.
داروی ضد رد پیوند
بدن شما سعی می‌کند مانند یک عفونت به ارگان جدید شما حمله کند. این داروها برای کمک به بدن شما در پذیرش اندام جدید و جلوگیری از رد کردن آن از بدن شما استفاده می‌شود. ممکن است لازم باشد این دارو را تا آخر عمر مصرف کنید.
داروی فشار خون
این داروها برای کاهش فشار خون شما تجویز می‌شود. فشار خون کنترل شده به محافظت از اندام‌های شما مانند قلب، ریه، مغز و کلیه‌ها کمک می‌کند. داروی فشار خون خود را باید دقیقاً مطابق دستورالعمل مصرف کنید.
داروی قلب
این داروها برای تقویت یا تنظیم ضربان قلب شما استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از راه‌های دیگر نیز به قلب شما کمک کند. با پزشک خود صحبت کنید تا بداند که داروی قلب شما چیست و چرا آن را مصرف می‌کنید.
داروی مسکن
ممکن است برای از بین بردن یا کاهش درد به دارو احتیاج داشته باشید.
- یاد بگیرید که چگونه داروی خود را مصرف کنید. از پزشکتان بپرسید که چه دارویی را و به چه مقدار باید مصرف کنید. مطمئن باشید که می‌دانید چگونه، چه موقع و چند بار باید آن را مصرف کنید.
- برای مصرف دارو صبر نکنید تا دردتان شدید شود. اگر درد کم نشد با پزشکتان درمیان بگذارید.
- داروی مسکن مکن است شما را دچار سرگیجه یا خواب آلودگی کند. هنگام خارج شدن از رختخواب یا زمانی که احساس می‌کنید در حال افتادن هستید از شخص دیگری کمک بگیرید.
استاتین‌ها
این داروها برای کاهش میزان چربی خون شما تجویز می‌شوند.
ویزیت و معاینه خود را ادامه دهید
از پزشک خود بپرسید چه موقع باید برای ویزیت بعدی بازگردید:
نمونه‌برداری یا بیوپسی
پس از انجام عمل پیوند قلب، باید به طور دوره‌ای و منظم به پزشک معالج خود مراجعه کنید. در اکثر موارد، ممکن است نمونه‌های خون یا ادرار شما جهت بررسی سطح داروی ضد رد پیوند در بدن شما تحلیل شود. همچنین، با توجه به توصیه پزشکتان، ممکن است نیاز به انجام بیوپسی اندومیوکاردی داشته باشید که در هفته‌ای که بعد از عمل قلب انجام می‌شود. در این روش، یک نمونه کوچک از بافت قلب جدید شما از طریق یک برش کوچک در قفسه سینه برداشت می‌شود و سپس به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا بررسی شود که آیا بدن شما قلب اهداکننده را قبول می‌کند یا خیر.
سونوگرافی داخل عروقی
سونوگرافی داخل عروقی (IVUS) ممکن است برای بررسی چگونگی عملکرد قلب جدید شما مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین ممکن است برای بررسی علائم رد پیوند زودرس پس از عمل جراحی از آن استفاده کنند. ممکن است نیاز به تکرار نوار قلب، اکوکاردیوگرام، کاتتریزاسیون قلبی و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) قلب داشته باشید. از پزشک خود سوال کنید که چه موقع باید دوباره مراجعه کنید تا بخیه‌های قفسه سینه شما برداشته شود. تمام وقت ملاقات‌هایی که با پزشکتان تنظیم کرده‌اید بروید. هر سوالی که برایتان پیش می‌آید بنویسید تا در وقت ملاقات بعدی حتما از پزشکتان بپرسید.
فتوفرزیس
در طی فتوفرزیس، از دستگاهی برای درمان نمونه‌هایی از خون شما با نور ماوراء بنفش (UV) استفاده می‌شود. این کار برای از بین بردن سلول‌هایی است که ممکن است باعث شوند بدن شما عضو اهدا شده را پس بزند. خون تصفیه شده از طریق IV به بدن شما بازگردانده می‌شود.
تنفس عمیق و سرفه
تنفس عمیق و سرفه کمک می‌کند تا از ابتلا به عفونت ریه بعد از عمل جلوگیری کنید. تنفس عمیق مجاری هوایی را که به سمت ریه‌های شما می‌رود باز می‌کند. سرفه کمک می‌کند تا خلطی (مخاط) که در ریه‌های شما ایجاد شده خارج شود تا بتوانید آن را به بیرون تف کنید.
- هنگام سرفه، بالشی را محکم در برابر زخم خود نگه دارید تا به کاهش درد کمک کند. نفس عمیق بکشید و تا زمانی که می‌توانید نفس خود را نگه دارید. سپس با سرفه‌ای عمیق و قوی هوا را از ریه‌های خود خارج کنید. هر خلطی که با سرفه به دهانتان می‌آید را درون یک دستمال تف کنید. هر ساعتی که بیدار هستید 10 بار نفس عمیق بکشید. به یاد داشته باشید که بعد از هر نفس عمیق، سرفه کنید.
- ممکن است پزشک از شما بخواهد از یک اسپیرومتر محرک استفاده کنید. این به شما کمک می کند تا عمیق‌تر نفس بکشید. قطعه پلاستیکی را داخل دهان خود بگذارید و نفس بسیار عمیقی بکشید. نفس خود را تا زمانی که ممکن است نگه دارید. سپس بازدم انجام دهید. هر زمان که بیدار هستید از اسپیرومتر خود استفاده کنید.
رژیم غذایی و نوشیدن مایعات
- هر روز انواع مختلفی از غذاهای سالم بخورید. رژیم غذایی شما باید شامل میوه، سبزیجات، نان‌ها، لبنیات و پروتئین (مانند مرغ ، ماهی و لوبیا) باشد. خوردن غذاهای سالم ممکن است به شما کمک کند تا احساس بهتر و انرژی بیشتری داشته باشید. ممکن است پزشکتان به شما توصیه کند که غذاهای کم چرب با کلسترول پایین بخورید. همچنین ممکن است به شما بگوید که نمک مصرفی خود را محدود کنید. کتاب‌های آشپزی ویژه می‌توانند برنامه‌ریزی برای تهیه وعده‌های غذایی کم چرب و کم نمک را آسان‌تر کنند. از پزشک خود بپرسید که آیا باید رژیم خاصی داشته باشید یا خیر.
- توصیه‌های پزشک خود را در مورد اینکه چه مقدار باید در روز مایعات بنوشید، پیروی کنید. برای بیشتر افراد مایعات خوب برای نوشیدن آب، آب میوه و شیر است. سعی کنید هر روز به اندازه کافی مایعات مصرف کنید، نه فقط وقتی احساس تشنگی می‌کنید.
استعمال دخانیات
اگر قبل از پیوند قلب سیگار می‌کشیدید، دوباره آن را شروع نکنید. سیگار کشیدن به ریه‌ها، خون و قلب شما آسیب می‌رساند. در صورت استعمال سیگار، به احتمال زیاد دچار حمله قلبی، بیماری ریه و سرطان خواهید شد. شما با قطع مصرف سیگار به خود و اطرافیانتان کمک خواهید کرد.
با یک پرستار تماس بگیرید اگر:
- یکی یا هر دو قوزک پای شما ورم می‌کند.
- سرگیجه دارید و احساس می‌کنید می‌خواهید غش کنید.
- وقتی می‌خواهید بلند شوید و قدم بزنید می‌افتید.
- احساس اضطراب دارید و نمی‌توانید خوب فکر کنید.
- سرفه، گلودرد یا تبخال دارید.
- در محل جراحی خود درد دارید که بعد از مصرف دارو بهتر نمی‌شود.
- بخیه‌های شما باز شده یا بیرون می‌آیند.
- درمورد بیماری، دارو یا مراقبت از خود سؤال یا نگرانی دارید.
به دنبال مراقبت فوری باشید اگر:
- علائم حمله قلبی دارید:
- درد قفسه سینه دارید یا در تنفس مشکل دارید که با گذشت زمان وخیم‌تر می‌شود.
- درد قفسه سینه یا ناراحتی دارید که به دست‌ها، فک یا پشت شما سرایت می‌کند.
- کمردرد غیرمعمول و ناگهانی .
- حالت تهوع (مشکل معده).
- در تنفس مشکل دارید.
- عرق می‌کنید.
- لب‌ها یا ناخن‌هایتان به رنگ آبی یا سفید روشن می‌شوند.
- این یک وضعیت اورژانسی است. برای رسیدن به بیمارستان با آمبولانس تماس بگیرید تا شما را به نزدیکترین بیمارستان یا درمانگاه برساند. خودتان رانندگی نکنید!
- محل جراحی شما متورم و قرمز است یا چرک از آن خارج می‌شود.
- تب (درجه حرارت بالای بدن) دارید.
- بانداژ شما خون‌آلود می‌شود.
- کمتر از حد معمول ادرار می‌کنید یا اصلاً ادرار نمی‌کنید.
- به طور ناگهانی احساس سبکی می‌کنید و در تنفس مشکل دارید.
- درد قفسه سینه جدید و ناگهانی دارید. ممکن است هنگام نفس عمیق یا سرفه دچار درد بیشتری شوید. ممکن است در سرفه شما خون دیده شود.
- در دست یا پایتان احساس گرما، حساسیت نسبت لمس، و درد می‌کنید و ممکن است متورم و قرمز به نظر برسند.
