علل و عوامل خطر
عامل اصلی ایجاد واریس، وراثت یا سابقه خانوادگی است. اگر هر دو والدین مبتلا به واریس باشند، خطر ابتلا به این بیماری برای مردان 25٪ و برای زنان 62٪ است. این در حالی است که اگر هیچ یک از والدین مبتلا به واریس نباشند، احتمال ابتلا به این بیماری 20٪ است. عوامل خطر دیگر شامل ایستادن یا نشستن طولانی مدت، بارداری، تأثیرات هورمونی و ترومای موضعی است. همچنین، احتمال بروز واریس با افزایش سن افزایش مییابد.
رگهای واریسی رگهای آسیبدیدهای هستند که در گردش خون کمکی نمیکنند و در واقع بازگشت خون به قلب را مختل میکنند. این رگها برای استفاده در طی مراحل بای پس قلبی مناسب نیستند و برداشتن آنها برای بدن چیزی را از دست نمیدهد.
واریس تا چه اندازه خطرناک است؟
خبر خوب این است که رگهای واریسی به طور کلی برای اندام یا زندگی فرد تهدیدی به حساب نمیآیند. خبر بد این است که علائم آنها به صورت روزمره بیشتر شما را آزار میدهد (خستگی پا، سنگینی، درد، سوزش، سوزن سوزن شدن، خارش، بیحسی، تورم، سندرم پاهای بیقرار و غیره). درمان رگهای واریسی شما به موارد مختلفی بستگی دارد از جمله اینکه بیماری وریدی شما چقدر شدید است، با چه سرعتی در حال پیشرفت است، چه بیماریهای دیگری دارید و غیره. این تصمیم به بهترین وجه در طول مشاوره گرفته میشود، زیرا همه متغیرها قابل ارزیابی و بحث هستند.
معاینه فیزیکی قبل از درمان ضروری است
معاینه فیزیکی به متخصص پوست کمک میکند تا تصمیم بگیرد که آیا درمان ورید واریسی پا برای شما بیخطر است یا خیر. متخصص پوست و مو در طول معاینه فیزیکی، از نزدیک به رگهای واریسی ساق پای شما نگاه خواهد کرد و در مورد تاریخچه پزشکی شما سؤال خواهد کرد.
آزمایشات غیر تهاجمی نیز ممکن است برای مشاهده رگهای پای شما لازم باشد. سونوگرافی داپلر جریان خون در رگهای ساق شما را نشان میدهد. پس از بررسی کلیه اطلاعات، متخصص پوست و موی شما میتواند به شما بگوید که آیا درمان ورید واریسی پا برای شما مناسب است یا خیر و در صورت مناسب بودن کدام روش درمانی مؤثر است. بعضی اوقات، بیشتر از یک نوع درمان توصیه میشود تا بهترین نتیجه حاصل شود و عوارض جانبی کاهش یابد.
اگر درمان به شما توصیه میشود، حتما بپرسید که آیا بیمه آن را پوشش خواهد داد یا خیر. اگر درمان فقط برای بهبود ظاهر پاها انجام شود، باید خودتان هزینه آن را بپردازید.
تشخیص سونوگرافی داپلکس چیست؟
تنها روش تشخیص اینکه آیا شما از اختلال عملکرد رگهای اصلی به عنوان دلیل ایجاد رگهای واریسی قابل مشاهده رنج میبرید، استفاده از تشخیص سونوگرافی داپلکس است. این فناوری از لرزش اولتراسوند با یک سیستم کامپیوتری متصل به مانیتور استفاده میکند. تشخیص سونوگرافی داپلکس تصویر مفصلی از آناتومی و عملکرد شبکه وریدی پاها را نشان میدهد و به پزشکتان کمک میکند تا وجود نارسایی تنه / ساپنوز، نقص پرفوراتور را تشخیص داده و نوع درمانی را که به بهترین وجه مناسب شما است، تشخیص دهد.
رگهای واریسی چگونه درمان میشوند؟
پزشکان با سالها تجربه در زمینه درمان واریس، مناسبترین روشهای درمانی را برای درمان واریس شما انتخاب میکنند. درمانهای ما شامل موارد زیر است:
- اسکلروتراپی (درمان تزریقی): یک عمل کوچک که در آن محلولی را به داخل ورید تزریق میکنند و باعث بسته شدن و محو شدن ورید میشود. این روش برای رگهای سطحی کوچکتر تاثیر بیشتری دارد. قبل از انجام این روش درمانی، پزشک به شما اطمینان خواهد داد که هیچ دلیلی برای عدم انجام این عمل وجود ندارد.
- تخریب آندوونوس: این روش درمانی معمولاً برای رگهای واریسی بزرگتر به کار میرود. این روش پیشرفتهترین روش درمانی با استفاده از انرژی فرکانس رادیویی برای گرم کردن وریدی است که در جهت اشتباه جریان مییابد (که باعث برآمدگی رگ میشود). این فرکانس رادیویی ورید را کوچک میکند تا خون دیگر نتواند در مسیر اشتباه از طریق ورید جریان یابد.
- فلبکتومی: پس از درمان منشا واریس، خود رگ را میتوان با استفاده از برشهای ریز و قلابهای بسیار کوچک برداشت. این روش از نظر زیبایی منجر به نتیجه مطلوبی میشود.
درمان تخریب رادیوفرکانسی چگونه عمل میکند؟
یک کاتتر رادیو فرکانسی کوچک به داخل رگ وارد میشود و رگ از داخل گرم شده که باعث کوچک و جمع شدن رگ از داخل و از بین رفتن آن میشود. در این روش از بیحسی موضعی استفاده میشود و نیازی به بستری شدن نیست. هیچ دوره نقاهتی برای این روش درمانی وجود ندارد و بیماران میتوانند بلافاصله پس از درمان راه رفته و به فعالیتهای عادی خود و به محل کار خود برگردند.
عوارض جانبی درمان رگهای واریسی چیست؟
درمان رگهای واریسی عوارض جانبی ندارد و در صورت وجود بسیار کم است. این عوارض معمولا شامل ناراحتی یا حساسیت خفیف یا کبودی خفیف در ورید تحت درمان است. خطر بروز عوارض جدی کمتر از 5٪ است. قبل از معالجه، پزشک و کارمندان کلینیک شما را از تمام خطرات و مزایای روش درمانی توصیه شده آگاه میکنند.
آیا واریس پس از درمان، دوباره ظاهر میشود؟
درمانهای فعلی، با حداقل تهاجم، میزان موفقیت بسیار بالایی در مقایسه با درمانهای جراحی سنتی دارند. اما با این حال در طی یک دوره یک ساله، رگهای غیر طبیعی جدید ظاهر میشوند و بیماران پس از اتمام درمان اولیه، باید دوباره درمان را انجام بدهند.
مطالعات اخیر به وضوح نشان دادهاند که اگرچه عود رگهای واریسی درمان شده خیلی شایع نیست، اما تشکیل رگهای معیوب پرفوراتور جدید انجام نمیشود. در حقیقت، ارتباط واضحی بین داشتن رگهای پرفوراتور ناسازگار (رگهایی که خون را از رگهای عمیق به رگهای سطحی در جهت جریان معکوس میبرند) و عود وریدهای واریسی وجود دارد.
یادآوری این نکته ضروری است كه یك پای نرمال دارای رگهای پرفوراتور عادی متعددی است و هر یك از آنها میتواند با گذشت زمان از بین برود و ناقص شود. بر این اساس، تخریب وریدهای بزرگ سافنوس سطحی به تنهایی باعث پمپ رگهای پا نمیشود و رگهای پرفوراتور معیوب نیز باید به عنوان بخشی از درمان رگهای واریسی با دقت شناسایی و درمان شوند.
سوالات متداول واریس
آیا رژیم غذایی روی واریس تأثیر خواهد گذاشت؟
بله، آنچه میخورید میتواند واریس شما را بهبود بخشد یا تشدید کند. به عنوان مثال، خوردن میوهها و سبزیجات رنگارنگ و غذاهای پر فیبر، به طور کلی و به نوبه خود، باعث ایجاد رگهای سالمتری در بدن شما میشود. در مقابل، غذاهای شور با نگه داشتن آب فشار بیشتری به رگها وارد میکند. به طور مشابه، لبنیات و گوشت قرمز خوراکیهایی هستند که میتوانند با تشدید یبوست، منبع دیگری را برای فشار بیش از حد بر رگهای شما ایجاد کنند.
آیا سن بر روی واریس تأثیر خواهد گذاشت؟
از آنجا که یک عوامل ژنتیکی بزرگترین عامل خطر برای ایجاد واریس است، بنابراین میتواند در هر سنی ظاهر شود. سایر عوامل خطرزا از جمله سن، بارداری، آسیب جسمی، ایستادن یا نشستن طولانی مدت در محل کار و غیره به مرور زمان باعث افزایش بروز واریس میشوند. ما غالباً بیماران جوان و نوجوان و پیر و 80 ساله یا حتی 90 ساله را میبینیم و با آنها برخورد میکنیم. بیماران مسن معمولاً به دلیل بیماری پیشرفتهای که سالها از آن غفلت شده است مانند خونریزی رگهای واریس یا زخم پای وریدی با ما مراجعه میکنند.
رگهای پرفوراتور (سوراخ کننده) چیست؟
رگهای پرفوراتور رگهای خونی هستند که سیستم وریدی سطحی را به شبکه ورید عمقی متصل میکنند. این رگها باعث میشوند خون از سطح پوست به رگهای عمیق تخلیه شود. تعداد رگهای پرفوراتور در هر پا حدود 150 و میزان آنها در قسمت پایینی پا بیشتر است. هنگامی که عملکرد دریچههای وریدهای پرفوراتور دچار نقص شود، خون به داخل وریدهای سطحی بازمی گردد که باعث ایجاد واریس، رگهای نخی، لکههای قهوهای و احتمالاً زخم پا میشود.
آیا جراحی بایپس عروق کرونر بعد از برداشتن ورید سافنوس امکانپذیر است؟
یک رگ سافنوس باریک شده، معیوب و واریس قابل مشاهده نمیتواند برای جراحی بایپس عروق کرونر مورد استفاده قرار گیرد و قطع دائمی آن مشکلی را در آینده ایجاد نمیکند.
خوشبختانه، قسمت تحتانی ورید سافنوس گاهی اوقات عمدتا تحت تأثیر قرار نمیگیرد. به این ترتیب، نارسایی وریدی از کشاله ران به شاخههای جانبی واریس منتقل شده و ورید سافنوس تحتانی (زیر زانو) از طریق اتساع اجباری نابود میشود. این قسمت از ورید غالباً درمان نمیشود و میتواند برای مراحل بعدی بایپس عروقی استفاده شود.
گزینههای دیگری نیز برای رگهای سافنوس برای جراحی بایپس عروق کرونر وجود دارد، مانند رگهای بازو یا شریانهای داخلی پستان که اتفاقاً بهترین نتایج طولانی مدت را نشان دادهاند.
آیا جورابهای فشردهسازی یک درمان مؤثر هستند؟
جورابهای فشردهسازی میتوانند به طور موقت اثرات بیماری وریدهای واریسی را برطرف کرده و تورم و درد پاهای شما را تسکین دهند، اما آنها از پیشرفت واریس جلوگیری نمیکنند. این جورابهای ضخیم الاستیک پشتیبانی از رگهای سطح پا را فراهم میکنند و به گردش خون در رگهای شما به سمت قلب کمک میکنند. برخی از افراد به هیچ درمان دیگری احتیاج ندارند.
در حقیقت، بسیاری از شرکتهای بیمه قبل از تصویب درمان قطعی، به آزمایش استفاده از جوراب واریس نیاز دارند. از توصیههای پزشک خود استفاده کنید تا دریابید کدام نوع جوراب فشردهسازی برای شما مناسب است.
آیا ورزش کردن به بهبود واریس کمک میکند؟
ریفلاکس وریدی اغلب علت اصلی واریسهای قابل مشاهده است. اگرچه هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از بروز رفلاکس وریدی وجود ندارد، اما اتخاذ یک شیوه زندگی سالم مانند ورزش کردن به طور منظم، نگه داشتن وزن در حالت ایدهآل و پوشیدن جورابهای فشردهسازی ممکن است شانس ابتلای شما به واریس را به حداقل برساند.
استعداد ژنتیکی شما مهمترین عامل تعیینکننده است. در حقیقت، بسیاری از بیمارانی که به دنبال درمان واریس هستند، از نظر جسمی بسیار وضعیت خوبی دارند و زندگی فعالی دارند.
پس از ایجاد ریفلاکس وریدی، ورزش لزوماً گردش خون در رگهای واریسی را بهبود نمیبخشد زیرا ریفلاکس وریدی باعث افزایش فشار وریدی در رگهای عمقی (ایجاد شده توسط عضلات ساق پا) میشود و در یک الگوی جریان معکوس به داخل وریدهای واریس سطحی میرود.
تنها راه جلوگیری از برآمدگی و گرفتگی این رگهای سطحی و کمک به بهبود علائم احتقان وریدی پوشیدن جوراب ساق بلند فشردهسازی (فشار 20 تا 30 میلیمتر جیوه) است.
آیا رگهای واریسی مرتبط با بارداری بعد از زایمان از بین میروند؟
ظهور واریس در دوران بارداری به دلیل ایجاد فشار در حفره شکمی توسط جنین در حال رشد و افزایش حجم خون در گردش است. علاوه بر این، افزایش هورمون پروژسترون باعث میشود دیواره رگها الاستیکتر شوند. اکثر خانمها در دوران بارداری دچار واریس میشوند.
بسیاری از رگ های متورم، نه همه آنها، به طور خودبخود در طی 3 ماه پس از زایمان بهبود مییابند. تعداد زیادی از رگهای غیر طبیعی معمولاً در هر بارداری ظاهر میشود. به خانمهای باردار توصیه میشود تا برای ایجاد جریان خون مناسب در بدن، به طور مرتب ورزش کنند. پوشید نجوراب فشردهسازی میتواند به گردش خون در پاها کمک کند، به خصوص اگر واریس در ماههای آخر بارداری ایجاد شده باشد.
آیا دارو یا درمان خانگی برای واریس وجود دارد؟
با گذشت سالها، بسیاری از داروها و کرمهای مختلف برای درمان واریس مورد آزمایش قرار گرفته است. در حال حاضر، هیچ داروی تأیید شدهای وجود ندارد که به طور موثری واریس یا رگهای عنکبوتی را درمان کند یا از بروز آنها جلوگیری کند.
- با این حال، طبقه خاصی از داروها که معمولاً در بازار استفاده میشوند، معروف به بیوفلاونوئیدها علائم بیماری را تسکین میدهد. این داروها به جای پرداختن به مسئله علت اصلی نارسایی مزمن وریدی، با کاهش نشت مویرگی مایعات که منجر به تورم پا میشود، تاثیر میگذارند. Paroven ، Venoruton و دالفون نمونههایی از این داروها هستند.
- ادعا میشود که داروهای هومیوپاتی به تسکین برخی از علائم واریس کمک کرده و یا از بدتر شدن آنها جلوگیری میکند. هومیوپاتی نوعی داروی جایگزین است که سعی در معالجه بیماران با داروهای بسیار رقیق دارد که تصور میشود علائمی مشابه آنچه ارائه شده است را دارد. داروهای هومیوپاتی استفاده از آرنیکا مونتانا، کربنات کلسیم ، ذغال گیاهی ، هاماملیس ، لیکوپودیوم ، شقایق نعمان ، سنگ مرمر و زینکوم متالیکوم را به عنوان داروی ضد عفونی واریس معرفی میکند. انتخاب این که کدام یک از داروهای ذکر شده برای شما مفید است بستگی به علائم مرتبط با واریس و دلیل ایجاد آن دارد. افراد دارای مشکلات جدی ممکن است از یک درمان اساسی که توسط هومیوپات باتجربه تجویز شده است، بهره مند شوند.