نارسایی دریچه میترال ، اختلالی است که در آن دریچه میترال که در سمت چپ قلب قرار دارد، به درستی بسته نمی‌شود. «Regurgitation» یعنی نشت (خون) از دریچه‌ای که به طور کامل بسته نمی‌شود.
آیا شما در معرض خطر ابتلا به نارسایی دریچه میترال هستید؟ عوامل خطرزا برای نارسایی دریچه میترال (MR) عبارتند از: سن؛ به مرور زمان دریچه میترال دچار فرسایش می‌شود، که این احتمال نشت کردن و برگشت خون به درون دهلیز قلب را بالا می‌برد. افتادگی دریچه میترال. ابتلا به تب روماتیسمی در گذشته؛ زیرا می‌تواند باعث ایجاد اسکار (جای زخم) روی دریچه شود، که این مانع از بسته شدن کامل دریچه می‌شود. نارسایی قلبی یا بیماری عروق کرونری قلب؛ این مشکلات می‌توانند با تغییر شکل بطن چپ، باعث شوند که دریچه میترال نتواند به طور طبیعی بسته شود.
علائم ونشانه‌ها
ممکن است علائم این عارضه به طور ناگهانی بروز کنند، اگر:
- یک حمله قلبی به عضلات اطراف دریچه میترال آسیب بزند.
- طناب‌هایی که عضله را به دریچه متصل می‌کنند، پاره شوند.
- عفونت دریچه باعث تخریب بخشی از آن شود.
اغلب علائمی وجود ندارد، و در مواردی هم که وجود دارد، آن‌ها اکثراً به صورت تدریجی بروز می‌کنند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- سرفه
- خستگی (شدید) و احساس سبکی سر
- تنفس سریع
- احساس کردن ضربان قلب (تپش قلب) یا سریع بودن ضربان قلب
- تنگی تنفسی، که با فعالیت و دراز کشیدن افزایش می‌یابد
- ادرار بیش از حد در هنگام شب
علت‌ها و دلایل
نارسایی دریچه میترال، که اغلب به عنوان شایع‌ترین نوع اختلال دریچه قلب شناخته می‌شود، بیانگر وجود نقص در عملکرد دریچه بین دو حفره قلب در سمت چپ است. در شرایط طبیعی، خون باید از میان دریچه‌های قلب عبور کند تا به حفره‌های مختلف قلب جریان یابد. اما اگر دریچه میترال به طور کامل بسته نشود، در هنگام انقباض حفره پایینی قلب، خون به سمت حفره بالایی (دهلیز) برگشت می‌یابد. این باعث می‌شود که مقدار خون کاهش یابد و به نتیجه، قلب باید با تلاش بیشتری خون را پمپاژ کند که این موضوع می‌تواند منجر به نارسایی قلب شود.
گاهی اوقات نارسایی دریچه میترال به شکل ناگهانی شروع می‌شود. این وضعیت اغلب بعد از یک حمله قلبی رخ می‌دهد. این نارسایی، اگر ادامه پیدا کند، به یک عارضه مزمن تبدیل می‌شود. همچنین، بسیاری مشکلات یا عارضه‌های دیگر وجود دارد که می‌توانند دریچه میترال یا بافت‌های اطراف آن را ضعیف یا تخریب کنند. اگر مشکلات یا عارضه‌های زیر را دارید در معرض خطر ابتلا به نارسایی دریچه میترال هستید:
- بیماری عروق کرونری قلب و فشار خون بالا
- عفونت دریچه‌های قلب
- افتادگی دریچه میترال (MVP)
- عارضه‌های نادری مثل سندرم مارفان یا سفلیس درمان نشده
- بیماری رماتیسم قلبی؛ این مورد یکی از عوارض عدم درمان گلودرد استرپتوکوکی است که البته میزان شیوع آن در حال کاهش است.
- تورم بطن چپ
عامل خطرزای دیگری که برای نارسایی دریچه میترال وجود دارد، استفاده از قرص لاغری «فن فن» (فنفلورامین و فنترمین) یا دکسفن فلورامین است، که البته سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 1997، این دارو را به خاطر نگرانی‌‌های موجود در مورد عوارض آن، از بازار جمع‌آوری کرد.
درمان
درمان نارسایی دریچه میترال، به شدت عارضه، وجود علائم و نشانه‌ها و همچنین بدتر شدن یا نشدن آن بستگی دارد. در اینجا هدف درمان بهبود عملکرد قلب بیمار و در عین حال به حداقل رساندن علائم و نشانه‌ها و همچنین اجتناب از بروز عوارض بعدی است.
تحت نظر گرفتن
بعضی اشخاص، خصوصاً آن‌هایی که نارسایی خفیف دارند، نیازی به درمان ندارند. البته، نیاز است که شخص تحت نظر پزشک قرار بگیرد، که در این صورت پزشک او را به طور مرتب معاینه و ارزیابی می‌کند؛ فاصله بین دو ویزیت، به شدت عارضه بستگی دارد.
داروها
داروها نمی‌توانند تغییر شکل ایجاد شده در دریچه میترال را اصلاح کنند. اما داروهایی مثل ادرارآورها، می‌توانند مایعات انباشته در ریه‌ها یا پاها، که معمولاً همراه با نارسایی دریچه میترال، در این اندام‌ها تجمع می‌کنند، را تخلیه نمایند. همچنین، اگر بیمار فيبريلاسيون دهليزی داشته باشد، از رقیق‌کننده‌های خون (آنتی‌کواگولانت‌ها) استفاده می‌شود، که می‌توانند از ایجاد لخته‌های خونی جلوگیری کنند.
فشار خون بالا، نارسایی دریچه میترال را بدتر می‌کند، بنابراین اگر بیمار فشار خون بالا داشته باشد، پزشک داروهایی هم برای کاهش آن تجویز می‌کند. رعایت یک رژیم غذایی کم نمک از تجمع مایعات جلوگیری کرده و به کنترل فشار خون کمک می‌کند.
جراحی
گاهی اوقات نارسایی دریچه میترال باید با استفاده از جراحی اصلاح شود، حتی اگر عارضه با هیچگونه علائمی همراه نباشد. گزینه‌های جراحی موجود عبارتند از:
- ترمیم دریچه: ترمیم دریچه میترال، نوعی جراحی است که با هدف حفظ دریچه قلب خود شخص انجام می‌شود. برای اکثر مبتلایان به نارسایی دریچه میترال، ترمیم دریچه به تعویض دریچه قلب ترجیح داده می‌شود. جراحان می‌توانند با اتصال مجدد لت‌های دریچه یا با برداشتن بافت اضافی دریچه، که باعث می‌شود دریچه کاملاً بسته شود، آن را ترمیم کنند.
- تعویض دریچه: اگر دریچه میترال قابل ترمیم نباشد، جراح آن را با یک دریچه مکانیکی یا بیولوژیکی عوض می‌کند.
روش‌های کم تهاجمی‌تر
در کل، ترمیم یا تعویض دریچه میترال نیازمند انجام جراحی قلب باز است. در همین حال، روش‌ها و تکنیک‌های جراحی کم‌تهاجمی‌تری برای جراحی دریچه میترال، مورد آزمایش و تأیید قرار گرفته‌اند که هم اکنون در بعضی مراکز پزشکی ارائه می‌شوند.
جراحی کم‌تهاجمی قلب
جراحی کم‌تهاجمی قلب، از طریق ایجاد یک یا چند برش کوچک در سینه بیمار انجام می‌شود. تکنیک‌های مورد استفاده در این نوع جراحی عبارتند از:
- جراحی روباتیک قلب: جراح، معادل همان کارهایی را که در جراحی قلب باز با دست انجام می‌شود، در اینجا با استفاده از بازوهای روباتیک انجام می‌دهد.
- جراحی توراسکوپی: در جراحی توراسکوپی، جراح یک لوله باریک و بلند (توراسکوپ) حاوی یک دوربین کوچک با کیفیت تصویر بالا را از طریق یک برش کوچک وارد سینه بیمار می‌کند.
- مینی‌استرنوتومی: در اینجا، در جناغ سینه یک برش کوچک به شکل عمودی ایجاد می‌شود. گاهی اوقات عوامل خاصی باعث می‌شوند که برای ترمیم یا تعویض دریچه میترال، دستیابی به قلب از این طریق ایمن‌تر باشد.
جراحی کم‌تهاجمی قلب، با درد کمتر، دوره بستری کوتاه‌تر و عوارض کمتری همراه است. البته، این نوع جراحی تنها برای شرایط خاصی مناسب بوده و با نظر جراح مورد استفاده قرار می‌گیرد.
استفاده از کاتتر
تا حالا چند روش برای ترمیم یا تعویض دریچه میترال با استفاده از لوله‌های باریک و بلند (کاتتر) مورد مطالعه و تأیید قرار گرفته‌اند که هم اکنون در بعضی مراکز پزشکی ارائه می‌شوند.
پیشگیری از نارسایی دریچه میترال
اشخاصی که صدمات قلبی دارند یا قلبی غیرطبیعی دارند، در معرض خطر عفونتی به نام آندوکاردیت قرار دارند. باکتری‌هایی که به خون افتاده وارد شده، می‌توانند باعث بروز این عفونت شوند. برای جلوگیری از این عفونت، می‌توان اقداماتی انجام داد مانند:
- اجتناب از تزریق با سرنگ‌های غیربهداشتی.
- درمان سریع عفونت‌های استرپی، برای پیشگیری از تب روماتیسمی.
- در صورت وجود سابقه بیماری‌های دریچه‌های قلب یا بیماری‌های قلبی مادرزادی، همیشه قبل از درمان می‌بایست موضوع به پزشک یا دندانپزشکتان اطلاع داده شود. برخی اشخاص، پیش از جراحی یا انجام اعمال دندانپزشکی به آنتی‌بیوتیک نیاز دارند.
