سرفه، نتیجه تلاش بدن برای خلاص شدن از موادی است که باعث تحریک گلو یا مجاری تنفسی می‌شود. هر فردی گاهی اوقات سرفه می‌کند، اما اگر پس از خوردن غذا سرفه منظم دارید، این می‌تواند نشانه‌ای از مشکل جدی‌تری باشد. سرفه کردن بلافاصله پس از خوردن چیزی بسیار سرد، یک واکنش طبیعی است. اما وقتی در اثر خوردن انواع دیگر غذا یا هر بار غذا خوردن سرفه می‌کنید، ممکن است در سیستم عصبی یا معده اختلالی وجود داشته باشد. برای تشخیص صحیح و درمان، حتما به پزشک مراجعه کنید.
در این مقاله به علت، علائم، درمان و پیشگیری از سرفه کردن بعد از غذا اشاره شده است.
انواع سرفه بعد از خوردن غذا چیست؟
دو نوع مختلف سرفه وجود دارد که می‌تواند بعد از غذا خوردن رخ دهد. یک نوع سرفه مختصر برای پاکسازی گلو است، که جای نگرانی نیست. مورد دیگر، سرفه طولانی مدت است که می‌تواند ناشی از بیماری یا اختلال خاصی باشد. برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود هر مشکلی بتوانید آن را درمان کنید.
9 علت شایع سرفه کردن بعد از خوردن غذا
سرفه یک واکنش معمول بدن انسان است که سعی می‌کند مواد تحریک کننده را از مجاری تنفسی پاک کند. گاهی اوقات مواد تحریک کننده هنگام غذا خوردن به بدن وارد می‌شوند و این باعث سرفه بعد از غذا می‌شود.
بسیاری از افراد پس از خوردن غذا، سرفه‌های مرموزی را تجربه می‌کنند. این ممکن است بعد از هر وعده غذایی که می‌خورند یا فقط گاهی اوقات اتفاق بیفتد. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد که شامل ریفلاکس معده-مری (GERD)، اسید ریفلاکس، آسم، آلرژی غذایی، عفونت های تنفسی، دیسفاژی و موارد دیگر می‌شود. بیشتر این علل با تغییر رژیم غذایی یا عادات غذایی یا با مصرف داروهایی که پزشک تجویز کرده است قابل درمان هستند. حال اجازه دهید نگاهی به هر یک از این دلایل سرفه بعد از خوردن غذا بیندازیم.
ریفلاکس اسید
ریفلاکس اسید به موقعیتی اشاره دارد که اسید معده به مری برمی‌گردد. در نزدیکی پایین مری، یک نوع عضله به نام اسفنکتر مری تحتانی وجود دارد. وقتی شما چیزی می‌نوشید یا می‌خورید، این عضله شل می‌شود و به مایع یا غذا اجازه می‌دهد به داخل معده حرکت کند. با این حال، در بعضی مواقع پس از نوشیدن یا خوردن، عضله اسفنکتر به طور کامل بسته نمی‌شود و این اجازه را می‌دهد که اسید از معده به سمت داخل مری حرکت کند. این موضوع به تحریک مری منجر می‌شود و ممکن است باعث سرفه پس از خوردن غذا شود. علائم دیگر ریفلاکس اسید شامل درد گلو، طعم ترش در دهان، مزه تلخ در پشت گلو و احساس سوزش در قفسه سینه یا سوزش معده است.
آسم
آسم نوعی بیماری مزمن است که ریه‌های افراد را درگیر می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث گرفتگی قفسه سینه، خس خس سینه و سرفه شود. آسم به طور کلی از کودکی آغاز می‌شود اما ممکن است در بزرگسالی نیز ظاهر شود. سرفه‌های ناشی از آسم معمولاً در اواخر صبح یا شب بدتر می‌شوند. در هنگام حمله، علائم آسم بدتر می‌شود.
معمولاً 75٪ بیماران مبتلا به آسم به بیماری ریفلاکس معده و مری (GERD) نیز مبتلا هستند. ریفلاکس معده و مری، می‌تواند باعث سرفه بعد از خوردن غذا شود. می‌توانید ریفلاکس خود را درمان کرده و از علائم آسم رهایی یابید. علائم آسم را می‌توان با مصرف داروهای تجویز شده و همچنین اجتناب از عوامل شایع آسم، مانند سولفیت‌هایی که در برخی نوشیدنی‌ها وجود دارد و همچنین در میوه‌ها و سبزیجات خشک و نوشابه‌ها، به راحتی کنترل کرد.
آلرژی غذایی
اگر حساسیت غذایی دارید، ممکن است بعد از غذا خوردن سرفه کنید. اگرچه آلرژی غذایی به طور کلی در دوران کودکی ایجاد می‌شود اما ممکن است در هر سنی بروز کند. همچنین ممکن است به غذایی که سالهاست می‌خورید حساسیت غذایی پیدا کنید. به طور کلی، آلرژی‌های غذایی ظرف 2 ساعت پس از خوردن غذایی که به آن حساسیت دارید، باعث واکنش آلرژیک می‌شوند.
علائم واکنش آلرژیک از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بعضی اوقات این علائم ممکن است شامل علائمی باشد که بر سیستم تنفسی تأثیر می‌گذارند و در نتیجه باعث سرفه شوند. خس خس سینه یا تنگی نفس از دیگر علائم تنفسی آلرژی غذایی است.
توجه: در موارد نادر، آلرژی غذایی می‌تواند منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی معروف به آنافیلاکسی، که بر تنفس شما تأثیر می‌گذارد بشود. بنابراین مطمئن شوید که اگر علائم آلرژی غذایی را تجربه کرده‌اید یا مشکوک به داشتن آلرژی غذایی هستید، باید فوراً تحت درمان قرار بگیرید.
دیسفاژی
دیسفاژی بیماری است که به مشکل در بلع اشاره دارد. اگر از دیسفاژی رنج می‌برید، زمان و تلاش بیشتری لازم است تا بدن شما غذا و مایعات را به معده خود منتقل کند و در نتیجه بلعیدن آن را دردناک و تقریباً غیرممکن می‌کند. این می‌تواند باعث سرفه یا قوز کردن در هنگام بلع شود. اگر مبتلا به دیسفاژی هستید، ممکن است احساس کنید که غذا در گلو گیر کرده و دچار سرفه کردن بعد از غذا می‌شوید.
دیسفاژی به دلایل مختلفی از جمله GERD و ریفلاکس اسید ایجاد می‌شود. شما باید با پزشک خود صحبت کنید و علت اصلی دیسفاژی را دریابید. حتی گاهی اوقات با تمرینات ساده می‌توان مشکل را برطرف کرد. با این حال، در موارد شدید دیسفاژی ممکن است به روش آندوسکوپی یا جراحی نیاز داشته باشید.
پنومونی آسپیراسیون
علت سرفه بعد از غذا خوردن چیست؟ آیا می‌دانید برای سرفه کردن بعد از خوردن غذا علل دیگری نیز وجود دارد؟ بله، دلایل دیگری نیز وجود دارد و یکی از این موارد پنومونی آسپیراسیون است.
بعضی اوقات تکه‌های کوچک غذا یا قطره مایعات به داخل ریه‌ها، جایی که باکتری‌ها رشد می‌کنند، وارد می‌شوند. معمولاً این اتفاق زمانی می‌افتد که فردی چیزی را ببلعد و وارد حفره‌ی اشتباهی شود. به طور معمول، ریه‌های سالم خود را پاک می‌کنند. با این حال، در صورت عدم وجود، این باکتری‌ها می توانند منجر به یک بیماری جدی شوند که به آن پنومونی آسپیراسیون می‌گویند. ابتلا به دیسفاژی یا ریفلاکس اسید خطر ابتلا به بیماری پنومونی آسپیراسیون را افزایش می‌دهد.
اگر به ذات الریه ریه (آسپیراسیون پنومونی) مبتلا هستید، ممکن است پس از صرف غذا سرفه‌ای مرطوب تجربه کنید. حتی ممکن است مخاطی که خونین یا سبز به نظر می‌رسد سرفه کنید. برخی علائم دیگر این بیماری بلع دردناک، سوزش معده، سرفه یا خس خس سینه، ذات الریه مکرر، بزاق اضافی، تب، تنگی نفس، احتقان، یا خستگی پس از نوشیدن یا خوردن غذا است که ظرف یک ساعت از غذا خوردن شروع می‌شود.
در صورت عدم درمان پنومونی آسپیراسیون، می‌تواند مشکلات جدی مختلفی مانند آبسه ریه یا نارسایی تنفسی وجود داشته باشد. بنابراین اگر به پنومونی آسپیراسیون مشکوک هستید، در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید و از بهترین روش‌های درمانی ممکن مطلع شوید.
عفونت های دستگاه تنفسی
اگر به عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مبتلا هستید، ممکن است پس از غذا خوردن از سرفه نیز رنج ببرید. اگر سرفه شما به درستی پاک نشده است، می‌تواند بلافاصله پس از خوردن یا نوشیدن باعث سرفه شود. درمان چنین نوع سرفه ای سخت است زیرا گلو شما را تحریک می‌کند، باعث سرفه بیشتر می‌شود و از روند بهبودی جلوگیری می‌کند.
شما ممکن است در حنجره یا لوله غذا نیز دچار عفونت شوید. چنین نوع عفونی ممکن است به دلیل قارچ، ویروس یا باکتری ایجاد شود. با عفونت، گلو ممکن است ملتهب یا تحریک شود. التهاب منجر به سرفه بعد از خوردن غذا می‌شود.
عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی باعث سرفه می‌شوند، اما این سرفه‌ها به طور کلی طی 2-3 هفته برطرف می‌شوند. هر سرفه‌ای که به مدت 8 هفته یا بیشتر ادامه یابد مزمن است. سرفه مزمن بعد از غذا خوردن می‌تواند به دلیل عفونت باشد که به درستی بهبود نمی‌یابد. سرفه‌ای که در اثر عفونت ایجاد می‌شود، خشک، سخت و مداوم به نظر می‌رسد. این سرفه منجر به التهاب مجاری تنفسی و باعث سرفه بیشتر می‌شود.
درمان سرفه‌های ناشی از عفونت دشوار است و این بدان دلیل است که چرخه التهاب و سرفه از روند بهبودی جلوگیری می‌کند. اگر سرفه شما برطرف نشد باید با پزشک خود مشورت کنید و از داروهای ضد التهاب تجویز شده مانند استروئیدهای خوراکی یا استنشاقی استفاده کنید. با درمان عفونت تنفسی می‌توانید از سرفه پس از صرف غذا خلاص شوید.
عادات غذایی
برخی از عادات غذایی ممکن است باعث سرفه بعد از غذا شوند. بیایید نگاهی به برخی از این موارد بیندازیم:
- خیلی سریع غذا خوردن: وقتی غذای خود را با عجله قورت می‌دهید، احتمال ابتلا به ریفلاکس اسید بعد از غذا خوردن را افزایش می‌دهید. اگر مستعد ریفلاکس اسید هستید و همچنین بعد از خوردن غذا سرفه می‌کنید، باید سعی کنید به آرامی غذا بخورید و ببینید آیا علائم شما بهبود می‌یابد یا خیر. هنگام مصرف وعده غذایی عجله نکنید.
- خوردن بیش از حد در یک وعده: بعضی اوقات زیاد غذا می‌خوریم، به خصوص وقتی غذایی را می‌بینیم که به آن علاقه داریم. اینطور نیست؟ با این حال، پرخوری یا خوردن زیاد در یک وعده غذایی می‌تواند علائم دل درد یا سرفه مزمن را ایجاد کند. بنابراین، عادت کنید که وعده‌های غذایی کم حجم در دفعات مختلف را بخورید.
- به زودی پس از غذا خوردن دراز بکشید: آیا شما شخصی هستید که دوست دارید خیلی زود پس از صرف غذا دراز بکشید؟ اگر بله، بگذارید بگوییم این یکی از عادت‌های ناخوشایند است که آسیب بیشتری به معده شما وارد می‌کند. وقتی بعد از غذا روی تخت یا مبل خود را دراز می‌کشید، باعث می شود اسید معده به راحتی به مری برود و وقتی این اتفاق می‌افتد ممکن است پس از غذا خوردن از سرفه مزمن رنج ببرید. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که بلافاصله پس از صرف غذا دراز نکشید. اطمینان حاصل کنید که 2-3 ساعت قبل از خواب غذا می‌خورید تا معده شما زمان زیادی برای هضم مناسب غذا پیدا کند.
- خوردن بیش از حد غذاهای چرب یا سرخ شده: اگر علاقه زیادی به خوردن غذاهای چرب یا سرخ کردنی دارید، پس از خوردن غذا سرفه می‌کنید. به این دلیل که این غذاها یکی از دلایل عمده ریفلاکس اسید است که ممکن است منجر به سرفه مزمن بعد از خوردن شود. بنابراین، سعی کنید این غذاهای چرب یا سرخ شده را کاهش داده و یا آن‌ها را کاملاً ترک کنید.
- نوشیدن بیش از حد نوشابه: نوشابه یا نوشیدنی‌های گازدار که کربناسیون داشته باشد، نه تنها شکم شما را نفخ می‌کند، بلکه فشار بیشتری را نیز ایجاد می کند که می تواند باعث ریفلاکس اسید شود.
- مصرف بیش از حد میوه‌ها یا آب میوه‌های اسیدی: میوه و آب میوه برای سلامتی مفید هستند. با این حال، اگر پس از خوردن آن‌ها از سرفه مکرر رنج می‌برید، به این معنی است که میوه‌ها و آب میوه‌های خاصی وجود دارد که باید از آن‌ها اجتناب کنید یا حداقل آن‌ها را کاهش دهید. این میوه‌ها یا آب میوه‌ها می‌توانند میوه های اسیدی مانند لیمو ترش، پرتقال، و گریپ فروت باشند. بنابراین، سعی کنید از مصرف چنین میوه‌هایی که اسیدی هستند و پس از خوردن باعث سرفه می‌شوند، خودداری کنید.
علائم سرفه بعد از خوردن غذا
علائم مختلفی برای مشکل سرفه بعد از غذا خوردن وجود دارد. برخی از رایج ترین آن‌ها در زیر ذکر شده است:
- اگر شخصی از مزه مکرر ترش در دهان خود رنج می‌برد.
- اگر شخصی هنگام بلعیدن غذا یا مایعات با مشکل روبرو شود.
- اگر پس از صرف غذا یا هر ماده غذایی دیگر فرد احساس استفراغ می‌کند.
- اگر فردی احساس سرگیجه می‌کند و درست بعد از صرف وعده غذایی خود در استنشاق هوا نیز مشکلی احساس می‌کند.
- اگر فردی بعد از خوردن غذا قادر به هضم مناسب غذا نباشد، می‌توان سرفه های مکرر را مشاهده کرد.
- اگر دهان و زبان فرد در بیشتر مواقع خشک بماند، این امر می‌تواند منجر به سرفه خشک شود که می‌تواند اثر تحریک کننده‌ای بر دستگاه تنفسی فرد داشته باشد.
- اگر فردی بزاق بیشتری در دهان خود ایجاد می‌کند، این نیز می‌تواند از علائم سرفه بعد از خوردن غذا باشد.
علائم ذکر شده در بالا شایع‌ترین علائمی است که در شخصی که بعد از خوردن غذا از مشکل سرفه رنج می‌برد قابل مشاهده است.
در مورد سرفه بعد از خوردن غذا چه باید کرد
خبر خوب این است که برای کاهش سرفه پس از خوردن غذا، می‌توانید اقدامات زیادی انجام دهید. پزشک ممکن است برای کنترل بلغم و سوزش سر دل، برخی از داروها را به شما تجویز کند. این داروها به کنترل بلغم کمک می‌کنند، اما برای واقعاً تحت تأثیر درمان قرار گرفتن، باید موارد زیر را نیز انجام دهید.
- آهسته غذا بخورید – به خود یاد دهید که آرام‌تر غذا بخورید. از لقمه‌های کوچکتر استفاده کنید و غذا را برای سهولت در بلع و هضم بجوید. در حین غذا خوردن حتماً جرعه کوچک آب بنوشید.
- از غذاهایی که به نظر می‌رسد باعث بدتر شدن سرفه می‌شوند خودداری کنید – کدام یک از غذاها مشکل بیشتری برای ایجاد می‌کنند؟ از خوردن آن‌ها خودداری کنید. بسیاری از اوقات حساسیت یا آلرژی به بعضی از غذاها یا ادویه جات می‌تواند دلیلی برای سرفه بعد از غذا خوردن باشد.
- غذای سالم بخورید – برای داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل تلاش کنید. از غذاهای فرآوری شده، نمک و شکر خودداری کنید. این به شما کمک می‌کند تا از آلرژی و عدم تعادل تغذیه ای که می‌تواند دلیل بروز مشکل باشد مراقبت کنید، همچنین سیستم ایمنی بدن شما را نیز تقویت می‌کند.
- هوای گرم را نفس بکشید – دوش آب گرم بگیرید. از دستگاه بخور و هر چیزی که باعث گرم شدن هوای شما می‌شود استفاده کنید، دستان خود را روی دهان و بینی و چندین نفس عمیق بکشید. هوای گرم می‌تواند واکنش بلغمی را کاهش دهد.
- گلو را مرطوب نگه دارید – برای مرطوب نگه داشتن گلو در طول روز چای و مایعات گرم بنوشید. خشکی گلو می‌تواند باعث تولید بیش از حد بلغم و سرفه خشک شود.
