بهطورکلی، اضطراب را میتوان بهعنوان یک وضعیت یا واکنش احساسی روانشناختی تعریف کرد. یک موقعیت اضطرابی متشکل از احساس ناخوشایند تنش، دلهره، عصبی بودن، نگرانی و فعال شدن سیستم خودکار عصبی است. تظاهرات فیزیولوژیک اضطراب بهطورکلی عبارتاند از افزایش فشارخون، ضربان قلب سریع (تپش قلب یا تاکیکاردی)، عرق کردن، خشکی دهان، حالت تهوع، سرگیجه، بینظمی در تنفس، تنش عضلانی و اختلالات عضلانی.
تأثیر اضطراب بر قلب
وقتی کسی که مضطرب باشد، بدنش بهگونهای واکنش نشان میدهد که میتواند فشار مضاعف بر روی قلب او قرار دهد. علائم فیزیکی اضطراب میتوانند بهویژه برای اشخاص مبتلا به ناراحتی قلبی مخرب باشند.
ممکن است بین اضطراب و بیماریهای قلبی زیر و عوامل خطر آنها ارتباطی وجود داشته باشد:
- ضربان قلب سریع (تاکیکاردی): در موارد وخیم، میتواند با عملکرد نرمال قلب تداخل یافته و خطر ایست قلبی ناگهانی را بالا ببرد.
- افزایش فشارخون: در صورت مزمن بودن، میتواند به بیماری عروق کرونر، تضعیف عضله قلب و نارسایی قلبی منجر شود.
- کاهش ضربان قلب متغیر: میتواند منجر به بالاتر رفتن احتمال مرگ، پس از حملات قلبی شدید شود.
اضطراب و تپش قلب
تپش قلب یک علامت بسیار رایج اختلال اضطراب است. بهعنوانمثال، اگر شما با شدت ورزش کنید احتمالاً متوجه ضربان قلب خود در داخل قفسه سینهتان خواهید شد. هنگامیکه شروع به استراحت کنید، ممکن است آن احساس باز هم برای چند دقیقه ادامه یابد و زمانیکه خستگی ورزش را از تن به درمیکنید، این احساس تپش، کاهش مییابد.
ابتلا به اختلال اضطراب میتواند علت تپش قلب باشد، به عنوان مثال زمانیکه در موقعیتی قرار دارید که شما را مضطرب میکند یا از لحاظ فیزیولوژیکی راحت نباشید ، تپش قلب را بیشتر تجربه کنید .
در رابطه با اضطراب و تپش قلب به این نکته توجه نمایید ، تپشهای قلب شما ( یا قلب تپنده) یکی از کارهایی است که بدن شما بهعنوان واکنشی در برابر پاسخ جنگ یا گریز انجام میدهد. این پاسخ موجب رهاسازی انواع مختلف آدرنالین و سایر هورمونهای استرس، بهمنظور آمادهسازی بدن برای مقابله با ترس میشود.
اضطراب و بهبود حمله قلبی
اختلالات اضطراب با خود میزان بالایی از ترس و عدم اطمینان را به همراه میآورند. اگر این ترس و عدم اطمینان، مانع از پیروی بیماری که دچار حمله قلبی شده است یا مبتلا به بیماری قلبی است، از نظر یا روش درمان متخصص قلب شود، آنگاه میتواند تأثیر بزرگی بر روند بهبود بگذارد. اضطراب میتواند مانع از انجام عوامل زیر شود:
- تداوم در انجام برنامههای ورزشی تجویزشده
- مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک
- به اتمام رساندن یک رژیم غذایی سالم
- خوابیدن با کیفیت و بهاندازه کافی
- برقراری ارتباط مجدد با دوستان و خانواده
- ازسرگیری مسیر شغلی و مسئولیتهای خانوادگی با اطمینان
انواع متفاوت اختلال اضطراب
اختلالات اضطراب به چند گروه تقسیم میشوند. در اینجا به تعدادی از آنها اشارهشده است:
- اختلال هراسی: که میتوان آن را مرتبط با بیماریهای قلبی دانست، یا ممکن است با حمله قلبی اشتباه گرفته شود. احساس ترس و بیقراری شدید که اغلب با سرگیجه، درد قفسه سینه، ناراحتی معده، تنگی نفس، و ضربان قلب سریع همراه است.
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD): بیماریای که در پی یک حادثه تکاندهنده یا ترسناک، یا رویداد ناگهانی که زندگی شما را تهدید میکند، مثلاً جنایتی خشونتآمیز، حادثهای بزرگ، یا حمله قلبی، گربانگیر فرد میشود. فردی که ازPTSD رنج میبرد اغلب با هر چیزی که به حادثهای که باعث بروز بیماریاش شده برخورد کند، احساس عصبانیت کرده و شروع به کنارهگیری میکند.
- اختلال وسواس فکری عملی (OSD): افراد مبتلا به OCD افکار و نگرانیهای نامعقول را با انجام دادن کارهای خاصی بهطور مکرر، مدیریت میکنند. برای مثال، شخصی که علائم قلبی عروقی در او مشاهدهشده و سپس توسط یک پزشک بررسی و رفع شده است، ممکن است ساعتها بیوقفه بهطور وسواسگونهای آن علائم را جستوجو کرده و در پایان موارد جدیدی بیابد.
تشخیص حمله هراسی از حمله قلبی
حملات هراسی و حملات قلبی ممکن است علائم مشابه داشته باشند، اگرچه یکسان نیستند. هر کسی که با درد ناگهانی و شدید در قفسه سینه مواجه شود – بدون توجه به اینکه آیا تحت درمان اختلال اضطراب است یا نه – باید به اورژانس مراجعه کند. پزشک ممکن است خون بیمار را برای یافتن آنزیمهای خاص قلبی آزمایش کند. اگر هیچ آنزیمی در خون وجود نداشته باشد، احتمالاً این حمله، حمله قلبی نیست.
یک متخصص قلب با حساسیت به مسائل مربوط به اضطراب و افسردگی میتواند تشخیص دهد که چگونه علائم حمله هراسی را از علائم حمله قلبی تمیز دهد و قادر به درمان اختلال ترس و یا هر نوع دیگری از اضطراب بیمار خواهد بود.
تشخیص و درمان اضطراب
این مهم است که اضطراب طبیعی را از نوع شدیدترش تشخیص دهیم. آیا اضطراب با زندگی خانواده شما تداخل خواهد داشت یا مانع از سودمند بودن شما در زندگی حرفهایتان خواهد شد؟ آیا اضطراب شما را از انجام فعالیتهای موردعلاقهتان باز خواهد داشت؟ اگر پاسخ مثبت است، پس این نوع از اضطراب، اضطرابی است که ممکن است نیاز به درمان یا مراقبتهای پزشکی داشته باشد.
بسته به طول مدت، شدت، و نوع اضطراب، درمان میتواند شامل تراپی، دارو، و یا ترکیبی از هر دو باشد. درمان شناختی رفتاری (CBT)، متدی رایج و مؤثر برای درمان این اختلال است، که شامل سه قسمت اصلی میشود:
- مدیریت اضطراب: هدف این است که بیمار را از تمرکز بیشازحد بر روی نگرانیهایش در مورد آینده، که کنترلشان برای او غیرممکن است، بازداریم و به بیمار کمک کنیم بر روی زمان حال تمرکز کند. مدیریت اضطراب میتواند شامل تمرینات آرامش، تمرکز حسی و تکنیکهای یوگا شود.
- بازسازی شناختی: افراد مبتلا به اختلال اضطرابی تمایل به «فاجعهسازی» یا تأکید بر امکان بروز حوادث فاجعهبار یا آخرالزمانی دارند. بازسازی شناختی – از طریق بیمار، یک بده بستان اطلاعاتی بین درمانگر و بیمار- مجموعهای از مراحل منطقی ارائه میکند که هدفشان اثبات این است که تحریف وقایع و شرایط، کار درستی نیست.
- مواجهه درمانی: در پی مواجهه تدریجی و مکرر بیمار با فعالیت یا محیطی است که باعث به وجود آمدن اضطراب در او میشود. نتیجه موفق زمانی به دست میآید که فرد بتواند بهطور مؤثری اضطرابش را مدیریت نماید. غلبه کردن بر ترس عبور از روی یک پل، موفقیت روبهرو شدن با یک سفر هوایی، یا گذراندن زمان در مکانی مرتبط با یک تصادف یا جنایت، مثالهایی از این دستاند.
با افزایش سن و بیماری قلبی مرتبط، باید در نظر داشت که در افراد پیر (بالای 70 سال)، علائمی مانند تنگی نفس، احساس ضعف و بیحالی، ضربان قلب بسیار سریع یا کند و نامنظم، درد و احساس ناراحتی در سمت چپ قفسه سینه و یا سرگیجه نباید به سادگی نادیده گرفته شوند، زیرا این علائم ممکن است نشانه وجود بیماریهای قلبی باشند و فقط به افزایش سن برنگردند.