تصویربرداری رزونانس مغناطیسی که به اختصار به آن ام آر ای (MRI) گفته می‌شود، یک آزمایش تصویربرداری است که در آن از یک آهنربای بزرگ ، سیگنال‌های رادیویی و یک رایانه برای تهیه تصاویری از اندام‌ها و بافت‌های بدن استفاده می‌شود. در ام آر آی/ MRI کاردیاک ( قلبی)، از قلب تصویربرداری می‌شود. دستگاه MRI بزرگ و لوله‌ای شکل است که برای تصویربرداری یک میدان مغناطیسی قوی در اطراف بدن ایجاد می‌کند. برخی از دستگاه‌های MRI بازتر هستند. میدان مغناطیسی پروتون‌های هیدروژن را در بدن منظم و به صف می‌کند. سپس امواج رادیویی پروتون‌ها را از موقعیت خود بیرون می‌کشند. این پروتون‌ها با بازگشت مجدد به موقعیت مناسب خود، سیگنال‌های رادیویی ارسال می‌کنند. یک کامپیوتر این سیگنال‌ها را دریافت کرده و آن‌ها را به تصاویری از بدن تبدیل می‌کند. این تصاویر روی یک مانیتور قابل مشاهده هستند.
چرا ممکن است به MRI قلب احتیاج داشته باشیم؟
پزشکان برای ارزیابی و بررسی علائم یا نشانه‌های مشکلات زیر ممکن است دستور دهند ام آر آی قلب انجام شود:
- تصلب شرایین. تصلب شرایین به گرفتگی تدریجی عروق توسط چربی و سایر مواد موجود در جریان خون گفته می‌شود. این مشکل طی سال‌های متمادی ایجاد شده و پیشرفت می‌کند.
- کاردیومیوپاتی. این اتفاق زمانی می‌افتد که عضله قلب ضخیم و ضعیف شود.
- بیماری‌های قلبی مادرزادی. بیماری‌های قلبی مادرزادی نقایصی در قلب هستند که با تشکیل جنین ایجاد می‌شوند. به عنوان نمونه، می‌توان وجود سوراخ در دیواره بین دو بطن قلب (نقص سپتوم بطنی) را نام برد.
- نارسایی قلبی. در این بیماری ماهیچه قلب ضعیف است و قادر نیست به اندازه کافی خون به بدن پمپاژ کند.
- آنوریسم یا رگبرآمدگی. در این بیماری بخشی از عضله قلب یا آئورت ضعیف یا گشاد می‌شود.
- بیماری‌های دریچه‌های قلب. آسیب دیدگی دریچه‌های قلب می‌توانند منجر به انسداد جریان خون در قلب شود.
- تومور قلبی. تومورهای قلبی ممکن است در سطح خارجی یا داخل قلب ایجاد شوند.
به جز این موارد دلایل دیگری هم وجود دارند که ممکن است پزشک به خاطر آن‌ها توصیه کند MRI قلب انجام شود.
خطرات آم آر آی قلب چیست؟
در طول آم آر آی شخص در معرض هیچ نوع اشعه‌ای قرار نمی‌گیرد. اما در صورت وجود موارد زیر نمی‌توان ام آر آی انجام داد:
- دستگاه ضربان ساز یا پیس میکر
- گیره‌های قدیمی آنوریسم داخل جمجمه‌ای
- کاشت پروتز حلزون در گوش
- برخی از پروتزها مثل مفصل مصنوعی زانو
- پمپ تزریق داروی کاشته شده
- دستگاه محرک عصبی کاشته شده
- دستگاه محرک رشد استخوان کاشته شده
- برخی از ابزارهای ضد بارداری داخل رحمی (ایودی)
- دیگر ایمپلنت‌های فلزی که از جنس آهن هستند
- وجود گلوله یا ترکش در بدن
اگر شما باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، به پزشک خود اطلاع دهید. انجام MRI در طول بارداری به طور کلی بی خطر است، اما شما باید با پزشک خود درباره خطرات و مزایای انجام MRI صحبت کنید.
اگر از رنگ کنتراست (ماده حاجب) برای MRI استفاده می‌شود، وجود دارد که بدن شما واکنش‌های آلرژیکی نسبت به رنگ نشان دهد. اگر به داروی خاصی آلرژی دارید یا حساس هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر مشکل کلیوی دارید، احتمال دارد واکنش شدیدی نسبت به رنگ نشان دهید. این مساله را قبل از انجام MRI با پزشک خود مطرح کنید.
استفاده از ماده حاجب در MRI ممکن است بر مشکلات دیگری مانند آلرژی ، آسم ، کم خونی ، فشار خون پایین ، بیماری‌های کلیوی و بیماری سلول داسی تاثیر بگذارد.
چگونه باید برای انجام MRI آماده شد؟
مواردی که لازم است قبل از انجام تست ام آر آی قلب رعایت کنید:
- خوردن/ نوشیدن: شما می‌توانید طبق روال معمول خود غذا بخورید ، مایعات بنوشید و دارو مصرف کنید.
- لباس: شما باید لباس‌های خود را کاملاً تعویض کرده و یک گان مخصوص بیمار بپوشید. یک کمد اختصاصی برای قرار دادن وسایل شخصی شما در اختیارتان قرار خواهد گرفت. لطفاً هیچ شیئ قیمتی و جواهراتی همراه خود نیاورید.
- در زمان انجام ام آر آی: تصویربرداری در داخل یک دستگاه بزرگ لوله مانند، که هر دو انتهای آن باز است انجام می‌شود. برای یک تصویربرداری با کیفیت بیمار باید کاملاً دراز بکشد. به دلیل صدای بلند دستگاه MRI ، ممکن است بخواهید از گوشی استفاده کنید که آن را در اختیارتان قرار خواهند داد.
- آلرژی: اگر بدنتان قبلا نسبت به ماده حاجب واکنش آلرژیکی نشان داده که نیاز به معالجات پزشکی داشته، برای دریافت داروی لازم با پزشک خود تماس بگیرید. احتمالاً لازم است دارو را به صورت خوراکی 24 ، 12 و 2 ساعت قبل از MRI مصرف کنید.
- داروهای ضد اضطراب: اگر به دلیل بیماری کلاستروفوبیا (ترس از محیط‌های بسته) به داروهای ضد اضطراب احتیاج دارید، برای تجویز آن با پزشک سفارش خود تماس بگیرید. لطفاً در نظر داشته باشید که در این صورت لازم است از فردی بخواهید بعد از ام آر آی شما را به خانه برساند.
- محیط مغناطیسی قوی: اگر در بدن شما شیئ فلزی باشد که وجود آن را قبلا به پزشک خود اطلاع نداده‌اید، ممکن است انجام آم آر آی شما لغو شود یا به تعویق بیافتد تا پس از کسب اطلاعات بیشتر دوباره برای انجام آن برنامه‌ریزی شود.
بسته به شرایط ویژه هر فرد ممکن است پزشک لازم ببیند آماده سازی‌های خاص دیگری نیز انجام شود.
در هنگام تعیین وقت ام آر آی، در صورت وجود هر یک از موارد زیر، بسیار مهم است که درباره آن اطلاع دهید:
- اگر دستگاه ضربان ساز (پیس میکر) دارید یا عمل تعویض دریچه قلبی انجام داده‌اید.
- اگر در بدنتان هر نوع پمپ کاشتنی ، مانند پمپ انسولین وجود دارد.
- شما دربدنتان صفحات فلزی ، پین ، ایمپلنت فلزی ، گیره و قلاب‌های جراحی یا کلیپ‌های آنوریسم وجود دارد.
- اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید.
- اگر هرگونه پیرسینگ در بدنتان دارید.
- اگر پچ ( وصله) دارویی دارید.
- اگر خط چشم یا خال کوبی دائمی دارید.
- اگر تا به حال دچار جراحت با گلوله شده‌اید.
- اگر تا کنون با فلز کار کرده باشید (برای مثال تراشکاری یا جوشکاری).
- اگر در هر نقطه‌ای از بدنتان قطعه فلزی‌ای وجود داشته باشد.
- اگر نمی‌توانید برای 30 تا 60 دقیقه دراز بکشید.
در حین انجام MRI قلب چه اتفاقی می‌افتد؟
MRI ممکن است به صورت سرپایی یا به عنوان بخشی از مراحل درمان در دوران بستری بودن یک فرد در بیمارستان انجام شود.
به طور کلی ، روند انجام MRI به این صورت است:
- لازم است هر نوع لباس ، جواهرات و زیور آلات، عینک ، سمعک ، پستیژ، بریس یا دندان مصنوعی‌های متحرک یا هر شیئ دیگری که ممکن است در انجام MRI اختلال ایجاد کند را از خود جدا کنید.
- در صورتی که از شما بخواهند لباس‌هایتان را عوض کنید ، به شما لباس مخصوصی خواهند داد.
- اگر قرار است MRI با ماده حاجب ( رنگ کنتراست) برایتان انجام شود، یک پرستار یک خط وریدی (IV) در دست یا بازویتان برای تزریق رنگ کنتراست قرار می‌دهد.
- شما روی تخت تصویربرداری قرار خواهید گرفت که به داخل ورودی دستگاه که به شکل یک دایره بزرگ است کشیده می‌شود. برای جلوگیری از حرکت بدنتان در هنگام MRI ممکن است بالش یا بندهایی در اطرافتان قرار داشته باشد.
- یک تکنسین در اتاق دیگری که کنترل دستگاه در آنجاست حضور دارد. با این حال، در تمام طول کار تکنسین قادر است شما را از طریق یک پنجره ببیند. بلندگوهای داخل دستگاه تکنسین را قادر می‌سازد تا با شما صحبت کند و صدای شما را بشنود. یک دکمه تماس در دسترس شما خواهد بود که از طریق آن می‌توانید در صورت بروز هر مشکلی در حین MRI تکنسین را مطلع کنید. این تکنسین تمام مدت شما را تحت نظر داشته و به طور مداوم با شما ارتباط دارد.
- برای جلوگیری از آزار سر و صدای بلند دستگاه به شما گوشی یا هدفونی می‌دهند. ممکن است در حین کار بیتوانید موسیقی گوش کنید.
- در حین انجام ام آر آی ، به خاطر ایجاد میدان مغناطیسی و پالس‌های امواج رادیویی از دستگاه ، سر و صداهای ضربه مانندی ایجاد می‌شود.
- در طول تصویربرداری بسیار مهم است که کاملا بی حرکت باقی بمانید. هر حرکتی ممکن است کیفیت تصاویر را مخدوش کند.
- ممکن است از شما بخواهند برای چند ثانیه نفس خود را حبس کنید، یا نفس نکشید و بعد دوباره به شما خواهند گفت که کی می‌توانید به صورت عادی نفس بکشید. البته لازم نیست بیشتر از چند ثانیه نفس خود را نگه دارید.
- در صورت استفاده از رنگ کنتراست ، ممکن است هنگام تزریق رنگ به خط وریدی IV ، دچار کمی احساس سرما یا ناراحتی در محل IV شوید که موقتی است و معمولا فقط چند لحظه ادامه خواهد داشت.
- در صورت بروز هرگونه مشکل در تنفس ، تعریق ، احساس بی حسی یا تنگی نفس ، تکنسین را از آن آگاه کنید.
- پس از انجام ام آر آی ، تخت از دستگاه خارج شده و به شما کمک می‌کنند تا از روی آن بلند شوید.
- اگربرای تزریق ماده حاجب، خط IV در دست یا بازویتان قرار داده باشند ، آن را بر می‌دارند.
- MRI به خودی خود هیچ دردی ندارد. اما بی حرکت دراز کشیدن به هر حال ممکن است ناراحت کننده باشد. تکنسین سعی می‌کند تا جای ممکن کاری کند که بیمار در حین کار احساس راحتی کرده و تست را هر چه سریعتر انجام دهد تا هرگونه ناراحتی و درد کاهش یابد. اگر دندان‌هایتان با مواد فلزی پر شده باشند ، ممکن است در طول MRI احساس کنید دندانتان کمی کج شده است.
بعد از MRI قلب
بعد از اتمام کار ، به آرامی از روی تخت دستگاه بلند شوید تا به خاطر دراز کشیدن طولانی مدت در طول MRI دچار سرگیجه نشوید. اگربه شما آرام بخش داده باشند ، باید استراحت کنید تا اثر آرام بخش از بین برود. همچنین باید از رانندگی کردن خودداری کنید. اگر برایتان از رنگ کنتراست استفاده شده باشد ، تا مدتی نسبت به هرگونه عارضه جانبی یا واکنش نسبت به رنگ کنتراست مانند خارش ، تورم ، بثورات یا مشکلات تنفسی خود دقت داشته باشید.
اگر بعد از بازگشت به خانه متوجه درد ، قرمزی و یا تورم در محل خط وریدی شدید ، با پزشک خود تماس بگیرید. این ممکن است بدان معنی باشد که شما دچار عفونت شده‌اید یا بدنتان واکنش دیگری نشان داده است.
در غیر این موارد ، به مراقبت خاصی بعد از MRI قلب نیاز نیست و شما می‌توانید برنامه غذایی و فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید ، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری به شما کرده باشد. بسته به وضعیت هر فرد پزشک ممکن است بعد از MRI دستورات دیگری به او بدهد.
