دکتر لیلا عسگرپور متخصص قلب و عروق شهریار

آنژیوگرافی

آنژیوگرافی عروق کرونری

آنژیوگرافی عروق کرونری هنگام حمله قلبی یا آنژین یا بعد از آن انجام می‌شود. آنژیوگرافی گاهی اوقات کاتترازیسیون قلبی نیز گفته می‌شود. متخصص قلب لولۀ کوچکی به نام کاتتر را،بعد از اعمال بی‌حسی موضعی، وارد شریان بازو، کشاله ران یا مچ دست می‌کند و آن را جلو می‌برد تا به قلب برسد. بیمار هیچ دردی را حین عمل احساس نمی‌کند.

سپس متخصص قلب و عروق ماده حاجب را درون شریان‌های کرونری تزریق می‌کند و عکس رادیوگرافی گرفته می‌شود. بیماران هنگام تزریق این ماده به مدت چند لحظه داغ و برافروخته می‌شوند. عکس رادیوگرافی محل و میزان تنگ شدن شریان‌های کرونری و عملکرد قلب را در پمپاژ خون نشان می‌دهد.

دکتر متخصص قلب بهترین درمان را با توجه به نتایج آنژیوگرافی توصیه می‌کند. گاهی اوقات بهترین کار این است که بیمار مستقیماً و قبل از خارج کردن لوله، تحت درمان آنژیوپلاستی قرار بگیرد. متخصص قلب پیش از شروع درمان درباره انجام این عمل با بیمار مشورت می‌کند و درمان را در صورت موافقت وی ادامه می‌دهد.

سی تی آنژیوگرافی عروق کرونری (CCTA) 

این آزمایش نوعی سی تی اسکن است که به منظور تشخیص بیماری‌های شریان‌های کرونری انجام می‌شود. سی تی آنژیوگرافی تصویری سه بعدی را از حفره‌های قلب و شریان‌های کرونری مسئول خونرسانی به قلب به دست می‌دهد. سی تی آنژیوگرافی آزمایشی غیرتهاجمی برای افرادی است که دچار علائم غیرعادی قلبی شده‌اند.

آزمایش خون

وقتی عضله قلب در اثر عواملی مانند حمله قلبی آسیب دیده باشد، بدن موادی را در خون آزاد می‌کند. آزمایش خون به منظور اندازه‌گیری میزان این مواد و بررسی احتمال و میزان آسیب‌دیدگی قلب انجام می‌شود.

بررسی غلظت تروپونین در خون متداول‌ترین آزمایشی است که بعد از حمله قلبی انجام می‌شود. همچنین متخصص قلب دستور انجام آزمایش خون را به منظور اندازه‌گیری غلظت مواد دیگری در خون، مانند چربی‌ها (کلسترول و تری گلیسیرید) و مواد معدنی نیز می‌دهد.‌

کنترل فشار خون

ممکن است دکتر قلب بخواهد که بیمار به مدت 24 ساعت (هنگام فعالیت‌های روزانه و خواب) از مانیتوری برای اندازه‌گیری فشار خون استفاده کند. این دستگاه سبک که استفاده از آن نیز راحت است، اطلاعات دقیقی را دربارۀ فشار خون به پزشک می‌دهد.

همچنین ممکن است متخصص قلب از بیمار بخواهد که فشار خون را خودش در خانه اندازه‌گیری و یادداشت کند.

رادیوگرافی قفسه سینه

عکس رادیوگرافی از ساختارها و اندام‌های داخلی قفسه سینه، مانند قلب، ریه‌ها و رگ‌ها گرفته می‌شود. نشانه‌های نارسایی قلبی در عکس رادیوگرافی قابل مشاهده است.

اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب)

اکوکاردیوگرافی یکی از آزمایش‌های تشخیصی رایج است که تصویر قلب را با استفاده از سونوگرافی به دست می‌دهد. دکتر قلب پروب را روی قفسه سینه یا گاهی زیر مری (گلو) می‌کشد.

متخصص قلب و عروق با توجه به تصاویر اکوی قلب می‌تواند مشکلات حفره‌ها و دریچه‌های قلب را تشخیص بدهد و عملکرد قلب را در پمپاژ خون ارزیابی کند.

اکوکاردیوگرافی قبل و بعد از ورزش به منظور تعیین ناحیه‌هایی از قلب انجام می‌شود که خون کافی را از شریان‌های کرونری دریافت نمی‌کنند. (نگاه کنید به تست استرس)

نوار قلب (ECG)

نوار قلب تکانه‌های الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. الکترودهای چسبداری که به سیم متصل هستند، روی قفسه سینه و مچ دست و پای بیمار قرار داده می‌شوند. این الکترودها به دستگاه نوار قلبی متصل هستند که تکانه‌های الکتریکی قلب را ثبت و روی کاغذ چاپ می‌کند.

متخصص قلب از نوار قلب برای تشخیص حمله قلبی یا ضربان غیرعادی قلب (آریتمی) استفاده می‌کنند.

بررسی‌های الکتروفیزیولوژی

در بررسی‌های الکتروفیزیولوژی از رایانه برای تشخیص ضربان غیرعادی قلب (آریتمی) استفاده می‌شود.

متخصص قلب و عروق لوله‌های مخصوصی به نام کاتتر را از راه سیاهرگ پا به قلب می‌رساند. این کاتترها فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کنند و واکنش آن را به محرک‌های مختلف می‌سنجند. واکنش الکتریکی قلب به این محرک‌ها در تعیین نوع و علت آریتمی به متخصص قلب کمک می‌کند.

 MRI

در تصویربرداری MRI از آهن‌رباهای بسیار قوی و امواج رادیویی برای تهیه تصاویر دقیق از قلب استفاده می‌شود. این فناوری امکان ایجاد تصاویر ثابت یا متحرک از قلب را فراهم می‌کند. مزیت اصلی MRI این است که بدون استفاده از تشعشع انجام می‌شود و تنها چیزی که بیمار حین تصویربرداری متوجه می‌شود، صدای دستگاه است.

گاهی اوقات برای بهتر دیده شدن بخش‌های مختلف قلب و شریان‌های کرونری، ماده جاجب نیز تزریق می‌شود. تصاویر حاصل از MRI، ساختار قلب و عملکرد آن را به متخصص قلب نشان می‌دهد تا پزشک بتواند بهترین درمان را توصیه کند.

تست استرس

همان طور که بیمار در حال ورزش کردن است و از دستگاه‌های ورزشی مانند تردمیل استفاده می‌کند، متخصص قلب عملکرد قلب را بررسی می‌کند؛ به این آزمایش تست ورزش یا استرس می‌گویند.

تست استرس ورزش

حین ورزش کردن بیمار از او نوار قلب گرفته می‌شود. متخصص قلب ضربان قلب، سرعت تپش قلب و فشار خون را بررسی می‌کند. این آزمایش عملکرد قلب را حین ورزش نشان می‌دهد. این تست گاهی اوقات تست تردمیل یا تست ورزش نیز گفته می‌شود.

تست استرس اکوکاردیوگرافی (استرس اکو) 

ماده رادیواکتیو (ردیاب) در جریان خون تزریق می‌شود. در استرس اکو از سونوگرافی برای تعیین تفاوت‌ها در دریچه‌ها و حفره‌های قلب و بررسی قدرت ضربان قلب هنگام ورزش کردن یا دریافت داروی دوبوتامین (جهت بالا بردن ضربان قلب) استفاده می‌شود.

تست استرس هسته‌ای قلب

این آزمایش گاهی اوقات “تست ورزش با اسکن با تالیوم”، “تردمیل ایزوتوپ دوگانه” یا “اسکن هسته‌ای ورزش” گفته می‌شود. مقدار بسیار کمی ماده رادیواکتیو (ردیاب) در جریان خون تزریق می‌شود. این ماده به سمت قلب حرکت می‌کند و انرژی آزاد می‌کند. دوربین‌های مخصوص از بیرون بدن از این انرژی عکس می‌گیرند.

متخصص قلب با توجه به این تصاویر، جریان خون در عضله قلب و عملکرد پمپاژ خون توسط قلب را در دو حالت استراحت و ورزش بررسی می‌کند. همچنین اسکن هسته‌ای آسیب دیدن عضلۀ قلب را نیز نشان می‌دهد.

تست تیلت

تست تیلت به این منظور انجام می‌شود که مشخص شود آیا قرار گرفتن بدن در موقعیت‌های مختلف موجب آریتمی می‌شود یا خیر. تست تیلت آزمایش مفیدی برای بررسی قلب بیمارانی است که بدون وجود هیچ توضیح قابل قبولی غش می‌کنند.

درمان‌های متداول ناراحتی‌های قلبی

در این بخش به معرفی متداول‌ترین روش‌هایی می‌پردازیم که متخصصین قلب و عروق از آنها برای درمان بیماری‌های قلبی بهره می‌گیرند:

مشکلات دریچه قلب:

• درمان دارویی
• جراحی دریچه قلب

آریتمی:

• درمان دارویی
• باطری قلب (پیس میکر)

حمله قلبی:

• درمان دارویی: داروهای از بین برنده لخته خون (برخی بیماران بعد از حملۀ قلبی باید در اولین فرصت ممکن دارو دریافت کنند.)
• آنژیوپلاستی کرونری
• جراحی بای‌پس شریان کرونری

سکته مغزی

• درمان دارویی: داروهای از بین برنده لخته خون (در بعضی موارد سکته مغزی لازم است که این داروها ظرف سه ساعت بعد از شروع علائم سکته مغزی دریافت شود.)
• اندآرترکتومی کاروتید