بسیاری از مردم چنین می پندارند که افزایش فشارخون، تنها گریبان بزرگسالان و سالخوردگان را می گیرد، ولی بنا بر یافته های جدید، ممکن است جوانان، نوجوانان، بچه ها و حتی کودکان بسیار خردسال نیز به این بیماری گرفتار شوند. از آنجایی که دگرگونی های جسمی آدمی در دوران نوجوانی روی می دهد، بهتر است دست کم سالی یک بار از پزشک تان بخواهید که میزان فشارخون تان را اندازه گیری کند. در این صورت پزشک مربوطه مشخص می سازد که آیا تغییرات حاصل در فشارخون شما با سن تان متناسب اند، یا اختلال بالقوه ای را در بدن تان نمایان می سازند. ممکن است تشخیص و درمان بموقع، همزمان با افزایش تدریجی سن، از پرفشاری و عوارض ناشی از آن در عهد کهنسالی جلوگیری کند.
میزان شیوع فشار خون بالا در جوانان بیشتر از آن چیزی است که قبلا تصور می شود در حال حاضر تقریبا یک پنجم جوانانی به آن دچار هستند.
فشار خون طبيعي براي افراد بالغ كمتر از 90/ 140 ميليمتر جيوه است. يعني هم فشار ماكزيمم بايد كمتر از 140 ميلي متر جيوه باشدو هم فشار مي نيمم بايد كمتر از 90 ميلي متر جيوه باشد. اگر فشار خون ماكزيمم 140 ميلي متر جيوه و بيشترويا فشارخون مي نيمم 90 ميليمتر جيوه و بيشتر باشد، بعنوان فشار خون بالا محسوب مي شود . در مواردي كه فشارخون ماكزيمم در يك گروه و فشارخون مي نيمم در گروه ديگر قرار مي گيرد،فشارخون را در گروه بالاتر دسته بندي مي كنيم.به عنوان مثال اگر فشارخون ماكزيمم 145 ميلي متر جيوه و مي نيمم 86 ميلي متر جيوه باشد، فشارخون رادر گروه فشارخون بالا قرار مي دهيم.البته فشار خون بايد در چند نوبت و در چند موقعيت اندازه گيري شود و سپس بر اساس ميانگين اعداد بدست آمده قضاوت گردد .
علائم
فشار خون بالا گاهی «کشنده بی سر و صدا» نامیده می‌شود، زیرا تا مراحل انتهایی اکثرا هیچ علامتی ندارد. توجه داشته باشید که فشار خون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری بدنی بالا می‌رود.
اما فردی که دچار بیماری فشارخون بالاست، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی قرار دارد.
علایم شایع
معمولا علامتی وجود ندارد مگر این که بیماری شدید باشد.
علایم زیر مربوط به بالا رفتن فشار خون به طور بحرانی هستند.
- سردرد، خواب آلودگی، گیجی
- کرختی و مور مور شدن دستها و پاها
- سرفه خونی، خونریزی از بینی
- تنگی نفس شدید
دلایل
فشار خون از جمله بیماری هایی است که در کشور شایع است و حدود 25 درصد افراد بالای 18 سال دچار فشار خون هستند . علت فشار خون بالا در جوانان مصرف نمک از اندازه در غذاها بیش و داشتن رژیم‌های نادرست غذایی ، مصرف زیاد غذاهای چرب و پرنمک ، بی‌تحرکی و زندگی ماشینی است.
توجه داشته باشید که فشار خون بطور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود، اما فردی که دچار بیماری فشار خون بالا است، به هنگام استراحت نیز فشار خونش بالاتر از حد طبیعی است.
بنابراین عوامل خطرزمینه ساز (مستعد کننده) فشارخون بالا در جوانان عبارتند از:
- چاقی و اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
- رژیم غذایی حاوی نمک زیاد یا چربی اشباع شده و عدم مصرف میوه و سبزی
- کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
- استرس
- عوامل ژنتیکی، اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است.
عوارض
یکی از مهمترین مسائلی که سلامت جامعه را تهدید می کند و علت 80 درصد مرگ و میر و ناتوانی در کشور است بیماری های غیر واگیر است که فشار خون و سکته های قلبی نیز از آن جمله هستند.
کنترل نکردن فشار خون بالا باعث بروز عوارض زیر در بدن می شود :
-
حمله یا سکته قلبی
فشار خون بالا باعث سختی و افزایش ضخامت سرخرگ های خونی می شود (آترواسکلروز) که این امر باعث حمله قلبی، سکته قلبی و سکته مغزی می شود.
-
آنوریسم
آنوریسم عبارت است از اتساع (باد کردن) یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ.
پمپ کردن خون در رگ ها علی رغم داشتن فشار خون بالا، باعث ضخیم شدن عضله قلب می شود. در نتیجه قلب به سختی خون را پمپ می کند و دچار نارسایی می شود. -
تنگ و ضعیف شدن رگ های خونی در کلیه ها
در این حالت کلیه ها نمی توانند به درستی کار خود را انجام دهند.
-
ضخیم شدن، تنگی و یا پارگی رگ های خونی در چشم ها
در این حالت بینایی فرد کم می شود.
-
سندرم متابولیک
سندرم متابولیک یکی از اختلالات مربوط به متابولیسم بدن است که شامل افزایش دور کمر، سطح تری گلیسرید خون، کاهش کلسترول خوب یا HDL، فشار خون بالا و افزایش هورمون انسولین می‌شود. اگر فشار خون فرد بالا باشد، احتمال ابتلا به سایر اجزای این سندرم زیاد است. هرچقدر اجزای بیشتری از این سندرم را داشته باشید، بیشتر دچار دیابت، بیماری قلبی و سکته می‌شوید.
-
مشکل حافظه و یادگیری
فشار خون بالا روی توانایی فکر کردن، یادآوری و یادگیری فرد تأثیر می گذارد.
درمان
فشار خون بالای اولیه درمان قطعی ندارد و احتمال بهبودی کامل بسیار نادر است، اما اگر فشار خون بالا به موقع تشخیص داده و درمان شود و بیمار به طور منظم تحت مراقبت باشد، قابل کنترل است و می‌توان از عوارض آن پیشگیری کرد. در فشار خون بالای ثانویه، اگر علت و بیماری که سبب ایجاد فشار خون بالا شده است درمان شود، در اکثر موارد فشار خون به وضع طبیعی برمی‌گردد و بیمار بهبود می‌یابد.
شيوه هاي درمان فشار خون بالاي اوليه عبارت است از :
درمان غير دارويي
مراقبت هاي غير داروئي شامل تغيير شيوه هاي زندگي است. اگرچاقي وجود دارد مي توان با انتخاب رژيم غذايي وفعاليت بدني مناسب وزن را كاهش داد . با كاهش وزن، فشار خون نيز به مقدار قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد.
از دیگر اقدامات لازم جهت کاهش فشار خون عبارتند از:
- وزن کم کنید.
- به صورت منظم ورزش کنید.
- یک رژیم غذایی متنوع داشته باشید.
- مشروبات الکلی مصرف نکنید.
- مصرف نمک را محدود کنید.
- استرس خود را کاهش دهید. برای این کار می توانید از موقعیت های استرس زا دوری کنید و یا اینکه تکنیک های تمدد اعصاب را فرا بگیرید.
اگر احساس می کنید فشار خون شما بالا است حتما به پزشک مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد به صورت منظم دارو مصرف کنید. به هیچ عنوان به صورت خودسرانه دارو های فشار خون را مصرف نکنید.
فشار خون بالا اگر درمان نشود می تواند به عوارض جدی و خطرناکی منجر شود.
شما می توانید یک دستگاه فشار سنج پزشکی تهیه کنید و در خانه و به صورت منظم فشار خود را چک کنید و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنید.
این عوامل باعث کاهش فشار خون شما می شود.
درمان دارويي
در بعضي از بيماران با وجود رعايت درمان غير دارويي فشار خون تا حد مطلوب كاهش نمي يابد و لازم است براي تنظيم فشار خون بالا از دارونيز استفاده شود.دارو توسط پزشك تجويز مي شود. داروها ممكن است عوارضي مثل سرگيجــــه ، خواب آلودگي ، تنگي نفس شديد ، طپش قلب ، تهوع ، استفراغ و حساسيت ايجاد كنندكه بايد در سير درمان بيمار به آنها توجه داشت و در صورت مشاهده عوارض نامبرده ،بيمار را به موقع به پزشك ارجاع داد تا مقدار دارو را كاهش دهد و يا در صورت لزوم مصرف داروي مورد نظر را قطع كند و داروي جديدي تجويز كند.
