از آنژیوگرافی به چه منظور استفاده میشود؟
از آنژیوگرافی برای بررسی سلامتی رگهای خونی و چگونگی جریان خون از طریق آنها استفاده میشود. این عمل میتواند به تشخیص یا بررسی چندین مشکل در عروق خونی از جمله موارد زیر کمک کند:
- آترواسکلروز – تنگ شدن عروق که میتواند به این معنی باشد که شما در معرض سکته مغزی یا حمله قلبی هستید
- بیماری شریانی محیطی – کاهش خونرسانی به عضلات پا
- آنوریسم مغزی – یک برآمدگی در رگ واقع در مغز
- آنژین – درد قفسه سینه که ناشی از کاهش جریان خون به عضلات قلب است
- لخته شدن خون یا آمبولی ریوی – انسداد شریان در ریهها
- وجود یک انسداد در مسیر خونرسانی به کلیهها
آنژیوگرافی همچنین ممکن است برای کمک به برنامهریزی برای درمان برخی از این شرایط استفاده شود.
متخصص آنژیوگرافی از چه روشهایی استفاده میکند؟
انواع مختلفی از روشهای آنژیوگرافی موجود میباشد که میتوان از آنها برای تشخیص شرایط مختلف پزشکی و بیماریها استفاده کرد.
- آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) از اشعه X، نرم افزار و سختافزار برای تولید تصاویر یا برشهای افقی یا محوری از رگهای خونی برای تشخیص استفاده میکند.
- آنژیوگرافی عروق کرونری، تصویری از داخل عروق کرونر را نشان میدهد. این تصاویر میتوانند تنگی در شریانهایی را که ممکن است مسئول درد قفسه سینه باشد و میتواند باعث حمله قلبی شود، مشخص کند.
- آنژیوگرافی تفریق دیجیتالی (Digital subtraction angiography) (DSA)، رگهای خونی در مغز را برای بررسی جریان خون به تصویر میکشد.
- آنژیوگرافی رادیونوکلئید یک روش پزشکی هستهای است. مقدار کمی از مادهی رادیونوکلئید (رادیوگرافی یا ردیاب پرتوزا) به بررسی بافت هدف کمک میکند. آنژیوگرافی رادیونوکلئید در حالت استراحت، حفرههای قلب را در حال حرکت ارزیابی میکند.
- آنژیوگرافی ریوی رگهای خونی را ارزیابی میکند تا شرایط مختلفی مانند آنوریسم، تنگی یا انسداد را ارزیابی کند.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و رنگ کنتراست (ماده حاجب) برای تجسم رگهای خونی استفاده میکند. پزشکان اغلب از MRA برای معاینه قلب و سایر بافتهای نرم و ارزیابی جریان خون استفاده میکنند.
- آنژیوگرافی کلیوی که به آن شریانی نیز گفته میشود، رگهای خونی کلیوی را برای تشخیص هرگونه علائم انسداد یا ناهنجاریهای تأثیرگذاری در خونرسانی به کلیهها، به تصویر میکشد.
قبل از آنژیوگرافی
ممکن است قبل از آنژیوگرافی، برای تعیین توانایی لخته شدن خون به آزمایش خون نیاز باشد. لطفاً بعد از نیمه شب قبل از این آزمایش، این دستورالعملها را رعایت کنید:
داروها
همیشه قبل از قطع هرگونه دارو با متخصص آنژیوگرافی مشورت کنید. در اینجا چند راهنمایی آورده شده است:
- هیچ داروی آسپیرین یا محصولی حاوی آسپیرین مصرف نکنید.
- در طول 72 ساعت قبل از آزمایش و 24 ساعت بعد از آزمایش، داروهای دیپیریدامول (Persantine®) یا وارفارین (اتصال به مقاله وارفارین) (Coumadin®) مصرف نکنید. این داروها معمولاً به قرصهای رقیقکننده خون گفته میشوند.
- به مدت 5 (پنج) روز قبل از عمل Plavix® مصرف نکنید.
- تمام داروهای دیگر را طبق معمول مصرف کنید، بهویژه هر دارویی که برای بیماری مربوطه مصرف میکنید.
اگر مبتلا به دیابت هستید
- در صورتی که انسولین سریع اثر (کوتاه اثر) مصرف میکنید، در طول روز عمل، آن را مصرف نکنید.
- درصورتیکه انسولین طولانی اثر مصرف میکنید، مقدار معمول آن را مصرف کنید.
- اگر NPH یا DETEMIR مصرف میکنید، دوز یک دوم آن را مصرف کنید.
- اگر انسولین 70/30 مصرف میکنید و قند خونتان بالای 200 است، مقدار یک دوم دوز AM را مصرف کنید. اگر قند خون شما کمتر از 200 باشد مصرف AM را قطع کنید (مصرف نکنید).
- لطفاً به محض ورود به پرستار رادیولوژی، اطلاع دهید که دیابتی هستید.
- برای کاهش خطر عوارض کلیوی، 48 ساعت قبل از انجام عمل یا 48 ساعت بعد از آن، گلوکوفاژ -Glucophage (متفورمین هیدروکلراید) مصرف نکنید. با پزشک معالج خود تماس بگیرید و از او بپرسید که به چه طریقی قند خون تام را در این روزها به بهترین نحو مدیریت کنید.
خوردن و آشامیدن
- همه بیماران بعد از نیمه شب قبل از انجام عمل، هیچ چیزی نباید بخورند.
- فقط در روز عمل، میتوانند مایعات شفاف را برای صبحانه بنوشند. مایعات شفاف و صاف شامل آبگوشت صافشده، چای، قهوه سیاه و چای زنجبیل است.
- توجه: افرادی که قرار است در طول عمل بیهوشی عمومی انجام دهند، ممکن است لازم باشد که بعد از نیمهشب چیزی برای خوردن یا نوشیدن مصرف نکنند.
در روز آنژیوگرافی
بیماران باید یک همراه بالغ و مسئول همراه داشته باشند تا هنگام ترخیص آنها را تا خانه همراهی کند. این مورد در هنگام پذیرش تأیید خواهد شد. توجه: در صورت عدم حضور یک همراه بالغ، ممکن است عمل مجدداً برنامهریزی شود. لطفاً از همراه داشتن اشیاء باارزش مانند جواهرات یا کارتهای اعتباری خودداری کنید.
لیست فعلی از داروهایی که مصرف میکنید و آلرژیهایی که دارید، را با خود همراه داشته باشید. قبل از عمل میتوانید با متخصص آنژیوگرافی ملاقاتی داشته باشید و او راهنماییهای بیشتری را برایتان مرور کرده و در مورد هرگونه سؤالی که ممکن است داشته باشید، با شما صحبت کند. متخصص همچنین سابقهی بیماری و پزشکی شما را مرور میکند.
تقریباً در همه موارد، آزمایشهایی (“آزمایش خون”) لازم خواهد بود و پزشک شما قبل از شروع آنژیوگرافی شما باید نتایج را مطالعه کند. ممکن است چند ساعت طول بکشد تا نتایج آزمایشگاهی صادر شوند.
در طی عمل آنژیوگرافی
- از شما خواسته میشود که لباسهایتان را عوض کنید و گان (روپوش) بیمارستان به تن کنید.
- خود عمل تقریباً 2 تا 3 ساعت طول خواهد کشید. برای این عمل احتمالاً آرامبخش متوسط به بیمار داده میشود.
- در طی آنژیوگرافی، یک لوله باریک و بلند به نام کاتتر در یک شریان بزرگ (بهطورکلی در ناحیه کشاله ران) وارد میشود.
- کاتتر به آرامی و با دقت از طریق شریان فرستاده میشود تا اینکه نوک آن به قسمتی از رگ که قرار است با آنژیوگرافی بررسی شود، برسد.
- مقدار کمی ماده حاجب از طریق کاتتر به آن قسمت موردنظر از رگهای خونی تزریق میشود و تصویر رادیولوژی گرفته میشود. ماده حاجب باعث میشود رگهای خونی در عکسهای رادیولوژی به وضوح دیده شوند.
- پزشک متخصصی که در زمینه آنژیوگرافی آموزش دیده است، تصاویر رادیولوژی اشعهی ایکس را موردبررسی قرار میدهد تا منبع مشکل و میزان آسیب به بخشهای مدنظر رگهای خونی تحت معاینه را تعیین کند.
آنژیوگرافی چه مدت طول میکشد؟
منتظر میمانید که این عمل نیم ساعت طول بکشد، اگرچه در بعضی موارد ممکن است طولانیتر شود. در طول عمل، وضعیت شما توسط یک مانیتور قلبی نظارت میشود که ضربان قلب و ریتم شما را ثبت میکند. اگر هر زمان احساس ناراحتی یا ناخوشایندی کردید، باید به یکی از کارمندان بیمارستان اطلاع دهید.
در صورتی که در طول آنژیوگرافی، استنت وارد قلب شما شود (آنژیوپلاستی)، مدت زمان انجام عمل بیشتر خواهد بود.
بعد از آنژیوگرافی
بعد از عمل، 4 تا 6 ساعت تحت نظر قرار خواهید گرفت. در این مدت، پرستار رادیولوژی دستورالعملهای لازم برای منزل را در اختیارتان قرار میدهد. یک راهنمای کتبی از این دستورالعملها به شما ارائه میشود. لطفاً این موارد را در خانه رعایت کنید.
قبل از ترخیص، متخصص آنژیوگرافی، شما را ارزیابی میکند. سپس پزشک در مورد نتایج آزمایش با شما صحبت خواهد کرد. اگر مبتلا به دیابت هستید، برای کاهش خطر عوارض کلیوی، 48 ساعت بعد از آزمایش، گلوکوفاژ (متفورمین هیدروکلراید) مصرف نکنید.
متخصص آنژیوگرافی به شما توصیه میکند یک فرد مسئول و بالغ در طول شب پس از انجام عمل، همراه شما بماند. در بعضی مواقع شاید لازم باشد شب را در بیمارستان بگذرانید.
آنژیوگرافی به پزشک شما اجازه میدهد ببیند که چگونه خون در رگها در مکانهای خاصی از بدن گردش میکند. این آزمایش تشخیصی برای یافتن منبع خاص ناهنجاری در گردن، کلیهها، پاها یا سایر مناطق استفاده میشود.
چه زمانی نتایج عمل خواهد آمد؟
مدت زمانی که برای آمدن جواب و نتایج آزمایشتان باید منتظر بمانید، بسته به مکانی که اسکنهای خود را انجام میدهید متفاوت خواهد بود. متخصص آنژیوگرافی تصاویر را بررسی میکند و گزارش آن را مینویسد. تصاویر ممکن است در قالب فیلم یا CD داده شوند.
سؤال کنید که آیا باید منتظر بمانید تا عکسها و گزارش عمل را بگیرید و با خود ببرید یا اینکه آنها این گزارشها را خود به پزشک شما ارسال میکند یا خیر. پزشک شما باید در مورد گزارش با شما صحبت کند. برای این کار باید نوبت مراجعهای را نزد پزشکتان بگیرید.
عوارض بالقوه
در هنگام انجام آنژیوگرافی، بیمار ممکن است خونریزی یا کبودی را در جایی که شریان وارد شده است تجربه کنند. این موارد ممکن است یک واکنش آلرژیک نسبت به ماده حاجب باشند. این احتمال وجود دارد (نه اغلب) که شریان دسترسی ممکن است مسدود شود. بهندرت پیش میآید که در حین آنژیوپلاستی یا فرستادن استنت، بخشی از انسداد شریانی میتواند قطع شود و به شریانهای دیگر انتقال یابد