نارسایی دریچه آئورت قلب، به معنای اختلال در عملکرد دریچه آئورت به گشاد شدن یا ضعیف شدن این دریچه و در نتیجه بازگشت خون به سمت عقب و به داخل بطن چپ قلب می‌باشد. مهم ترین حالت نارسایی دریچه آئورت زمانی است که نارسایی بر اثر عفونت و سوراخ شدن برگچه‌های (یا لت‌ها) دریچه ایجاد شده باشد.
ممکن است شخصی به نارسایی دریچه قلب مبتلا باشد اما تا سالها علائمی بروز ندهد. علائم زمانی بروز می‌کنند که بطن چپ بزرگ میشود. به این دلیل که خون در بطن چپ برگشت می‌کند، عضلات آن مجبور به کار بیشتر برای بازگرداندن جریان خون هستند و به همین دلیل بطن چپ بزرگ میشود و موجب میشود مایع بیشتری در آن انباشته شود.
علت‌ها و دلایل نارسایی دریچه آئورت
هر مشکل و بیماری که مانع بسته شدن کامل دریچهی آئورت شود، میتواند منجر به بیماری نارسایی آئورت شود. وقتی دریچهی آئورت به طور کامل بسته نشود، با هربار تپش قلب مقداری خون به داخل قلب بازگشت می‌کند. این حالت، قلب را وادار می‌کند که با شدت بیشتری بتپد تا خون را با فشار بیشتری به بیرون پمپاژ کند. رفته رفته دهلیز چپ قلب دچار اتساع میشود و قلب با قدرت زیادی می‌تپد و شخص ضربان محکم قلب خود را حس می‌کند و با گذشت زمان، به علت بازگشت خون به قلب، قلب قادر نخواهد بودن به میزان کافی خون به بدن پمپاژ کند.
در گذشته ابتلا به تب روماتیسمی، مهمترین عامل ابتلا به نارسایی دریچه آئورت بود، اما از آنجایی که با مصرف آنتی بیوتیک‌ها، ابتلا به تب روماتیسمی کاهش یافته است، امروزه معمولا عوامل دیگری غیر از تب رماتیسمی باعث بروز نارسایی دریچه آئورت میشوند. این عوامل عبارتند از:
- نارسایی مادرزادی دریچهی قلب : ممکن است فردی به طور مادرزادی و بدو تولد دچار یک نارسایی دریچهی آئورت باشد که به‌جای سه لت جداگانه‌ی نرمال، دو لت (دریچهی دو لتی) یا لت‌های درهم‌آمیخته باشد. در برخی موارد، یک دریچه ممکن است تنها یک لت (تک لتی) یا چهار لت (چهار لتی) داشته باشد، البته این مورد کمتر رخ می‌دهد. این نقص‌های مادر زادی قلب، شما را در خطر ابتلا به نارسایی دریچهی آئورت در برهه‌ای از زندگی‌تان قرار خواهند داد. اگر یکی از والدین یا خواهر و برادرتان دچار عارضه‌ی دریچهی دو لتی آئورت باشند، خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز بیشتر خواهد بود، البته بدون داشتن سابقه‌ی خانوادگی از این بیماری ، ممکن است دچار این عارضه نیز شوید.
- تغییرات مربوط به سن در قلب. رسوبات کلسیم می‌توانند با گذشت زمان روی دریچه آئورت انباشته شوند و درنتیجه، لت‌های دریچه آئورت سفت و خشک خواهند شد. این امر میتواند باعث باریک شدن دریچه آئورت شود و دریچهی آئورت نیز ممکن است بهدرستی بسته نشود.
- اندوکاردیت (عفونت در سطح داخلی قلب). دریچه آئورت ممکن است در اثر آندوکاردیت آسیب دیده باشد – عفونتی در داخل قلب که دریچههای قلب را درگیر می‌کند.
- تب روماتیسمی. تب روماتیسمی عارضه‌ی گلودرد میکروبی و گاهی یک بیماری شایع در کودکان می‌باشد- میتواند به دریچه آئورت آسیب برساند.
- آسیب و جراحت. صدمه به آئورت در نزدیکی محل دریچه آئورت، همچون آسیب دیدگی ناشی از صدمه‌ای به قفسه سینه یا از یک پارگی در آئورت نیز میتواند باعث برگشت جریان خون در دریچهی آئورت شود.
سایر علل گشادی دریچه آئورت:
- ابتلا به اسپوندلیت آنکیلوزان (بیماری مفصلی مزمن و خود ایمنی)
- پارگی داخلی و دولایه شدن رگ آئورت (دایسکشن آئورت)
- فشار خون بالا
- سندرم مارفان
- سندرم رایتر (آرتروز واکنشی)
- سفلیس
- بیماری لوپوس
نارسایی دریچه آئورت بیشتر از همه درمیان مردان بین ۳۰ تا ۶۰ سال شایع است
علائم و نشانههای نارسایی دریچه آئورت
بیماری نارسایی دریچه آئورت معمولا تا سالها علائمی ندارد. علائم ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی بروز کنند و شامل موارد زیر میشود :
- ضربان محکم و با شدت قلب
- درد قفسه سینه که مشابه با درد آنژین صدری است (این نشانه نادر است)
- خستگی مفرط
- ضعف و از حال رفتن
- تپش قلب
- تنگی نفس
- ورم پاها و شکم
- ضربان نامنظم یا بسیار سریع قلب
- احساس ضعف و خستگی بعد از فعالیت فیزیکی
آیا شما در خطر ابتلا به نارسایی آئورت هستید؟
در صورتی که یکی از بیماری‌ها یا مشکلات زیر را در گذشته داشته‌اید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به نارسایی آئورت هستید:
- آسیب‌های دریچهی آئورت: برخی از بیماری‌ها مانند آندوکارتیت یا تب روماتیسمی (در اثر تب روماتیسمی آسیبی دائمی به دریچههای قلب و روماتیسم قلبی بوجود می آید) میتواند موجب التهاب و آسیب رسیدن به دریچه قلب و نارسایی آن شود. برخی بیماری‌ها نیز موجب تنگ شدن دریچهی آئورت میشوند.
- فشار خون بالا
- ابتلا به بیماریهای مادرزادی دریچههای قلب
- سایر بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها مانند سندرم مارفان و اسپوندلیت آنکیلوزان (بیماری مفصلی مزمن و خود ایمنی) میتواند موجب گشاد شدن دریچه خون و بازگشت خون به قلب از طریق دریچه آئورت شود.
- سن: با بالا رفتن سن و از دوره‌ی میانسالی به بعد، برخی از بیماریهای دریچه ای قلب و نارسایی دریچه‌ها بر اثر روند طبیعی تحلیل رفتن اعضای بدن، ایجاد میشوند.
علائم و نشانههای نارسایی دریچه آئورت
بیماری نارسایی دریچه آئورت معمولا تا سالها علائمی ندارد. علائم ممکن است به تدریج یا به طور ناگهانی بروز کنند و شامل موارد زیر میشود :
- ضربان محکم و با شدت قلب
- درد قفسه سینه که مشابه با درد آنژین صدری است (این نشانه نادر است)
- خستگی مفرط
- ضعف و از حال رفتن
- تپش قلب
- تنگی نفس
- ورم پاها و شکم
- ضربان نامنظم یا بسیار سریع قلب
- احساس ضعف و خستگی بعد از فعالیت فیزیکی
عوارض احتمالی نارسایی آئورت چیست؟
عوارض گشادی دریچه آئورت شامل موارد زیر است:
- نارسایی قلبی: نارسایی قلب میتواند وضعیت خطرناک و جدی برای بیمار ایجاد کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد نارسایی قلبی اینجا کلیک کنید.
- اندوکارتیت (عفونت دریچهی قلبی): البته این مورد یکی از عوارض غیر معمول نارسایی دریچه قلب است. در صورتی که این بیماری به خوبی درمان نشود میتواند وضعیت جدی و خطرناکی برای بیمار ایجاد کند.
تشخیص نارسایی دریچه آئورت
ابتدا، با استفاده از استتوسکوپ، پزشک ممکن است بتواند صدای غیرطبیعی قلب را تشخیص دهد. این صداها به دلیل جریان غیرطبیعی خون در دریچههای قلب ایجاد میشوند. یکی از این صداها، صدایی است که به علت نارسایی دریچه آئورت ایجاد میشود و پزشک میتواند آن را شناسایی کند. گاهی اوقات، شما ممکن است بدون داشتن علائم شدید نارسایی دریچه آئورت، برای چکاپ‌های روتین به پزشک مراجعه کنید و پزشک با شنیدن صدای قلب شما، به وجود این بیماری پی ببرد.
همچنین، گرفتن نوار قلب میتواند ضخامت بطن چپ را که ناشی از نارسایی دریچه آئورت است، تشخیص دهد.
از طرف دیگر، رادیوگرافی قلب میتواند تشخیص نارسایی دریچه آئورت را تأیید یا رد کند.
روش‌های درمان نارسایی آئورت
در صورتی که پزشک تشخیص دهد که میزان بازگشت خون به قلب زیاد نیست و علائم شما نیز خفیف هستند، ممکن است نیازی به درمان نباشد. در صورتی که علائم بیماری نارسایی دریچه آئورت یا عوارض آن بروز کردند، میتوان از داروهای مختلفی برای بهبود علائم بیماری استفاده کرد و در صورتی که علائم بهبود نیافتند و شدت پیدا کردند ممکن است نیاز به انجام جراحی باشد.
دارودرمانی
در صورتی که بر اثر نارسایی دریچه آئورت، شخص دچار علائم نارسایی قلبی شود، داروهایی برای بهبود این علائم تجویز میشوند که عبارتند از:
- داروهای ادرار آور یا دیورتیک‌ها: این داروها معمولا برای کنترل فشار خون و گاها برای بهبود علائم نارسایی قلب مانند تنگی نفس تجویز میشوند. ابتلا به نارسایی قلبی موجب تجمع آب و خون اضافی در ریه‌ها و اعضای بدن میشود. این داروها با اثر بر روی کلیه‌ها موجب افزایش حجم ادرار میشوند و با این کار موجب تخلیه آب و خون اضافی جمع شده در ریه‌ها و سایر اعضای بدن میشوند و بدین ترتیب علائم ناشی از نارسایی قلبی را بهبود می‌بخشند.
- مهار کننده‌های ACE(مهار کننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین): این داروها موجب شل شدن و انبساط عروق میشوند و پمپاژ قوی قلب را درمان می‌کنند.
جراحی
روش‌های جراحی عبارتند از بازسازی دریچه قلب و تعویض دریچه قلب. دریچه قلب را میتوان با یک بافت طبیعی یا با یک دریچهی مصنوعی عوض کرد. دریچههای مصنوعی قلب از موادی مانند تیتانیوم ساخته شده‌اند که بدن با آن‌ها سازگار است و به آن واکنش نشان نمی‌دهد. دریچههای طبیعی نیز از بدن حیوانات گرفته میشود. جراح با توجه به شرایط شما، به شما خواهد گفت که کدام روش برای شما مناسب تر است. انجام جراحی میتواند تاثیر بسیار چشم گیری در بهبودی افرادی با نارسایی شدید دریچه آئورت داشته باشد. در صورتی که قبل از وارد شدن آسیب شدید به قلب، این عمل انجام شود، نتایج آن بسیار بهتر خواهند بود.
ترمیم دریچه آئورت
برای ترمیم دریچه آئورت ، جراحان می‌توانند چندین نوع مختلف ترمیم را انجام دهند ، از جمله جدا کردن لت‌های دریچهای که دیواره‌شان به هم جوش خورده است، تغییر شکل دادن یا برداشتن بافت اضافی دریچه جهت محکم بسته شدن لت‌های دریچه یا ایجاد سوراخ‌هایی در دریچه.
پزشکان ممکن است برای ترمیم دریچه آئورت تعویضی نشت دار، از یک عمل سوند گذاری (کاتتر) برای وارد کردن ابزار یا دستگاه استفاده کنند.
تعویض دریچه آئورت
عمل تعویض دریچه آئورت اغلب برای درمان نارسایی دریچه آئورت لازم است. در این عمل، پزشک جراح دریچه آسیب دیده را برداشت می‌کند و آن را با یک دریچه مکانیکی یا بافت بیولوژیکی که از منابع مختلف مانند گاو، خوک یا بافت قلب انسان (دریچه بافت بیولوژیکی) به دست آمده است، جایگزین می‌کند. در برخی موارد، ممکن است از بافت بیولوژیکی که از دریچه ریوی خود بیمار استفاده میشود، استفاده شود.
دریچههای با بافت بیولوژیکی به مرور زمان تخریب میشوند و ممکن است در نهایت نیاز به تعویض داشته باشند. افرادی که دریچههای مکانیکی دارند، باید همواره داروهای رقیق‌کننده خون مصرف کنند تا از لخته شدن خون جلوگیری کنند. پزشک شما در مورد مزایا و مخاطرات هر نوع دریچه با شما صحبت خواهد کرد تا بتوانید دریچهای را انتخاب کنید که برای شما مناسب است.
مصرف آنتی بیوتیک برای پیشگیری از تب روماتیسمی
در افرادی که به بیماریهای دریچهای قلب مبتلا هستند، برای پیشگیری از ابتلا به تب روماتیسمی و اندوکاردیت، قبل از انجام هر گونه درمان دندانپزشکی و سایر جراحی‌ها، مصرف آنتی بیوتیک تجویز میشود. البته توصیه سازمان بهداشت این است که بیمار تنها در صورتی آنتی بیوتیک مصرف کند که در زمان انجام جراحی یا درمان دندانپزشکی، به عفونت مبتلا است.
رعایت بهداشت دهان و دندان
اندوکاردیت یکی از عوامل اصلی ابتلا به بیماری دریچه ای قلب است و رعایت بهداشت دهان و دندان برای پیگیری از ابتلا به اندوکارتیت بسیار اهمیت دارد. در صورتی که در معرض خطر ابتلا به اندوکاردیت هستید، لازم است به بهداشت دهان و دندان اهمیت ویژه ای بدهید و مشکلاتی مانند آبسه یا بیماری لثه را نادیده نگیرید. این مشکلات می‌توانند باعث راه پیدا کردن میکروب‌ها به جریان خون شوند.
شیوه زندگی و داروهای خانگی
برای نظارت و کنترل وضعیتتان، مرتباً و به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
اگرچه تغییرات در شیوه‌ی زندگی نمیتواند از بیماری شما جلوگیری یا آن را معالجه کند ، اما پزشک به شما پیشنهاد کند که چندین تغییر سبک زندگی سالم در ارتباط با قلب را در زندگی خود بگنجانید. این تغییرات شامل موارد زیر میشود:
- خوردن غذاهای سالم و مفید برای قلب. انواع میوه و سبزی‌ها، لبنیات کم‌چرب یا بدون چربی، مرغ، ماهی و غلات کامل بخورید. از مصرف چربی‌های اشباع و ترانس ، و نمک و قند زیاد خودداری کنید
- حفظ وزن سالم. سعی کنید وزنتان را در حدی سالم نگه دارید. اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید، پزشک ممکن است توصیه کند که وزن خود را کاهش دهید.
- فعالیت بدنی منظم. حدود 30 دقیقه فعالیت بدنی مانند پیاده‌روی‌های سریع را وارد برنامه روزمره تناسب اندام خود کنید. قبل از شروع ورزش، از پزشک خود راهنمایی بگیرید، به خصوص اگر ورزش رقابتی را در نظر دارید.
- مدیریت و کنترل استرس. راه‌هایی برای کمک به مدیریت استرس خود پیدا کنید، مثلاً از طریق فعالیت‌های آرامش‌بخش، مدیتیشن، فعالیت بدنی و ورزش و گذراندن وقت با خانواده و دوستان.
- پرهیز از دخانیات. اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. از پزشک خود در مورد منابعی برای کمک به ترک سیگار سؤال کنید. پیوستن به یک گروه حمایتی ممکن است مفید باشد.
- کنترل فشارخون بالا. اگر داروی فشارخون مصرف می‌کنید، حتماً آن را طبق توصیه پزشک مصرف کنید
پیشگیری از نارسایی دریچه آئورت
مهمترین عامل در پیشگیری از نارسایی دریچه آئورت کنترل فشار خون است.
در مورد هرگونه بیماری قلبی ، مرتباً به پزشک مراجعه کنید تا او بتواند شما را تحت نظر داشته باشد و شاید بتواند متوجه ی احتمال بروز نارسایی دریچهی آئورت یا دیگر مشکلات قلبی، قبل از پیشرفت آن و یا در مراحل اولیه شود، در این زمان درمان آن راحت‌تر می‌باشد. اگر در شما نشتی دریچه آئورت (نارسایی دریچه آئورت) یا سفتی دریچه آئورت (تنگی دریچه آئورت) تشخیص داده شده است، احتمالاً به اکوکاردیوگرام منظم احتیاج خواهید داشت تا این اطمینان حاصل شود که نارسایی دریچه آئورت شدیدتر نمی‌شود.
همچنین از شرایطی که در بروز نارسایی دریچه آئورت کمک می‌کنند ، آگاهی داشته باشید ، ازجمله:
- تب روماتیسمی. اگر گلودرد شدید دارید، به پزشک مراجعه کنید. عدم درمان گلودرد میکروبی میتواند منجر به تب روماتیسمی شود. خوشبختانه گلودرد میکروبی به‌راحتی با آنتی‌بیوتیک درمان میشود.
- فشارخون بالا. فشارخون خود را مرتباً چک کنید. برای جلوگیری از بروز نارسایی دریچهی آئورت، فشارخونتان را به‌خوبی و به‌دقت کنترل کنید.
سؤالات متداول
در هنگام نارسایی دریچهی آئورت، چه اتفاقی میافتد؟
برای جبران نشت خون در بطن چپ، قلب باید بیشتر کار کند. در این حالت، دیوارههای بطن گاهی ضخیم میشوند (هایپرتروفی) و عضله قلبی که ضخیم شده است، پمپ کمتر و کم اثرتری دارد. در نهایت، قلب ممکن است قادر به پمپ کردن کافی برای تأمین نیاز بدن به خون نباشد و این موضوع میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
آیا در صورت داشتن نارسایی دریچه آئورت، میتوان باردار شد؟
خانمهایی که مبتلا به نارسایی دریچه آئورت هستند، حتماً باید قبل از بارداری با پزشک خود صحبت کنند. پزشک میتواند در مورد اینکه مصرف کدام داروها برایتان بیخطر است، و اینکه آیا قبل از بارداریتان، به عمل جراحی برای درمان مشکل دریچهی آئورتتان نیاز دارید یا خیر، با شما صحبت کند.
چه موقع برای گشادی دریچهی آئورت، باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز علائم و نشانههای گشادی دریچه آئورت، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. گاهی اوقات اولین نشانههای نارسایی و گشادی دریچه آئورت همان نشانههای مشکل عمده یعنی نارسایی قلبی هستند. اگر دچار خستگی مفرط، تنگی نفس و تورم مچ پا و کف پا شدهاید (علائم شایع نارسایی قلبی) به پزشک مراجعه کنید.
آیا میتوان با وجود ابتلا به نارسایی دریچه آئورت ورزش کرد؟
هنگامی که برخی از بیماریهای دریچهای شدید میشوند، ممکن است ورزش کردن مشکل شود به ویژه در مورد بیماری دریچه آئورت. البته در موارد نشتی خفیف یا “عادی” دریچه، دلیلی برای محدود کردن ورزشتان وجود ندارد. در صورت بروز علائم یا تغییر اندازه یا شکل قلب، باید دریچههای قلبتان ترمیم شود.
آیا نارسایی دریچه آئورت خطرناک است؟
جدیترین عارضه احتمالی ناشی از نارسایی دریچه آئورت، نارسایی قلبی است، یعنی زمانی که عضله قلب شما ضعیف میشود و نمیتواند خون را بهدرستی به بدن شما پمپاژ کند. نارسایی قلبی میتواند منجر به برو مشکلاتی در سایر اعضای بدن شود.
