هیدروکلروتیازید یک داروی ادرارآور خوراکی است که گاهی اوقات با نام مخفف HCTZ به آن اشاره می‌شود. داروهای ادرارآور داروهایی هستند که میزان تولید ادرار در بدن را افزایش می‌دهند. این نوع داروها کاربردهای متنوع و گسترده‌ای دارند، اما هیدروکلروتیازید به طور معمول برای درمان فشار خون بالا و تورم ناشی از تجمع مایعات استفاده می‌شود. این دارو ممکن است با سایر داروها ترکیب یا به عنوان یک داروی منفرد استفاده شود. هیدروکلروتیازید در فهرست داروهای اساسی سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. این بدان معنی است که دارویی بی‌خطر و موثر برای سیستم‌های بهداشتی است.
هیدروکلروتیازید برای چیست؟
از آنجا که هیدروکلروتیازید یک داروی ادرارآور است، می‌توان از آن در موارد مختلف استفاده کرد. اما بیشترین کاربرد آن برای درمان فشار خون است. برخی مطالعات نشان می‌دهند که هیدروکلروتیازید در کاهش فشار خون تا حدی کمتر از دیگر داروهای ادرارآور موثر است، اما عوارض جانبی منفی کمتری دارد. علاوه بر فشار خون بالا، این دارو می‌تواند برای درمان تورم نشانه‌دار، دیابت نوع 2، اسیدوز لوله‌ای کلیوی و سنگ کلیه مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین، در برخی موارد، از هیدروکلروتیازید می‌توان برای جلوگیری از پوکی استخوان و درمان کم‌کاری پاراتیروئید نیز استفاده کرد.
هیدروکلروتیازید چطور کار می‌کند؟
از آنجا که هیدروکلروتیازید ادرارآور است عملکرد اصلی آن افزایش تولید ادرار است. دقیقاً مشخص نیست در شرایط درمانی که این دارو برای آن تجویز می‌شود چگونه عمل می‌کند. با این حال، تصور می‌شود که به کلیه‌ها در بدن کمک می‌کند تا نمک و آب اضافی را خارج کنند. از دست دادن حجمی از مایعات در پلاسما که بخشی از خون است، فشار خون را کاهش می‌دهد و از سخت کار کردن قلب برای پمپاژ خون در بدن جلوگیری می‌کند.
چه مدت طول می‌کشد تا هیدروکلروتیازید کار خود را انجام دهد؟
افرادی که هیدروکلروتیازید برای آن‌ها تجویز می‌شود معمولاً به این فکر می‌کنند که چه مدت طول می‌کشد تا دارو اثر کند. خوشبختانه، اثرات دارو نسبتاً سریع است. بعد از مصرف یک دوز، اثرات آن معمولاً در حدود دو ساعت بعد شروع می‌شود، در حدود چهار ساعت بعد به اوج خود می‌رسد و قبل از فروکش کردن تا دوازده ساعت ادامه دارد. اثرات طولانی مدت دارو بر فشار خون هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. مصرف هیدروکلروتیازید طبق تجویز برای حفظ فشار خون ثابت در سطح امن مهم است.
هیدروکلروتیازید چه مدت در بدن شما باقی می‌ماند؟
مدتی که هیدروکلروتیازید می‌تواند در بدن باقی بماند، بسیار متفاوت است. اما جدای از این، مدتی بعد از فروکش کردن اثرات دارو در بدن شما باقی خواهد ماند. به طور معمول، هیدروکلروتیازید تقریباً زمانی بین سی تا هفتاد و پنج ساعت پس از استفاده کاملاً از بدن خارج می‌شود.
چه موقع باید هیدروکلروتیازید مصرف کنید؟
به طور کلی، روش توصیه شده برای مصرف هیدروکلروتیازید، مصرف دوز روزانه پس از صبحانه است. در صورت تجویز بیش از یک دوز، بهتر است آخرین دوز را حداکثر قبل از ساعت شش عصر مصرف کنید. شما باید مصرف دوزهای خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که بر فعالیت‌های روزمره شما تأثیر بگذارد و تا حد امکان کم بخوابید. مصرف یک داروی ادرارآور نزدیک به زمان خواب می‌تواند باعث بیداری شبانه برای دفع ادرار شود. اگر برای تنظیم زمان مصرف دوزهای خود به کمک نیاز دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
چه دوزی از هیدروکلروتیازید را باید مصرف کنم؟
دوز مناسب دارو برای هر بیمار متفاوت است و همیشه باید دستورات پزشک یا دستورالعمل‌های روی برچسب دارو را دنبال کنید. اطلاعات زیر دوزهای معمول دارو را نشان می‌دهد و این اطلاعات فقط برای آگاهی شما است. پزشک دوز مصرفی مناسب را به شما خواهد گفت.
دوزهای متوسط تجویز شده برای هیدروکلروتیازید براساس سن و وزن بیمار است و همچنین شرایطی که برای درمان استفاده می‌شود.
برای فشار خون بالا:
- بزرگسالان: 12.5 میلی گرم در روز، به تدریج تا 50 میلی گرم در روز افزایش می‌یابد.
- کودکان: دوز مصرفی بر اساس وزن و توسط پزشک تعیین می‌شود.
برای حفظ مایعات:
- بزرگسالان: 25 تا 100 میلی گرم در روز
- کودکان: دوز مصرفی بر اساس وزن و توسط پزشک تعیین می‌شود.
صرف نظر از شرایطی که تحت معالجه هستید، اگر دوز مصرفی خود را فراموش کردید باید آن را در اسرع وقت مصرف کنید مگر اینکه زمان مصرف دوز بعدی شما تقریباً فرا رسیده باشد. اگر زمان مصرف نوبت بعدی است نوبت قبلی را فراموش کرده و به برنامه منظم خود ادامه دهید. هرگز نباید دوز را دو برابر کنید.
چگونه هیدروکلروتیازید را کاهش می‌دهید؟
قطع مصرف هیدروکلروتیازید به طور ناگهانی می‌تواند خطرناک باشد و منجر به افزایش فشار خون شود. به همین دلیل مهم است که از بهترین راه‌های کاهش مصرف آگاه باشید. متأسفانه، رویکرد “مناسب برای همه افراد” برای کاهش مصرف وجود ندارد. بهترین راه برای قطع مصرف دارو این است که با پزشک خود در مورد کاهش میزان دوز صحبت کرده و توصیه‌های او را دنبال کنید.
آیا هیدروکلروتیازید باعث کاهش وزن می‌شود؟
اگرچه هیدروکلروتیازید برای کاهش وزن تجویز نمی‌شود، اما در برخی بیماران ممکن است منجر به کاهش وزن شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که تا 50 درصد از مصرف‌کنندگان، هنگام مصرف هیدروکلروتیازید حداقل 1 کیلوگرم وزن از دست داده‌اند. همچنین، گزارش‌های کاهش وزن از سوی بیمارانی که دوزهای بالاتری از این دارو برای آن‌ها تجویز می‌شود، افزایش می‌یابد.
عوارض جانبی هیدروکلروتیازید چیست؟
مشخص شده است که هیدروکلروتیازید نسبت به سایر داروهای ادرارآور عوارض جانبی کمتری دارد. با این حال، هنوز هم می‌توان هنگام مصرف دارو اثرات مختلفی از خفیف تا شدید را تجربه کرد. عوارض جانبی خفیف ممکن است پس از مصرف دارو برای چند روز یا چند هفته فروکش کند، اما اگر ادامه یافت یا بدتر شد باید به پزشک خود مراجعه کنید.
عوارض جانبی خفیف:
- فشار خون پایین
- سرگیجه
- سردرد
- احساس ضعف بیش از حد معمول
- احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها یا پاها
در دوزهای بالا، برخی از داروهای فشار خون مانند هیدروکلروتیازید نیز می‌توانند باعث اختلال در نعوظ شوند.
عوارض جانبی جدی:
- تاری دید یا چشم درد
- واکنش‌های پوستی بالقوه مهلک مانند سندرم استیونز جانسون (SJS) یا نکرولیز اپیدرم سمی (TEN)
- نارسایی کلیه با علائمی مانند ضعف، تنگی نفس، خستگی، گیجی، ادرار کمتر از حد معمول
- ضربان قلب نامنظم
- قند خون بالا
- پتاسیم، منیزیم یا سدیم کم
اگر هر یک از این عوارض جانبی جدی را تجربه کردید، باید با پزشک خود صحبت کنید یا در صورت داشتن شرایط اضطراری به مراقبت‌های پزشکی فوری مراجعه کنید.
در برخی موارد نادر، بیماران می‌توانند واکنش‌های آلرژیک را تجربه کنند. در صورت مشاهده علائم زیر بعد از مصرف هیدروکلروتیازید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
- بثورات پوستی
- خس خس
- تنگی در گلو یا قفسه سینه
- مشکل در گفتگو یا تنفس
- تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
تداخلات دارویی با هیدروکلروتیازید چیست؟
هیدروکلروتیازید با چندین دارو تداخل بالقوه دارد. داروهای مختلف ممکن است باعث تداخلات مختلف مانند کاهش اثربخشی یا افزایش عوارض جانبی شوند. در زیر فهرستی از برخی تداخلات رایج آورده شده است. این فهرست کاملی نیست و شما باید در مورد هر دارویی که قصد دارید همراه با هیدروکلروتیازید مصرف کنید با پزشک خود مشورت کنید.
- باربیتورات: این داروها ممکن است فشار خون را بیش از حد کاهش دهند و منجر به سرگیجه یا غش شوند.
- لیتیوم: هیدروکلروتیازید باعث کاهش دفع شدن لیتیوم از بدن می‌شود، بنابراین مصرف آن ممکن است منجر به سطح بالای لیتیوم یا مسمومیت لیتیوم شود.
- داروهای کاهش دهنده کلسترول: مصرف داروهای خاص کاهش دهنده کلسترول ممکن است باعث ایجاد تداخلی شود که اثر هیدروکلروتیازید را کاهش می‌دهد. پزشک شما باید داروهایی را برای کاهش کلسترول تجویز کند که در صورت نیاز با هیدروکلروتیازید تداخل نداشته باشند.
- کورتیکواستروئیدها: مصرف کورتیکواستروئیدها ممکن است به دلیل افزایش ادرار به طور خطرناکی منجر به کاهش سطح الکترولیت‌های از قبل تخلیه شده (مانند پتاسیم) شود.
تجویز هیدروکلروتیازید همراه با سایر داروهای کاهش فشار خون توسط پزشک امر غیرمعمولی نیست. اما اگر این اتفاق افتاد، هنگام بلند شدن از حالت خوابیده به حالت نشسته یا از حالت نشسته به حالت ایستاده مراقب باشید. زیرا اگر فشار خون پایین باشد، این حرکات می‌توانند باعث سرگیجه شوند.
