آنژیوگرام روشی تشخیصی است که اطلاعات تصویری با اشعه ایکس از قلب و عروق خونی شما می‌دهد. آنژیوگرام نشان می‌دهد که جریان خون به قلب شما توسط انسدادها محدود نشده است. یافته‌ای که به شما و پزشکتان اجازه می‌دهد که بدانید که آیا علائمتان مرتبط با قلبتان نیست یا اینکه اگر شریان‌های قلبتان تنگ و مسدود شده‌اند، محل دقیق و اندازه این انسدادها را به دست آورید؛ که اطلاعاتی هستند که متخصص قلب را قادر می‌سازند تا یک برنامه درمانی طراحی کند. آنژیو گرام می‌تواند از طریق پا انجام شود.
آنژیوگرافی از طریق پا
در آنژیوگرافی از طریق پا متخصص قلب ترجیح می‌دهد تا هرگونه انسداد در شریان (کرونری) قلبتان، که عروقی هستند که خون را به عضلات قلب می‌رسانند، ببیند. برای بدست آوردن این نمای خاص، یک کاتتر (لوله‌ای کوچک و انعطاف پذیر) به یک رگ بزرگ در کشاله ران شما وارد می‌شود و سپس از طریق شریان‌ها به قلب هدایت می‌شود.
یک ماده حاجب مخصوص به کاتتر و شریان‌های کرونری و قلب تزریق می‌شود. ماده حاجب این امکان را به دوربین اشعه ایکس می‌دهد تا فیلکی از قلب شما و شریان‌های آن ضبط کند. فیلم که شما و پزشکتان می‌تواند آنرا روی صفحه یک تلویزیون نمایش دهید، جریان خون را به شریان‌های قلب شما و محل انسداد را نشان می‌دهد. همچنین آنژیوگرام جزئیاتی در رابطه با اندازه و شکل هرگونه انسداد را فراهم می‌کند. این اطلاعات حیاتی هستند؛ زیرا به متخصص قلب کمک می‌کند تا بهترین رویکرد را برای درمان هر انسداد، طراحی کند.
در چه صورت آنژیوگرای از طریق پا انجام می‌شود؟
پزشک‌ها در صورتی از آنژیوگرافی از طریق پا استفاده می‌کنند که فکر کنند، خون به خوبی در شریان‌های منتهی به پای شما جریان نمی‌یابد. آنژیوگرام به شما و پزشکتان کمک می‌کنند تا تصمیم بگیرید که آیا برای باز کردن انسداد، نیازی به انجام عمل جراحی وجود دارد یا خیر.
چگونه باید برای آنژیوگرافی از طریق پا آماده شوم؟
- پزشک شما دستورالعمل‌هایی در رابطه با چیزهایی که می‌توانید طی ۲۴ ساعت قبل از آزمایش بخورید و بنوشید خواهد داد.
- معمولاً از شما خواسته می‌شود تا به مدت ۶تا۸ ساعت قبل از آنژیوگرام تان چیزی نخورید.
- در رابطه با هرگونه دارویی که مصرف می‌کنید(شامل داروهای بدون نیاز به نسخه، گیاهان دارویی و ویتامین‌ها)، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است از شما بخواهد تا قبل از آزمایش آنها را مصرف نکنید. تا زمانی که پزشک به شما نگفته است، داروهای مصرفی‌تان را قطع نکنید.
- در صورتی که به هرچیزی، بخصوصی، لاتکس یا محصولات پلاستیکی، داروهایی مانند پنی سیلین یا ماده حاجب اشعه ایکس، حساسیت دارید، به پزشک یا پرستارتان اطلاع دهید.
- تمامی جواهرات‌تان را در خانه بگذارید.
- ترتیب دهید تا کسی شما را پس از آنژیوگرام تان به خانه برساند.
حین آنژیوگرافی از طریق پا چه اتفاقی می افتد؟
هر آنژیوگرام معمولاً تقریباً ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. در ابتدا، پرستار یک خط وریدی را در پا یا بازوی شما قرار می‌دهد تا بتوانید مایعات و داروها را دریافت کنید. اگر در طول آنژیوگرام اضطراب شدیدی داشته باشید، ممکن است داروهای بیشتری برای آرامش شما تجویز شود.
در طول آنژیوگرام، شما روی یک میز دراز می‌کشید و به طور خفیفی خواب آلوده می‌شوید، اما همچنان هوشیار هستید. یک متخصص قلب ماهر، این عمل را در یک اتاق آزمایشگاهی به نام کت لب انجام می‌دهد که برای این منظور تجهیز شده است.
پس از آرام شدن شما، پزشک از یک سوزن کوچک برای تزریق لیدوکائین (یک ماده بی‌حس کننده موضعی) در ناحیه کشاله ران، بالای ران، بازو یا مچ استفاده می‌کند. سوزشی که از ورود این سوزن به دست می‌آید، ممکن است تنها دردی باشد که در طول عمل احساس می‌کنید. این عمل عموماً بدون درد انجام می‌شود.
شریان فمورال در کشاله ران(نزدیک جایی که پایتان را از لگن خم می‌کنید) از جمله عروق خونی است که پزشکان معمولاً برای وارد کردن کاتتر(یک لوله انعطاف پذیر که از عروق کوچک‌تر است) استفاده می‌کنند و آن را از طریق شریان‌ها به قلب، برای انجام آنژیوگرافی، هدایت می‌کنند. ممکن است پزشک شما بجای شریان فمورال، شریان براکیال که داخل آرنج است یا شریان رادیال در مچ را برای ورود کاتتر انتخاب کند.
از طریق این نقطه دسترسی در پا یا دست شما، کاتتر از طریق شریان‌ها به قلب شما هدایت می‌شود. از آن‌جایی که هیچ عصبی در شریان وجود ندارد، شما عبود کاتتر از عروق خونی را احساس نخواهید کرد.
دوربین اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کند تا کاتتر را به سمت قلب شما هدایت کند. زمانی که کاتتر به درستی جایگذاری شد، متخصص قلب یک ماده حاجب(ماده حاجب رادیوگرافیک) را از طریق کاتتر به قلب و شریان‌های آن تزریق می‌کند. اکثر افراد تزریق ماده حاجب را احساس نخواهند کرد. گرچه برخی از افراد ممکن است کمی ناراحتی، بخصوص ناراحتی که تا چند ثانیه در قفسه سینه‌شان ادامه پیدا می‌کند، احساس کنند. عده کمی احساس سبکی سر یا حالت تهوع می‌کنند.
هنگامی که اشعه ایکس از ماده حاجب عبور می‌کند، شریان‌ها به رنگ سایه‌هایی سیاه رنگ با پس زمینه سفید نمایان می‌شوند. اگر انسداد داشت باشید، آنها به صورت نواحی سفید رنگ پدیدار خواهند شد. دوربین اشعه ایکس فیلمی از حفره‌های پمپ کننده قلب و شریان‌های شما ضبط خواهد کرد. این فیلم به عنوان یک تصویر دیجیتال پزشکی ضبط خواهد شد. (در حقیقت برای دی وی دی پلیر خانگی شما هنوز کاملاً آماده نشده است.)
آنژیوگرام با قادر ساختن متخصص قلب برای دیدن جریان، اندازه، شکل و طول انسداد، اطلاعات ضرووی برای برنامه ریزی برای بهترین رویکرد درمانی هر یک را فراهم می‌سازد.
پس از آنژیوگرام چه اتفاقی می افتد؟
اگر آنژیوگرام نشان دهنده وجود انسداد جدی باشد، متخصص قلب مداخله‌گر بلافاصله عمل مداخله‌ای کرونری را انجام می‌دهد. این شامل آنژیوپلاستی با استفاده از بالون و استنت گذاری است که برای باز کردن انسداد و بهبود جریان خون به قلب استفاده می‌شود. در موارد دیگر، پزشک ممکن است شما را برای انجام جراحی بایپس کرونری به یک متخصص قلب جراح معرفی کند. این روش جراحی برای بازگرداندن جریان خون به قلب استفاده می‌شود. اگر آنژیوگرام نشان دهنده تشکیل پلاکی باشد که نیازی به تداخل فوری ندارد، پزشک شما عکس‌ها را بررسی کرده و قبل از توصیه به هرگونه اقدامی از جمله تغییرات در سبک زندگی یا داروها، با جزئیات بیشتری در مورد بیماری شما مطالعه خواهد کرد. پس از انجام آنژیوگرام:
- به مدت چند ساعت به اتاق ریکاوری خواهید رفت
- برای پیش گیری از خونریزی، پرستار روی ناحیه ورود سوزن را فشار خواهد داد. پس از ۴۵ دقیقه پرستار فشار را برمی دارد و وجود خونریزی را بررسی می‌کند.
- پرستار از شما می‌خواهد تا پایی که برای ورود کاتتر استفاده شده است را حرکت ندهید.
- پرستار اغلب به بررسی برای خونریزی یا تورم ادامه خواهد داد.
- قبل از اینکه بروید، پرستار دستورالعمل‌های مکتوبی در رابطه با آنچه باید در خانه انجا بدهید، به شما می‌دهد.
پس از اینکه به خانه رسیدم، چه اتفاقی می افتد؟
- به مقدار زیاد مایعات مصرف کنید؛ تا میزان از دست رفته‌ای که در حین آماده سازی برای آنژیوگرام داشته‌اید جبران شود و به دفع ماده حاجب از بدنتان کمک کند. برای اکثر افراد، این به معنی حداقل نوشیدن ۶ لیوان آب، آبمیوه یا چای است.
- می‌توانید خوردن غذاهای جامد و مصرف داروهای عادی‌تان را بین ۴تا۶ ساعت پس از آنژیوگرام تان شروع کنید.
- تا ۲۴ ساعت رانندگی نکنید.
- ناحیه ورود سوزن ممکن است تا چند روز حساس باشد، اما احتمالاً بتوانید روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.
- پزشک شما گزارشی مکتوب از نتایج تست به شما خواهد داد تا آنها را با شما درمیان بگذارد.
باید مراقب چه چیزهایی باشم؟
کبودی کوچک در محل ورود سوزن، چیز شایعی است. اگر از ناحیه ورود سوزن شروع به خونریزی کردید، صاف دراز بکشید و آن نقطه را محکم فشار دهید. از یک نفر بخواهید تا با پزشکی که آنژیوگرام محیطی شما را انجام داده است، تماس بگیرد.
در صورت وقوع موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- پایی که در آن سوزن وارد شده است، بی حس یا مور مور شود یا اینکه پایتان احساس سردی کند یا کبود شود.
- ناحیه اطراف محل ورود سوزن کبودتر به نظر برسد.
- محل ورود سوزن متورم شود یا از آن مایع خارج شود.
چه کارهایی می‌توانم انجام دهم تا به خودم کمک کنم؟
مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید:
- سیگار کشیدن را ترک کنید. از دود یا سیگارکشیدن غیرفعال جلوگیری کنید.
- فعالیت فیزیکی داشته باشید. توصیه‌های پزشکتان در رابطه با میزان فعالیت فیزیکی‌تان را دنبال کنید. برای اکثر بزرگسالان، پیاده روی، دوچرخه سواری یا سایر فعالیت‌های فیزیکی متوسط، حداقل به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته.
- میزان فشار خونتان را بدانید. با پزشک خود همکاری کنید تا فشار خونی کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی متر جبوه داشته باشید.
- سطوح کلسترول خون را با خوردن غذاهای سالم (غذاهایی با فیبر بالا و با چربی اشباع و ترانس پایین) و مصرف داروهای کاهنده کلسترول خونتان کاهش دهید.
- اگر دیابت دارید، با پزشکتان برای تحت کنترل داشتن قند خونتان همکاری کنید و به میزان HbA1c (هموگلوبین A1c) کمتر از ۷ درصد برسید و آن را حفظ کنید. HbA1c تست خونی است که میانگین سطح قند خون شما را طی ۲تا۳ ماه گذشته اندازه گیری می‌کند.
- اگر اضافه وزن دارید، هدف اصلی‌تان کاهش حداقل ۵ تا ۱۰ پوند باشد. اگر نیاز دارید تا وزنتان بیشتر کاهش یاید، کاهش وزنی بین ۱تا ۲ پوند در هر هفته تا زمان رسیدن به وزن ایده آل، توصیه می‌شود. برای اطلاعات بیشتر در جلسات کاهش وزن ما شرکت کنید.
