فشار خون بالا هنگامی اتفاق می‌افتد که فشارخون شما به طور منظم، بالاتر از سطوح طبیعی قرار داشته باشد.
می‌دانید که فشارخون بالا برای سلامتی شما خوب نیست؛ اما آیا علت آن را می‌دانید؟ هنگامی که خون شما، فشار زیادی به رگ‌ها وارد می‌کند، می‌تواند باعث زنجیره‌ای از مشکلات شود که به تمام سیستم گردش خون، آسیب می‌رسانند. نگاهی به عوارض فشار خون بالا که هایپرتنشن نیز نامیده می‌شود، بیندازید. ممکن است برخی از آنها شما را حیرت زده کنند.
چه چیزی باعث فشار خون بالا می‌شود؟
در بسیاری از افراد، فشار خون بالا علت واحدی ندارد. با این حال چندین عامل وجود دارند که ممکن است احتمال ابتلا به فشار خون بالا را در شما افزایش دهند. شما می‌توانید برخی از عوامل خطر ساز برای فشار خون بالا را مدیریت کنید. به عنوان مثال موارد زیر :
- سیگار کشیدن یا مصرف دخانیات حاوی نیکوتین. هنگامی که شما سیگار یا دخانیات حاوی نیکوتین مصرف می‌کنید، فشار خون شما بالا می‌رود. به مرور زمان این امر به سرخرگ‌ها و عروق بدن آسیب وارد کرده و خطر حمله قلبی یا سکته را افزایش می‌دهد.
- مصرف بالای غذاهای فراوری شده یا حاوی نمک. بسیاری از غذاهای فرآوری شده حاوی مقادیر بالای نمک هستند. مصرف نمک زیاد باعث افزایش ذخایر آب بدن شما می‌شود که این امر فشار خون را افزایش می‌دهد.
- وزن بالا. داشتن اضافه وزن، خطر ابتلا به فشارخون بالا را افزایش می‌دهد. حتی کاهش چند کیلوگرم وزن، می‌تواند فشار خون شما را پایین بیاورد.
- عدم فعالیت کافی. فعالیت بیشتر و نشستن کمتر، فشار خون شما را پایین می‌آورد.
- داشتن استرس. هنگامی که شما استرس دارید، هورمون‌هایی در بدن شما تولید می‌شوند که فشار خون شما را افزایش می‌دهند. محققان همچنان در حال تلاش برای درک دقیق ارتباط بین فشار خون بالای طولانی مدت و استرس بالا هستند.
سایر عوامل خطر شامل موارد زیر می‌باشند:
- دیابت. اگر مبتلا به دیابت‌های نوع ۱ و نوع ۲ هستید، دو برابر بیشتر از سایر افراد در معرض خطر فشار خون بالا قرار دارید.
- داشتن بیماری کلیوی یا سایر مشکلات غدد. گاهی اوقات مشکل دیگری وجود دارد که کلیه‌ها، عروق بدن، قلب یا سیستم اندورین (غدد) را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می تواند باعث افزایش فشار خون شود.
- افزایش سن. فشار خون به طور طبیعی با افزایش سن نیز بالا می‌رود.
- مصرف داروهای خاص مانند قرص‌های ضد بارداری. درباره عوارض جانبی هر یک از داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک داروساز خود صحبت کنید.
- داشتن پدر، برادر یا خواهری که مبتلا به فشارخون بالا است. فشار خون بالا جنبه ارثی نیز دارد. اگر پدر، مادر یا خواهر و برادر شما دچار فشار خون بالا هستند؛ سعی کنید درباره آن اطلاعات کسب کنید.
علائم فشار خون بالا
فشار خون بالا اغلب «قاتل خاموش» نامیده می‌شود؛ زیرا بسیاری از موارد آن، هیچ گونه علائمی ندارند و تنها راه برای تشخیص فشار خون بالا این است که به طور منظم، توسط پزشک خود معاینه شوید.
عوارض فشار خون بالا
و اما فشارخون چگونه بر سلامت عمومی بدن تاثیر می‌گذارد؟! در این قسمت، به عوارض شایع فشارخون بالا اشاره شده است:
حمله قلبی
وقتی خون به طور غیرطبیعی در بدن شما جریان دارد، ممکن است خونروی کوچکی در عروق خونی شکل بگیرد که می‌تواند منجر به تشکیل بافت اسکار یا زخم شود. این زخم‌ها می‌توانند رسوبات چربی و کلسترول را به خود جذب کنند. این ذرات جذب شده باعث تشکیل خوشه‌هایی به نام پلاک می‌شوند که می‌تواند جریان خون را مسدود کند. حمله قلبی به دلیل بسته شدن مسیر خون رسانی به عضلات قلب رخ می‌دهد و اغلب به دلیل فشار خون بالا اتفاق می‌افتد.
سکته
فشار خون بالا، بزرگترین عامل سکته است؛ زیرا می‌تواند باعث انسداد خونرسانی به مغز و انسداد خونرسانی در درون خود مغز شود. اگر یک لخته خون، باعث انسداد رگ شود یا یک لخته خون در رگ ایجاد شود، سکته رخ می‌دهد. سکته‌ها می‌توانند فلج کننده باشند؛ زیرا با انسداد خونرسانی به بافت مغز، بافت تحت تاثیر قرار گرفته نمی‌تواند مواد مغذی و اکسیژن مورد نیاز خود را به دست بیاورد و در نتیجه، شروع به مردن می‌کند.
آنوریسم
هنگامی که فشار خون بالا باعث ایجاد نقاط ضعیف در سرخرگ‌ها می‌شود، ممکن است این نواحی با خون پر شوند و در نتیجه یک برآمدگی حباب مانند در دیواره سرخرگ ایجاد شود که آنوریسم نامیده می‌شود. آنوریسم‌ها در طول رشد خود، به تدریج بزرگتر شده و ضعیف‌تر می‌شوند. اگر این وضعیت تشخیص داده نشده یا تحت درمان قرار نگیرد، می‌تواند باعث ایجاد یک سکته جدی به نام سکته هموراژیک شود. سکته هموراژیک باعث خونریزی مغزی شده و می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی به این معنا نیست که قلب شما فعالیت خود را متوقف می‌کند. در این وضعیت، قلب شما خونرسانی به سایر نقاط بدن را به صورت کارآمد و موثر انجام نمی‌دهد. ممکن است در نتیجه فشار خون بالا، عضلات قلب ضخیم شوند و قلب شما افزایش سایز دهد. در این وضعیت قلب مجبور است برای پمپاژ خون سخت‌تر کار کند که این وضعیت نارسایی قلبی نامیده می‌شود. درمان مناسب ممکن است به افزایش قدرت قلب و بهبود موثر پمپاژ خون کمک کند.
آسیب کلیوی
بیماری دیابت پس از فشار خون بالا، دومین علت نارسایی کلیوی در ایالات متحده آمریکا است. آسیب دیدگی ناشی از فشار خون بالا می‌تواند باعث ضعف و نازک شدن عروق خونی موجود در کلیه‌ها شود، که این موضوع باعث مشکل در انجام عملکرد صحیح خود برای کلیه‌ها می‌شود. به همین دلیل ممکن است کلیه‌ها قادر به جدا کردن مواد و مایعات زائد خون نباشند یا به هیچ وجه آن را انجام ندهند. مایع اضافه باقی مانده در خون ممکن است باعث افزایش بیشتر فشار خون نیز شود و یک چرخه خطرناک ایجاد کند.
کاهش دید
ارتفاع فشار خون می‌تواند به عروق خونی نازک در چشم‌ها آسیب برساند. این موضوع باعث کاهش چشمگیر خونرسانی به این عروق می‌شود و حتی می‌تواند منجر به شکستگی آنها شود. این وضعیت به عنوان رتینوپاتی هیپرتانسیو شناخته می‌شود و ممکن است باعث خونریزی در چشم، تاری دید و یا کوری شود. همچنین، افزایش فشار خون می‌تواند باعث تجمع مایع در شبکیه چشم شود که منجر به کاهش وضوح بینایی یا دوبینی می‌شود و حتی می‌تواند به اعصاب بینایی آسیب برساند که این نیز ممکن است به نابینایی منجر شود.
بیماری سرخرگ محیطی
پلاکی که در اثر فشار خون بالا ایجاد می‌شود، می‌تواند جریان خون در سرخرگ‌های موجود در پاها را کاهش دهد که این امر باعث درد، بی‌حسی، کوفتگی یا احساس سنگینی در پاها و باسن، پس از فعالیت متوسط می‌شود. احتمال اینکه بیماری سرخرگ محیطی غیرقابل تشخیص باقی بماند، زیاد است؛ زیرا افراد تصور می‌کنند این علائم، نشانه طبیعی افزایش سن هستند؛ در حالی که این وضعیت می‌تواند شما را در معرض خطر بیشتر حمله قلبی یا سکته قلبی قرار دهد و باعث قانقاریا یا قطع عضو شود. درمان، شامل تغییرات سبک زندگی، مصرف دارو و گاهی اوقات عمل جراحی است.
سندروم متابولیک
فشار خون بالا، یکی از عواملی است که می‌تواند منجر به تشخیص سندروم متابولیک شود. سندروم متابولیک، گروهی از عوامل است که نشان می‌دهند شما بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت یا بیماری قلبی یا سکته قرار دارید. تقریباً از هر سه بزرگسال در ایالات متحده آمریکا، یک نفر به سندروم متابولیک دچار است. این سندروم را می‌توان با تغییرات در سبک زندگی و مصرف دارو درمان کرد.
دشواری در فکر کردن یا به خاطر آوردن
افراد مبتلا به فشار خون بالا، در معرض خطر نواقص شناختی قرار دارند، که این موضوع می‌تواند توانایی آنها در فکر کردن، یادگیری و به خاطر سپردن مسائل را کاهش دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد میانسال مبتلا به فشار خون بالا، با افزایش سن، بیشتر در معرض خطر زوال عقل یا آلزایمر قرار می‌گیرند. شواهد حاکی از آن است که هر چه زودتر فشار خون تشخیص داده شود و کنترل شود، خطر ابتلا به اختلالات و نواقص شناختی در طول عمر کاهش می‌یابد.
اختلال در نعوظ
هر مشکلی که باعث اختلال در جریان خون شود، می‌تواند اختلال در نعوظ را به دنبال داشته باشد که یکی از این مشکلات، فشار خون بالا است. بدون داشتن جریان خون مناسب، دستیابی به نعوظ و حفظ آن دشوار است. فشار خون بالا همچنین می‌تواند در انزال و تمایلات جنسی اختلال ایجاد کند.
مدیریت فشار خون بالا
از آنجا که داشتن فشارخون بالا با بسیاری از مشکلات جدی سلامتی در ارتباط است، کاهش دادن و حفظ آن در یک سطح سالم، می‌تواند تاثیر بسیار بزرگی بر کیفیت زندگی و طول عمر شما داشته باشد. اگر دچار فشار خون بالا هستید یا فکر می‌کنید ممکن است مبتلا به آن باشید، با یک ارائه دهنده خدمات پزشکی صحبت کنید که بتواند درباره تغییرات سبک زندگی و داروهایی که می‌توانند زندگی شما را نجات دهند، شما را راهنمایی کنند.
چگونه فشار خون خود را کاهش دهیم؟
کارهای بسیاری وجود دارند که شما می‌توانید برای کاهش فشار خون خود و جلوگیری از بدتر شدن یا پیش روی عوارض فشار خون، آنها را انجام دهید.
اگر پزشک برای شما داروهای کنترل فشار خون تجویز کرده است، به همان شکل توصیه شده آنها را مصرف کنید. با این حال ممکن است لازم باشد سبک زندگی را دنبال کنید که به سلامت قلبی عروقی شما بیانجامد. حتی اگر فشار خون بالا در شما تشخیص داده نشده است، دنبال کردن نکاتی که در ادامه می‌آید، می‌تواند برای سلامت قلبی و فشارخون شما مفید باشد.
سیگار کشیدن را ترک کنید
ترک سیگار یکی از بزرگترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت قلبی و کنترل فشارخون خود انجام دهید. در این باره از پزشک یا پرستار خود کمک بخواهید.
بیشتر، غذاهایی را مصرف کنید که برای سلامت قلب مناسب هستند و نمک کمتری دارند.
آنچه که وارد بدن خود می‌کنید، می‌تواند تفاوت بسیاری در فشار خون شما ایجاد کند.
انواع مختلفی از غذاهای سالم برای قلب، مانند موارد زیر را مصرف کنید:
- غلات کامل
- حبوبات
- دانه ها و آجیل ها
- میوه ها و سبزیجات
- ماهی روغنی
غذاهایی که نمک (سدیم) بالا دارند را کمتر مصرف کنید؛ مانند موارد زیر:
- غذاهای آماده و وعده‌های غذایی فرآوری شده
- غذاهای پخته شده آماده مانند بیسکویت ها و کیک‌ها (که معمولاً مقادیر نمک و شکر در آنها بالا است)
- اسنک‌های شور مانند چیپس‌های ترد و رول‌های سوسیسی
سعی کنید به جای افزودن نمک، از موارد زیر برای طعم دادن به غذاهای خود استفاده کنید:
- سبزیجات و ادویه‌ها
- فلفل
- سیر
- پیاز
- پودر کاری
- لیمو
- سرکه
برچسب روی مواد غذایی را بخوانید. (به خاطر داشته باشید، غذاهایی که کمترین مقدار نمک، شکر و چربی اشباع شده را دارند بهترین هستند)
درباره مصرف نمک کمتر بیشتر مطالعه کنید.
تحرک بیشتری داشته باشید.
یک روش عالی برای کاهش فشار خون، افزایش فعالیت بدنی است. بهترین حالت این است که روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید. اگر نمی‌توانید این مقدار فعالیت را به صورت یکجا انجام دهید، می‌توانید آن را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید و در طول روز به آن پرداخت کنید تا مجموعاً به ۳۰ دقیقه فعالیت برسید. این فعالیت می‌تواند شامل قدم زدن، شنا، دوچرخه سواری، تنیس، ورزش‌های گروهی یا هر فعالیت بدنی دیگری باشد که به شما لذت بخش است. همچنین، می‌توانید فعالیت‌های روزانه‌ی خود را از طریق استفاده از پله‌ها به جای آسانسور، پیاده روی به جای استفاده از وسیله نقلیه و تعداد قدم‌های خود را افزایش دهید. با این کارها، می‌توانید بهبود قابل توجهی در کنترل فشار خون خود داشته باشید.
شما می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- به جای آسانسور و پله برقی، از پله ها استفاده کنید.
- ماشین خود را ده دقیقه دورتر از محل کار خود پارک کنید یا یک ایستگاه زودتر، از اتوبوس پیاده شوید.
- به جای یک بار گردش، سگ خود را دوبار دور پارک بچرخانید.
- در طول استراحت کوتاه بین کاری، در محل کار خود کمی پیاده روی کنید.
- همراه با خانواده خود برای شنا کردن یا پیاده روی به ساحل بروید.
- به مدت نیم ساعت، کارهای باغبانی و تمیز کاری انجام دهید.
درباره مزایای ورزش کردن بیشتر مطالعه کنید.
مدیریت استرس
پژوهشگران هنوز در حال تلاش برای درک ارتباط دقیق بین استرس و فشار خون بالای دراز مدت هستند. با این حال داشتن استرس، با سایر عوامل خطر مربوط به فشارخون بالا مانند رژیم غذایی بد، ارتباط دارد. شما همیشه نمی‌توانید منشاء استرس در زندگی روزمره خود را دور بیندازید؛ اما کارهایی وجود دارند که می‌توانید برای مدیریت استرس آنها را انجام دهید.
- از ورزش روزمره مانند یک پیاده روی کوتاه لذت ببرید.
- برای خود استراحت در نظر بگیرید.
- شبانه ۷ تا ۸ ساعت خواب راحت داشته باشید.
- درباره احساسات خود صحبت کنید.
- ریلکس کردن با موزیک یا تمرینات تنفسی را امتحان کنید.
داروهای مربوط به کاهش فشار خون
ممکن است پزشک شما برای کاهش فشار خون مصرف برخی داروها را توصیه کند. این داروها را طبق دستورالعمل پزشک، مصرف کنید تا به کاهش احتمال سکته یا حمله قلبی کمک کنند.
داروهایی که برای درمان فشار خون بالا تجویز می‌شوند شامل موارد زیر می‌باشند:
- دیورتیک‌ها
- بازدارنده‌های ACE
- مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم
- بتا بلاکرها
از طرف پزشک شما تعیین خواهد شد که کدام داروها و در چه مقداری برای کنترل فشار خون شما مناسب است. مصرف داروهای کنترل فشار خون معمولاً مزایای فراوانی دارند و عوارض جانبی کمی دارند، اما اگر هرگونه نگرانی دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. در بعضی موارد، پزشک ممکن است نوع دارویی که مصرف می‌کنید را تغییر دهد یا دوز مصرفی شما را تنظیم کند. هرگز بدون دستور پزشک، مصرف داروهای خود را قطع نکنید.
درباره مدیریت مشکلات قلبی عروقی بیشتر مطالعه کنید.
