ترمور یا رعشه، یک نوع حرکت لرزشی منظم است که در یک یا چند اندام بدن رخ می‌دهد. این حرکت غیرارادی است و فرد قادر به کنترل آن نیست. رعشه به دلیل انقباض عضلانی اتفاق می‌افتد و معمولاً در دست‌ها رخ می‌دهد، اما ممکن است در دست‌ها، سر، تارهای صوتی، بالاتنه و پاها نیز رخ دهد. این حالت ممکن است به صورت موقت یا دائمی باشد و ممکن است به صورت خودبخودی یا ناشی از عوامل دیگری ایجاد شود. لرزش بدن معمولاً نشانه‌ای از وجود یک عارضه است و برای کنترل علائم آن، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. در برخی موارد، علائم ممکن است خفیف باشند و نیازی به درمان نداشته باشند. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به تشخیص صحیح عارضه دارد. در صورتی که لرزش یا رعشه به دلیل مصرف داروی خاصی ایجاد شده باشد، معمولاً با قطع مصرف دارو، لرزش نیز متوقف می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد لرزش بدن، توصیه می‌شود که این مقاله را مطالعه کنید.
علت ایجاد ترمور یا لرزش چیست؟
لرزش بدن در اثر بروز مشکل در بخش‌هایی از مغز که مسئول کنترل حرکت هستند، ایجاد می‌شود. در بیشتر موارد علت بروز لرزش مشخص نمی‌باشد. ممکن است لرزش در اثر عوامل ژنتیکی ایجاد شده و در دیگر افراد خانواده وجود داشته باشد. دلایل دیگر لرزش اندام‌های بدن عبارتند از:
لرزش اساسی بدن
شایع‌ترین علت ایجاد ترمور، لرزش اساسی می‌باشد. این عارضه لرزش خوش‌خیم نیز نامیده می‌شود؛ چرا که باعث بروز مشکل برای شخص نمی‌شود و سبب ایجاد عارضه‌های دیگر نیز نشده و بر زندگی شخص تأثیر نمی‌گذارد. ولی برای برخی از بیماران، لرزش غیر قابل کنترل باعث می‌شود که در انجام ساده‌ترین فعالیت‌های روزانه نیز دچار مشکل شوند و این عارضه تأثیر قابل توجهی بر اعتماد به نفس این افراد می‌گذارد.
اضطراب
اضطراب سبب ترشح هورمون آدرنالین می‌شود. این هورمون تأثیر زیادی بر بخش‌های مختلف بدن دارد و باعث افزایش هوشیاری و قدرت عضلانی و توانایی فرار از خطر (یا مواجه با خطر) می‌شود. آدرنالین سبب تحریک پایانه‌های عصبی شده و در نتیجه به غیر از افزایش هوشیاری، باعث افزایش جریان خون در عضلات دست‌ها و پاها می‌شود. این عوامل احتمال بروز لرزش را افزایش می‌دهند. لرزش ناشی از اضطراب معمولاً با علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، خشکی دهان و در برخی از مواقع درد قفسه سینه همراه است.
کاهش سطح قند خون
در صورت درمان دیابت با انسولین و یا مصرف قرص سولفونیل اوره جهت درمان دیابت نوع 2، سطح قند خون کاهش پیدا کرده یا هیپوگلیسمی بروز می‌کند. قرص سولفونیل اوره سبب تحریک لوزالمعده برای تولید انسولین بیشتر می‌شود و در نتیجه ممکن است سطح قند خون بسیار پایین بیاید. علائم دیگر شامل تعریق، احساس گرسنگی شدید، کج‌خلقی، تمرکز ضعیف، تاری دید و تپش قلب می‌باشند.
مصرف کافئین
کافئین مانند آدرنالین سبب افزایش سطح هوشیاری شده و اعصاب را تحریک می‌کند. مصرف مقادیر زیاد کافئین در مدت زمان کوتاه می‌تواند سبب بروز لرزش بدن و تپش قلب شود.
مصرف دارو
برخی از داروها می‌توانند علت لرزش بدن باشند. این داروها شامل مقادیر بیش از حد سالبوتامول (جهت تسکین علائم آسم)، لیتیوم کربنات (جهت درمان علائم اختلال دو قطبی)، برخی از داروهای درمان صرع و بعضی از داروهای درمان سرطان می‌باشند. بعضی از داروهای ضد افسردگی در ابتدای زمان مصرف می‌توانند باعث بروز لرزش در اندام‌ها بدن شوند.
مصرف مواد مخدر
مصرف برخی از مواد مخدر مانند MDMA و آمفتامین می‌توانند سبب بروز رعشه یا لرزش و اختلالت حرکتی دیگر شوند و ممکن است این علائم پس از قطع مصرف نیز ادامه داشته باشند.
بیماری پارکینسون
لرزش بدن یکی از علائم اصلی بیماری پارکینسون است، اما این بیماری همیشه منجر به لرزش نمی‌شود. لرزش ناشی از پارکینسون معمولاً در دست‌ها رخ می‌دهد و زمانی که بیمار حرکت نمی‌کند، شدت آن افزایش می‌یابد. علاوه بر لرزش، علائم دیگری نیز در بیماران پارکینسون مشاهده می‌شود، از جمله کاهش سرعت حرکات و خشکی عضلات. این علائم ممکن است همزمان با لرزش بدن رخ دهند. بنابراین، لرزش بدن معمولاً اولین نشانه‌ای است که باعث می‌شود بیمار به پزشک مراجعه کند و همین نشانه به تشخیص بیماری کمک می‌کند._
پرکاری غده تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به بروز لرزش بدن، کاهش وزن بر خلاف تغذیه زیاد، اضطراب، تپش قلب، تعریق، عدم تحمل گرما، اسهال و تنگی نفس شود. امکان دارد تنها یک یا دو مورد از این علائم در ابتدا بروز کنند و در طول چند هفته بعد علائم دیگر نیز ایجاد شوند.
بیماری‌ام اس
لرزش بدن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری ام اس باشد، ولی احتمال این که در اثر بیماری ام اس فقط لرزش ایجاد شود بسیار کم می‌باشد و به احتمال زیاد دلایل دیگر سبب بروز لرزش شده‌اند. در واقع لرزش ناشی از بیماری ام اس در اوایل بروز این بیماری ایجاد نمی‌شود و از زمان تشخیص ام اس تا ایجاد لرزش بدن به طور متوسط 11 سال طول می‌کشد.
کمبود ویتامین و مواد معدنی
کمبود ویتامین خصوصاً ویتامین B1 و همچنین بیماری ویلسون می‌تواند سبب بروز لرزش بدن شود. بیماری ویلسون یک بیماری ارثی است که در اثر تجمع بیش از حد مس در بدن ایجاد می‌شود. دلایل دیگر مانند مسمومیت با آرسنیک یا فلزات سنگین نیز می‌توانند باعث بروز علائم مختلف از جمله لرزش بدن شوند.
چه کسانی در معرض بروز لرزش بدن هستند؟
لرزش بدن می‌تواند در هر شخصی ایجاد شود، ولی در افراد میانسال و سالخورده بیشتر شایع است. وجود سابقه خانوادگی لرزش بدن، احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد.
علائم لرزش اندام‌های بدن
علائم لرزش بدن عبارتند از:
- لرزش دست‌ها، پاها، سر و یا بالاتنه
- لرزش صدا
- دشواری در نوشتن یا ترسیم کردن
- دشواری در نگه داشتن و کنترل لوازم و ظروف آشپزخانه مانند قاشق
نحوه تشخیص لرزش بدن
جهت تشخیص لرزش بدن، پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:
- بررسی سابقه پزشکی
- معاینه بدنی شامل
- بررسی بروز لرزش در زمان استراحت یا فعالیت
- محل بروز لرزش
- دفعات بروز لرزش و شدت آن
- بررسی‌های عصب‌شناختی شامل ارزیابی:
- دشواری در تعادل
- بروز مشکل در گفتار
- افزایش خشکی عضلانی
- امکان دارد پزشک از آزمایش خون یا ادرار جهت بررسی علت بروز لرزش استفاده کند
- ممکن است پزشک آسیب‌دیدگی مغزی را به کمک آزمایش‌های تصویربرداری ارزیابی استفاده کند.
- امکان دارد پزشک از آزمایش جهت بررسی توانایی بیمار در انجام فعالیت‌هایی مانند نوشتن یا گرفتن چنگال یا لیوان استفاده کند.
- ممکن است پزشک فعالیت غیر ارادی عضلانی و نحوه واکنش عضلات به تحریک عصبی را با استفاده از الکترومیوگرام ارزیابی کند.
درمان لرزش بدن
هدف از درمان لرزش بدن، بهبود علائم این عارضه می‌باشد. در صورتی که لرزش بدن با فعالیت‌های روزمره تداخل نداشته باشد، امکان دارد درمان ضرورتی نداشته باشد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
تغییر در نحوه زندگی
اولین قدم جهت درمان لرزش بدن، تغییر در نحوه زندگی است. این تغییرات عبارتند از:
- خودداری از خوردن مواد غذایی حاوی کافئین
- اجتناب از سیگار کشیدن
- خودداری از مصرف الکل
- کنترل استرس
- استراحت کافی جهت کاهش خستگی
روش‌های درمانی جایگزین
روش‌های درمانی مانند یوگا، بیوفیدبک و تای‌چی در تسکین علائم مفید می‌باشند- خصوصاً در افرادی که علائم در اثر استرس و اضطراب تشدید می‌شوند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
امکان دارد پزشک جهت درمان لرزش بدن استفاده از فیزیوتراپی و کاردرمانی را توصیه کند. متخصص فیزیوتراپی تمارین ویژه‌ای را جهت بهبود قدرت، کنترل و هماهنگی عضلانی به بیمار آموزش می‌دهد. متخصص کاردرمانی به بیماران کمک می‌کند تا با وجود لرزش اندام‌های بدن فعالیت‌های روزانه خود را ادامه دهند.
مصرف دارو
امکان دارد برخی از انواع دارو به نام بتا بلاکر جهت درمان لرزش بدن استفاده شوند. داروهای بتا بلاکر مانع از فعالیت آدرنالین می‌شوند و شدت لرزش را کاهش می‌دهند. رایج‌ترین این داروها پروپرانولول می‌باشد. این نوع داروها در درمان لرزش دست تأثیر بیشتری دارند.
- داروهای ضد صرع- امکان دارد این نوع داروها در کاهش شدت لرزش در افرادی که مصرف داروهای بتا بلاکر تاثیری در بهبود وضعیت آن‌ها نداشته است مؤثر باشند. رایج‌ترین این نوع داروها پیریمیدون می‌باشد.
- ممکن است داروهای آرام‌بخش مانند بنزودیازپین در افرادی که اضطراب سبب تشدید لرزش اندام‌های بدنشان می‌شود مفید باشند.
جراحی
استفاده از جراحی فقط در مواردی که لرزش شدید باعث ناتوانی فرد شده است و روش‌های دیگر تاثیری در بهبود لرزش نداشته‌اند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش شامل جراحی یا تحریک الکتریکی در بخش تالاموس مغز است. تالاموس مسئول کنترل حرکت است و جراحی در این بخش می‌تواند منجر به کاهش شدت لرزش بدن شود.
