نبض خود را بگیرید
برای اندازهگیری ضربان قلب خود، میتوانید نبض خود را در ناحیه مچ دست بگیرید. وقتی قلب خون را در بدن پمپاژ میکند، شما احساس حرکت شریان در نزدیکی سطح پوست مچ دست خواهید کرد. البته ممکن است بتوانید پمپاژ خون در سایر نقاط بدن خود را نیز احساس کنید، مانند ناحیه گردن، قسمت داخلی آرنج و حتی قسمت فوقانی پا. اما مچ دست بهترین و راحتترین قسمتی است که میتوانید از آن برای بررسی و اندازهگیری ضربان قلب خود استفاده کنید. برای بررسی نبض خود در ناحیه مچ دست، انگشت اشاره و انگشت میانی خود را روی مچ دست قرار دهید. کمی انگشتان خود را حرکت دهید تا بتوانید نبض خود را به طور دقیق پیدا کنید. سپس پس از پیدا کردن نبض خود، به مدت ۱۵ ثانیه شروع به شمردن ضربان شریان زیر انگشت خود نمایید. سپس عدد به دست آمده را در چهار ضرب کنید تا ضربان قلب شما در دقیقه به دست آید.
چه عواملی باعث تپش قلب بالا میشوند؟
تپش طبیعی قلب در همه افراد یکسان نیست و به طور کلی به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که برخی از آنها به شرح زیر میباشند:
- مونوکسید کربن موجود در تنباکو باعث کاهش اکسیژن موجود در خون میشود و نیکوتین موجود در سیگار بدن را تحریک میکند به تولید آدرنالین بپردازد. این دو ماده ضربان قلب را افزایش میدهند. سیگار کشیدن علاوه بر افزایش ضربان قلب باعث بالا رفتن فشار خون میشود و ریسک بروز سکته قلبی و مغزی را نیز افزایش خواهد داد.
- استرس، اضطراب، ترس یا سایر عواطف میتوانند ضربان قلب را افزایش دهند. در صورتی که شما به طور مداوم در معرض استرس قرار داشته باشید سطح هورمون استرس از قبیل کورتیزول و آدرنالین بالا میرود و به این ترتیب شما بیشتر در معرض خطر حمله قلبی و تپش قلب قرار خواهید گرفت.
- چاقی و اضافه وزن فشار بسیار زیادی را به بدن و قلب وارد میکند. چربی اضافی باعث میشود که گردش خون در شریان و عروق بدن و محدود گردد و این امر منجر به افزایش ضربان قلب خواهد شد به علاوه چاقی نیز منجر به بروز اختلال در ریتم قلب خواهد شد که به وضعیت ایجاد شده آریتمی میگویند. در موارد شدید آریتمی قلبی میتواند باعث حمله قلبی یا سکته شود.
- ضربان قلب میتواند باعث افزایش یا کاهش دمای مرکزی بدن شود. در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب و در هنگام ورزش کردن ضربان قلب افزایش پیدا میکند و خون بیشتر پمپاژ میشود تا سطح پوست خنک شود و گرما از بدن خارج گردد. هنگامی که بدن در هوای سرد دمای خود را از دست میدهد ضربان قلب نیز کاهش پیدا میکند تا از افت دمای بدن جلوگیری شود.
- هنگامی که شما به علت ورزش کردن یا از دست دادن مایعات دچار کم آبی میشوید غلظت خون افزایش پیدا میکند و این امر باعث تشکیل لخته خون خواهد شد. در چنین شرایطی قلب به طور طبیعی باید سخت تر کار کند تا بتواند مواد زائد بدن را خارج نماید و عملکرد بهتری داشته باشد. مصرف مشروبات الکلی میتواند باعث کم آبی بدن شود و این امر ریسک بروز حمله قلبی را افزایش خواهد داد.
- مصرف کافئین، مواد مخدر و مصرف مکمل گیاهی و تغذیه ای نیز در تغییر سطح ضربان قلب نقش دارند. کافئین، کوکائین و سایر ترکیبات مشابه سیستم عصبی را تحریک میکنند که ضربان قلب را افزایش دهد. مصرف برخی از انواع مکمل از قبیل مکمل پتاسیم و گلوکزامین نیز میتواند باعث نامنظم شدن ضربان قلب شود. بدون مشورت با پزشک از مصرف این داروها خودداری کنید زیرا با برخی از محصولات دارویی تداخل دارند و حتی میتوانند باعث بدتر شدن مشکل شما شوند.
- تغییر در سطح هورمونهای بدن از قبیل تغییرات ایجاد شده در دوران بارداری یا یائسگی میتواند به طور موقت بر ضربان قلب تاثیر بگذارد. معمولا با بالا رفتن سن ضربان قلب افزایش پیدا میکند زیرا از عضلات قلب ضعیف تر خواهند شد.
- حالت بدن از قبیل استراحت کردن، نشستن یا ایستادن بر ضربان قلب تاثیر میگذارند. معمولاً هنگامی که شما به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه میایستید ضربان قلب شما کمی بالاتر میرود اما پس از دو دقیقه ضربان قلب متعادل خواهد شد.
پایین آوردن تپش قلب
در برخی شرایط ممکن است ضربان قلب شما به علت استرس، اضطراب، کم آبی بدن یا فعالیت جسمانی بالا پایین بیاید. اما با رعایت چند نکته میتوانید ضربان قلب خود را پایین بیاورید. اولاً، نشستن و استراحت کردن میتواند ضربان قلب شما را کاهش دهد. همچنین، نوشیدن آب و تنفس عمیق کشیدن نیز میتواند به پایین آوردن ضربان قلب کمک کند.
برای کاهش ضربان قلب در بلند مدت، میتوانید از سبک زندگی سالم پیروی کنید. این شامل ورزش منظم است، زیرا ورزش کردن سادهترین و موثرترین روش برای کاهش ضربان قلب است. با ورزش روزانه به مدت ۳۰ دقیقه، ضربان قلب شما به تدریج کاهش مییابد. اما حتماً از فشار وارد کردن به بدن خود اجتناب کنید. اگر تنگی نفس، درد یا علائم دیگری دارید یا نمیتوانید مدت طولانی ورزش کنید، بهتر است سطح فعالیت جسمانی خود را کاهش داده و از تمرینات سبکتر استفاده کنید.
- استرس خود را کاهش دهید و از روشهای مخصوص ریلکسیشن و مدیتیشن، تایچی و سایر روشهای مخصوص کنترل استرس به منظور پایین آوردن ضربان قلب خود استفاده کنید.
- از استعمال محصولات حاوی یک تنباکو خودداری کنید زیرا سیگار کشیدن باعث میشود که ضربان قلب در هنگام استراحت نیز بالا برود و ترک کردن سیگار ضربان قلب را پایین خواهد آورد.
- به کاهش وزن اضافی بدن خود بپردازید زیرا چاقی باعث میشود که قلب سخت تر کار کند و کاهش وزن به بهبود عملکرد قلب کمک خواهد کرد.
- ورزش کردن سریع ترین و موثرترین روش به منظور کنترل ضربان قلب است به این ترتیب باید به طور منظم ورزش کنید.
- به مقدار کافی آب مصرف کنید زیرا هنگامی که بدن دچار کم آبی میشود قلب سخت تر کار میکند تا گردش خون به طور صحیح انجام گردد. در طول روز به مقدار کافی مایعات ای فاقد قند و نوشیدنیهای بدون کافئین از قبیل آب و چای گیاهی استفاده کنید. باید روزی ۸ لیوان آب مصرف کنید و قبل و بعد از ورزش نیز آب بخورید تا دچار کم آبی بدن شوید.
- میزان مصرف انواع محرک از قبیل نیکوتین و کافئین را کاهش دهید زیرا باعث کم آبی بدن میشوند و فشار زیادی را به قلب وارد خواهند کرد.
- رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و از انواع مواد مغذی از قبیل میوه، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، انواع مغز و حبوبات استفاده کنید تا سلامت قلب شما و به طور کلی سلامت بدن تضمین شود. انواع مکمل و غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان و چربیهای سالم میتوانند فشار خون را پایین بیاورند تا قلب بتواند راحت تر خون را پمپاژ کند.
- به اندازه کافی بخوابید زیرا نداشتن خواب مناسب به کل بدن از قبیل قلب فشار وارد میکند. افراد بزرگسال باید در ساعات شب حدود ۷ تا ۹ ساعت بخوابند.
- سعی کنید تناسب اندام داشته باشید زیرا چاقی و اضافه وزن فشار بسیار زیادی را به بدن و قلب وارد خواهد کرد.
- سعی کنید از استرس دوری کنید و عوامل بروز استرس رو از بین ببرید. استرس معمولا به علت کار کردن و مراقبت است فردی که دوست دارید و مسائل مالی به وجود میآید و باعث میشود قلب و بدن سخت تر کار کنند تا ضربان قلب شما در حد طبیعی حفظ گردد.
- در صورتی که شما به دلایل مختلف دچار استرس و غم و اندوه زیادی هستید بهتر است از خدمات مشاوره و روان درمانی بهره مند شوید زیرا استرس بر ساختار شیمیایی مغز تأثیر میگذارد و سلامت بدن را به خطر خواهد انداخت. افرادی که دچار استرس هستند معمولاً برای انجام امور روزمره خود به مشکل بر میخورند.
- تحقیقات نشان داده افرادی که ساعات بیشتری را در طبیعت میگذرانند یا مدت کوتاهی در پارک و جنگل راه میروند در مقایسه با سایر افراد شادتر هستند و استرس کمتری دارند.
ضربان قلب و فشار خون دو فاکتور جدا هستند و به صورت مجزا اندازه گیری میشوند. ضربان قلب به تعداد دفعات گفته میشود که قلب در دقیقه میکوبد و فشار خون به قدرت جریان خون در هنگام عبور از عروق خونی گفته میشود. بالا رفتن ضربان قلب در هنگام انجام فعالیت جسمانی طبیعی است در غیر این صورت به معنای وجود مشکل میباشد و شما باید به پزشک مراجعه کنید.